Arheološko područje Ripač
Arheološko područje Ripač nalazi se na području oštine Bihać, Bosna i Hercegovina. Proglašeno je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[1]
Lokacija
urediRipač se nalazi na izlazu Une iz kanjona, oko 9 km južno od Bihaća. Današnje naselje se prostire na obje obale rijeke Une i na Velikoj i Maloj otoci, tj. rječnim adama. Na udaljenosti od oko 250 m, neposredno iznad Velike i Male otoke, na desnoj obali Une, nalazi se lokalitet Gradina.
Historija
urediU bronzano i željezno doba Pounje je naseljavalo ilirsko pleme Japodi. Iza sebe ostavili su značajan arheološki materijal koji govori o kulturološkim vrijednostima Japoda.
Za prahistorijski i antički dio lokaliteta nema historijskih podataka.
Arheologija
urediPrahistorijski lokalitet je slučajno otkriven 1892. godine. Zemljaski muzej organizirao je iskopavanja pod rukovodstvom Vaclava Radimskog i Vejsila Čurčića 1893-1897. godine. Materijal sakupljen u ovim kampanjama nalazi se u Zemaljskom muzeju Bosne i Hercegovine u Sarajevu. Dokumentacija je izgubljena, ali većina tehničkih crteža je objavljena.
Sojeničko naselje na Velikoj i Maloj otoci, arheološkim putem datirano je u period kasnog bronzanog i starijeg željeznog doba, od X do kraja IV stoljeća pne. Sojeničko naselje se prostiralo na rukavcu Une između Velike i Male otoke kao i na njima, ali i na oba mala ostrva. Naselje je zauzimalo prostor od cca 3.000 m2. Prilikom skopavanja istražena je površina od 900 m2. Stanovnici gajili su žitarice, mahunarke, bavili se voćarstvom i stočarstvom. Lov, ribolov i sakupljačka privreda igrali su dopunsku ulogu.[2]
Na Gradini je bila tvrđava – naselje iz mlađeg željeznog doba.
Antički pokretni materijal, među kojim i šest rimskih novčića od II do IV stoljeća, razasut po Velikoj otoci, kao i dio antičkog zida, dokazuju da je na otoku postojala barem jedna zgrada iz tog doba.
Srednjovjekovni grad Ripač bio je sagrađen na Velikoj otoci. Na Velikoj otoci postoji kvadratna zgrada "Kula", ostaci srednjovjekovnog grada Ripča poznatog iz historijskih izvora XV stoljeća. U pisanim izvorima ovaj grad se spominje od 1408. godine pa nadalje.
Reference
uredi- ^ "Arheološko područje Ripač". kons.gov.ba. Arhivirano s originala, 6. 5. 2021. Pristupljeno 13. 9. 2016.
- ^ "Alojz Benac-Đuro Basler-Borivoj Ćović-Esad Pašalić-Nada Miletić-Pavao Anđelić - KULTURNA ISTORIJA BOSNE I HERCEGOVINE". Veselin Masleša, Sarajevo, 1966. Pristupljeno 9. 2. 2019.