Debelo crijevo
Debelo crijevo (latinski: intestinum crassum) posljednji je dio gastrointestinalnog trakta i probavnog sistema kod tetrapoda i dio je probavnog trakta koji se nastavlja na tanko crijevo (intestinum tenue) dužine oko 1,5 i čini jednu petinu ukupne dužine crijeva kod čovjeka.[8] Debelo crijevo prihvata iz tankog crijeva crijevnu kašu iz koje apsorbuje vodu i soli i prikuplja nesvarene ostatake i pretvara ih u fekalije (feces).[1] Debelo crijevo počinje u ilijačnoj regiji pelvisa. U njemu se nalazi mnoštvo bakterija koje imaju sposobnost sinteze vitamina koje organizam apsorbuje. Debelo crevo je najduži deo debelog creva, a termini se često koriste naizmenično, ali većina izvora definiše debelo crevo kao kombinaciju cekuma, debelog creva, rektuma i analnog kanala.[1][2][3] Neki drugi izvori isključuju analni kanal.[4][5][6]
Kod ljudi debelo crijevo počinje u desnoj ilijačnoj regiji zdjelice, neposredno na ili ispod struka, gdje se spaja sa krajem tankog crijeva na cekumu, preko ileocekalne valvule. Zatim se nastavlja kao debelo crijevo uzdižući se na abdomen, po širini trbušne šupljine kao poprečno debelo crijevo, a zatim se spušta do rektuma i njegove krajnje točke na analnom kanalu.[7]
Građa
urediDebelo crijevo je posljednji dio probavnog sistema. Ima segmentiran izgled zbog niza vrećica zvanih haustra.[8] Izvlači vodu i sol iz čvrstog otpada prije nego što se eliminiraju iz tijela i mjesto je na kojem dolazi do fermentacije neapsorbiranog materijala crijevnom mikrobiotom. Za razliku od tankog crijeva, debelo crijevo ne igra glavnu ulogu u apsorpciji hrane i hranjivih tvari. Oko 1,5 litara vode stigne u debelo crijevo svakog dana.[9]
Debelo crevo je najduži dio debelog creva i njegova prosječna dužina kod odraslog čovjeka je 166 cm (raspon od 80 do 313 cm) za muškarce, i 155 cm (raspon od 80 do 214 cm) za žene.[10]
Dijelovi
urediKod sisara, debelo crijevo se sastoji od četiri dijela:[8][11]
- slijepo crijevo (caecum), uključujući crvuljak (appendix vermiformis)
- colon (colon)
- ravno crijevo (rectum)
- analni kanal (canalis analis).
Na debelo crijevo se nastavlja analni otvor ili čmar.
Četiri dijela debelog crijeva su: uzlazno debelo crijevo, poprečno debelo crijevo, silazno debelo crijevo i sigmoidno colon. Ove sekcije se okreću na fleksuri kolike.
Dijelovi debelog crijeva su ili intraperitonealni ili iza njega u retroperitoneumu. Retroperitonealni organi, općenito, nemaju potpunu pokrivenost peritoneuma, pa su fiksirani na mjestu. Intraperitonealni organi su potpuno okruženi peritoneumom i stoga su pokretni.[12] Od debelog crijeva, ascendentno colon, descendentno colon i rektum su retroperitonealni, dok su cekum, slijepo crijevo, transverzalni colon i sigmoidni colon intraperitonealni.[13] Ovo je važno jer utiče na to koji organi se mogu lako pristupiti tokom operacije, kao što je laparotomija.
Što se tiče prečnika, cekum je najširi, u prosjeku nešto manji od 9 cm kod zdravih osoba, a poprečni colon je u proseku manji od 6 cm u prečniku.[14] Descendentno i sigmoidno colon su nešto manji, sa sigmoidnim colonom u proseku 4–5 cm (1,6-2,0 in) u prečniku.[14][15] Promjeri veći od određenih pragova za svaki odjeljak debelog crijeva mogu biti dijagnostički za megacolon.
Slijepo crijevo i crvuljak
urediSlijepo crijevo je prvi dio debelog crijeva i uključen je u probavu, dok crvuljak koje se embriološki razvija iz njega, nije uključen u probavu i smatra se dijelom limfoidnog tkiva povezanog s crijevima. Funkcija slijepog crijeva je nejasna, ali neki izvori vjeruju da ima ulogu u smještaju uzorka crijevne mikrobiotike i da može pomoći da se debelo crijevo ponovo naseli mikrobiotikom ako se iscrpi tokom imunološke reakcije. Također se pokazalo da slijepo crijevo ima visoku koncentraciju limfnih stanica.
