Crkva svete Ane u Gracu (Neum)

Katolička crkva svete Ane nalazi se u naselju Gradac, općina Neum, Bosna i Hercegovina i pripada Trebinjsko-Mrkanskoj biskupiji. Crkva je posvećena svetoj Ani, majci Blažene djevice Marije. Poštivanje svete Ane u istočnom dijelu Rimskog Carstva počelo je već s prvim danima kršćanstva, dok se kult na zapadu proširio tek u XVI stoljeću.

Crkva svete Ane
Osnovne informacije
Lokacija	Gradac
Religija	Rimokatoličanstvo
Država	Bosna i Hercegovina
Godina posvećenja	1622. god
Organizacijski status	Trebinjsko-Mrkanska biskupija
Oznaka baštine	Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine
Arhitektonski opis
Arhitektonski tip	Crkva
Osnivač	fra Blaž Gračanin
Dovršeno	1619.
Specifikacije
Toranj/-evi	1, na preslicu

Historija

Podignuta je oko 1619. i pripada tipu jednobrodne crkve sa svodom kao krovnom konstrukcijom.

Tip jednobrodne crkve sa svodom kao krovnom konstrukcijom, sa svim svojim varijantama, u primorskim krajevima javlja se početkom XIII i krajem XIV stoljeća. Posredovanjem dubrovačkih majstora, koji su od davnima bili graditelji na objektima sakralnog i profanog karaktera na tlu Bosne i Hercegovine, arhitektonski oblici jednobrodne crkve ulaze u arhitekturu stare Hercegovine XV, XVI i XVII stoljeća.

Prodorom gotike, kao jedini usvojen gotički element, javlja se svod, isprva nepravilni, blago prelomljeni. Razlozi zbog kojih je primjena gotičkih elemenata ograničena samo na primjenu svoda leže u izuzetno jakom tradicionalizmu, koji jednom usvojene arhitektonske tipološke obrasce zadržava dugo kroz vrijeme. Korisnici ovakvih crkvi su ruralne zajednice koje ne raspolaže većim novčanim sredstvima. Svoje vjerske potrebe korisnici te zajednice ostvarivali su u odgovarajućim prostorima, jednostavnim crkvama malih dimenzija opremljenim za najosnovnije potrebe kulta, izrazitih tradicionalnih obilježja i počesto bez jasnih stilskih značajki.

Opis

Na području stare Hercegovine se u navedom periodu grade jednobrodne crkve pravoslavne i rimokatoličke provinijencije, za čiju gradnju se angažiraju dubrovački majstori. Crkve su dosta sličnih dimenzija, a razlika među njima javlja se u načinu prenosa sila bočnog potiska. Naime, jednobrodne crkve pravoslavne provinijencije građene su kao jednobrodne crkve sa prislonjenim lukovima. Za prenos sila bočnog potiska kod jednobrodnih crkava katoličke provinijencije se izvode deblji bočni zidovi. Proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.

U unutrašnjosti crkve nalazi se kamena ploča koja govori o njenoj obnovi tokom 1984. godine, a povodom obilježavanja hiljadugodišnjice Trebinjske biskupije.

Literatura

• Vojislav Korać, Vojislav Đurić - Crkve s prislonjenim lukovima u staroj Hercegovini i dubrovačko graditeljstvo, period XV-XVII vek