Crkva svetog Stefana u Velikom Selu

Crkva svetog Stefana u Velikom Selu pripada arhiepiskopiji beogradsko karlovačkoj, srpske pravoslavne crkve. Nalazi se u beogradskom ruralnom naselju Veliko Selo, općina Palilula, u ulici Nikole Tesle 2.

Crkva svetog Stefana u Velikom Selu, na dan svetog Stefana 9. januara 2020.

Historija

Crkva svetog prvomučenika Stefana podignuta je 1834. od materijala srušenog obližnjeg manastira sveti Stefan u Slancima, zbog čega je crkva u narodu prozvana manastirskom crkvom. I nedovršeni ikonostas iz manastira, koji je započet 1812. je prenešen u novu crkvu. Poslije pada Despotovine pod tursku vlast 1459., Slanački manastir bio je opljačkan i razrušen, a monaštvo su ubili Turci. Pod turskom je vlašću manastir dijelio sudbinu naroda i četiri puta je stradao (1690., 1739., 1787.). Hram je gradio paroh Jovan Milošević sa narodom. Pored crkve 1936. izgrađena je i škola, koja je bila među prvih pet seoskih škola u Srbiji. Todor Stefanović iz Slanaca bio je prvi učitelj. Sve do Prvog svjetskog rata osnove iz vjeronauke, pisanja i računa sticale su mnoge generacije. U 16. i 17. vijeku u tom kraju su postojala tri pravoslava hrama: veliki manastir, ranije posvećen Vavedenju, a kasnije svetom Stefanu (danas manastir Slanci), crkva u centru Slanaca i crkva u Velikom Selu, na mjestu koje se danas zove porta. Sadašnja crkva sazidana je za potreba oba sela: Velikog Sela i sela Slanci. Crkva je freskopisana samo u oltaru (stanje od 9. 1. 2020). Crkva je posvećena ljetnom svetom Stefanu, tj. prazniku prenosa moštiju svetog arhiđakona Stefana, 15. augusta (2. augusta po julijanskom kalendaru), a glavni dan praznovanja svetog Stefana je 9. januar.

Galerija

• 
  Zvonik i crkva
• 
  Zvonik je podignut 1938. godine
• 
  Spomen ploča na zvoniku o gradnji zvonika
• 
  Vrata crkve i mozaik svetog Stefana
• 
  Mozaik svetog Stefana
• 
  Vrata crkve
• 
  Pogled na oltarski dio crkve
• 
  Zvonik i zapadni zid crkve
• 
  Ikonostas
• 
  Južni zid crkve
• 
  Jedna od spomen ploča u crkvi
• 
  Jedna od spomen ploča u crkvi
• 
  Jedna od spomen ploča u crkvi
• 
  Jedna od spomen ploča u crkvi
• 
  Jedna od spomen ploča u crkvi
• 
  Jedna od spomen ploča u crkvi
• 
  Jedna od spomen ploča u crkvi
• 
  Svod crkve
• 
  Malo groblje sa nekoliko starih grobova se nalazi sa obje strane oltara
• 
  Stari grobovi kod crkve
• 
  Spomen ploča jednog od grobova
• 
  Spomen ploča jednog od grobova
• 
  Spomen ploča jednog od grobova
• 
  Spomen ploča na grobu iz 1843. godine. Z.P.R.(raba-sluškinja) BOŽIJA NEDA
• 
  Grob sveštenika Pavla Miloševića
• 
  Dvije spomen ploče u crkvenoj porti
• 
  Parohijski dom pored crkve, južna strana
• 
  Mačka u crkvenoj porti, 9.1.2020.
• 
  Istočna strana parohijskog doma
• 
  Sjeverna strana parohijskog doma
• 
  Zvonik i crkva
• 
  Spomen-česma sa četiri mozaika (4 sveca) i četiri spomen ploče, koje govore o historiji škole, crkve i tog kraja. Ovdje su vodljivi mozaici svetog Save (lijevo) i svetog Stefana (desno)
• 
  Spomen ploča ispod mozaika svetog Save ima tekst u kojem se navodi da je na tom mjestu prije 180 godina, među prvih 5 seoskih škola u Srbiji otpočela sa radom velikoselsko-slanačka osnovna škola. Todor Stefanović iz Slanaca je bio prvi učitelj. Sve do Prvog svjetskog rata osnove iz vjeronauke, pisanja i računa sticale su mnoge generacije
• 
  Ispod mozaika svetog Stefana se govori o historiji pravoslavnih hramova toga kraja. U 16. i 17. vijeku u tom kraju su postojala tri pravoslava hrama: veliki manastir, ranije posvećen Vavedenju, a kasnije svetom Stefanu, crkva u centru Slanaca i crkva u Velikom Selu, na mjestu koje se danas zove porta. Sadašnja crkva je za potreba oba sela sazidana 1834. od materijala tada porušenog velikog manastra. Prvi paroh bio je Jovan Milošević
• 
  Ova spomen ploča govori o historiji kraja. Najstarije naseobine iz rimskog doba bila su sela Ošljan i Čagljan koja su nestala u 18. vijeku. Veliko Selo je uz Dunav i malo Slance, kraj slanih termalnih izvora, uzvodno uz manastirski potok. Do sada najstariji sačuvani pisani pomen je iz popisa 1528-30., a njastariji zapis o Slancima (na današnjem mjestu?) potiče iz 1536. Veća naseljavanja oba sela počinju u prvoj polovici 19. vijeka. Novo Selo je postalo njaveće selo Vračarskog sreza sa 145 domova i 1134 duša
• 
  Spomen ploča sa imenima ljudi zaslužnih za podizanje ove spomen-česme, 2016. godine.
• 
  Dio spomen-česme sa mozaicima svetog Nikole (lijevo) i svetog Alimpija stolpnika (desno)
• 
  Crkva, zvonik i porta