Colon
urediColon je prvi od četiri glavna dijela debelog crijeva. Povezan je s tankim crijevom dijelom crijeva koji se naziva cecum. Colon ide prema gore kroz trbušnu šupljinu prema poprečnom debelom crijevu otprilike 20 cm.
Jedna od glavnih funkcija debelog crijeva je uklanjanje vode i drugih ključnih nutrijenata iz otpadnog materijala i njihovo recikliranje. Kako otpadni materijal izlazi iz tankog crijeva kroz ileocekalnu valvulu, on će se kretati u cekum, a zatim u colon gdje počinje ovaj proces ekstrakcije. Otpadni materijal se peristaltikom pumpa prema gore prema poprečnom debelom crijevu. Colon je ponekad pričvršćen za slijepo crijevo preko Gerlachove valvule. Kod preživara, colon je poznato kao spiralni colon.[16][17][18] Uzimajući u obzir sve uzraste i pol, kod nas se najčešće javlja rak debelog crijeva (41%).[19]
Također pogledajte
urediReference
uredi- ^ a b "large intestine". NCI Dictionary of Cancer Terms. National Cancer Institute, National Institutes of Health. 2. 2. 2011. Pristupljeno 4. 3. 2014.
- ^ Kapoor, Vinay Kumar (13. 7. 2011). Gest, Thomas R. (ured.). "Large Intestine Anatomy". Medscape. WebMD LLC. Pristupljeno 20. 8. 2013.
- ^ Gray, Henry (1918). Gray's Anatomy. Philadelphia: Lea & Febiger.
- ^ "large intestine". Mosby's Medical Dictionary (8th izd.). Elsevier. 2009. ISBN 9780323052900.
- ^ "intestine". Concise Medical Dictionary. Oxford University Press. 2010. ISBN 9780199557141.
- ^ "large intestine". A Dictionary of Biology. Oxford University Press. 2013. ISBN 9780199204625.
- ^ "Large intestine". Arhivirano s originala, 28. 8. 2015. Pristupljeno 24. 7. 2016.
- ^ a b Azzouz, Laura; Sharma, Sandeep (2020). "Physiology, Large Intestine". NCBI Bookshelf. PMID 29939634.
- ^ David Krogh (2010), Biology: A Guide to the Natural World, Benjamin-Cummings Publishing Company, str. 597, ISBN 978-0-321-61655-5
- ^ Hounnou G, Destrieux C, Desmé J, Bertrand P, Velut S (2002). "Anatomical study of the length of the human intestine". Surg Radiol Anat. 24 (5): 290–4. doi:10.1007/s00276-002-0057-y. PMID 12497219. S2CID 33366428.
- ^ Wurzinger, L. (2010). Duale Reihe Anatomie. Thieme. str. 633. ISBN 9783131360427.
- ^ "Peritoneum". Mananatomy.com. 18. 1. 2013. Arhivirano s originala, 8. 10. 2018. Pristupljeno 7. 2. 2013.
- ^ "Untitled".
- ^ a b Horton, K. M.; Corl, F. M.; Fishman, E. K. (mart 2000). "CT evaluation of the colon: inflammatory disease". Radiographics. 20 (2): 399–418. doi:10.1148/radiographics.20.2.g00mc15399. ISSN 0271-5333. PMID 10715339.
- ^ Rossini, Francesco Paolo (1975), "The normal colon", u Rossini, Francesco Paolo (ured.), Atlas of coloscopy, Springer New York, str. 46–55, doi:10.1007/978-1-4615-9650-9_12, ISBN 9781461596509
- ^ Medical dictionary
- ^ Spiral colon and caecum, arhivirano s originala, 4. 3. 2016, pristupljeno 2. 4. 2014
- ^ "Answers – The Most Trusted Place for Answering Life's Questions". Answers.com.
- ^ Siegel RL, Miller KD, Fedewa SA, Ahnen DJ, Meester RG, Barzi A, Jemal A (1. 3. 2017). "Colorectal cancer statistics, 2017". CA Cancer J. Clin. 67 (3): 177–193. doi:10.3322/caac.21395. PMID 28248415.
