Amadej, kralj Španije

Amadej (italijanski: Amedeo; 30. maj 1845. - 18. januar 1890.) je bio jedini kralj Španije iz Savojske dinastije od 1870. do 1873. godine. Bio je drugi sin italijanskog kralja Vitorija Emanuela II i bio je poznat kao vojvoda Aoste iako je kratko vladao kao kralj Španije. Izabran je za kralja Španije 1870. godine nakon svrgavanja Izabele II. Njegova vladavina je bila opterečena rastom republikanizma, pobunom Karlista na sjeveru i pokretom za Kubansku nezavisnost. Nakon njegove abdikacije 1873. godine proglašena je Prva Španska republika.

Amadej
Kralj Španije
Vladavina	16. novembar 1870. - 11. februar 1873.
Prethodnik	Izabela II
Nasljednik	Alfons XII
Supružnik	Maria Vittoria del Pozzo della Cisterna
Djeca	Emanuel Filibert Savojski Viktor Emanuel Savojski Luj Amadej Savojski
Dinastija	Savoj
Otac	Viktor Emanuel II, kralj Italije
Majka	Marija Adelhajda Austrijska
Rođenje	30. maj 1845. Torino, Italija
Smrt	18. januar 1890. Torino, Italija

Biografija

Rođen je u Torinu, u Italiji, kao drugi sin italijanskog kralja Viktora Emanuela II i austrijske nadvojvotkinje Marije Adelhajde. Na svoj dvadeset i drugi rođendan oženio je Mariju Vittoriju del Pozzo della Cisterna nakon što mu otac nije uspio naći bolju priliku. Viktor Emanuel II se nadao da će sina oženiti njemačkom princezom. Naime, del Pozzo della Cisterna nije bila visokog roda uprkos svojoj prinčevskoj tituli, već je pripadala ranku piemontskog plemstva, ali zato je bila jedina nasljednica očevog bogatstva, koje će nakon nje naslijediti sljedeće vojvode od Aoste. Sa suprugom Amadej je imao tri sina.

Nakon što je u Španiji zbačena kraljica Izabela II i protjerana u Pariz, novi parlament je odlučio uspostaviti novu dinastiju u Španiji. Novi kralj je morao biti katolik i spreman preuzeti dužnosti poglavara novoosnovane ustavne monarhije. Istog dana kada je u egzilu Izabela II potpisala dokumente o abdikaciji, 16. novembra 1870. godine, u Španiji je Amadej izabran za kralja.

Odmah po Amadejevoj proklamaciji izvršen je atentat na generala Juana Prim (Huan) koji je podržavao Amadeja, nakon čega je novi kralj odmah naišao na veliki otpor od strane karlista, republikanaca i aristokratije koja je na njega gledala kao nametnutog stranca, ali i naroda, prvenstveno zbog njegove nesposobnosti da nauči španski jezik. Po dolasku na vlast suočio se sa karlističim ustancima, čiji je cilj bio postavljanje amidžića Izabele II na španski tron, ustancima na Kubi sa ciljem proglašavanja nezavisnosti, pa čak i pokušajima atentata.

Dolaskom Amadeja na prijestolje ujedinila se cjelokupna opozicija, od karlista do republikanaca. Amadej se neuspješno borio s političkom nestabilnošću. Za vrijeme njegove vladavine promijenilo se šest vlada. Dana 19. jula 1872. godine na kralja Amadeja je izveden neuspješan atentat.

Uvidjevši nemogućnost vladanja bez ikakve potpore, Amadej je abdicirao 11. februara 1873. godine i odmah krenuo nazad u Italiju. Istog dana je proglašena Prva španska republika, nakon koje je kraljem proglašen Alfons XII, sin Izabele II.

Po povratku u Italiju Amadej je uzeo titulu vojvode od Aoste. Nakon smrti svoje prve supruge oženio je francusku princezu Marie Laetitia Bonaparte, kćerku svoje sestre, sa kojom je dobio sina Umberta. Umberto je ubijen u Prvom svjetskom ratu.

Amadej je umro je u Torinu 18. januara 1890. godine.

Reference

Prethodi:	Kralj Španije	Slijedi:
Izabela II		Alfons XII