A7V
A7V je bio njemački tenk razvijen pred kraj Prvog svjetskog rata. Početkom 1918. godine bilo ih je naručeno 100, ali ih je proizvedeno samo 20, korišteni su u borbama od marta do oktobra 1918. A7V je predstavljao jedini njemački tenk u Prvom svjetskom ratu.[1]
| A7V | |
|---|---|
 | |
| Svojstva | |
| Posada | 18 |
| Dužina | 7.34 m |
| Širina | 3.1 m |
| Visina | 3.3 m |
| Težina | 30 tona |
| Oklop i naoružanje | |
| Oklop | 20-50 mm |
| Osnovno naoružanje | top 57 mm |
| Sekundarno naoružanje | 6x 7.9 mm mitraljez |
| Pokretljivost | |
| Pogon | Daimler-Benz 4-cilindrični motor 200 KS |
| Brzina na cesti | 15 km/h |
| Domet | 30-80 km |
Razvoj
urediNakon pojave prvog britanskog tenka Mark I na zapadnom frontu, u septembru 1916. u okviru njemačkog ministarstva za rat formiran je 7. odsjek zadužen za transport (Allgemeines Kriegsdepartement, 7. Abteilung, Verkehrswesen).[2]
Projekat projektiranja i izgradnje njemačkog tenka je stavljen pod komandu Josepha Vollmera koji je bio inženjer i rezervni kapetan. Novoprojektovano vozilo je trebalo biti teško 30 tona, trebalo je imati sposobnost forsiranja rovova širine 1.5 metar, te da bude naoružano topovima i mitraljezima sa prednjim i zadnjim poljem dejstva i da postiže maksimalnu brzinu od 12 km/h. Hodni dio bio je baziran na šasiji traktora marke Holt i bio je prekopiran sa primjeraka pozajmljenih od austrougarske vojske. Nakon što su prvobitni planovi predstavljeni armiji u decembru 1917., konstrukcija šasije je prilagođena za univerzalnu namjenu pa je mogla biti korištena prilikom izrade ne samo tenkova već i neoklopljenih transportnih vozila koje su Nijemci nazvali Überlandwagen.
Fabrika motora Daimler-Benz u Berlin-Marienfeldu izradila je prvi prototip koji je testiran 30. aprila 1917. Drvena maketa konačne verzije završena je u maju 1917. i demonstrirana je u Mainzu sa balastom od 10 tona koji je simulirao težinu oklopa. Tokom završnih testiranja uklonjen je top okrenut pozadi, a broj mitraljeza je povećan na šest. Prvi vanserijski primjerak tenka A7V proizveden je u septembru 1917., a prvi serijski primjerak u oktobru 1917. godine. Tenkovi su dodeljeni Jurišnim tenkovskim jedinicama 1 i 2 formiranim 20. septembra 1917. Svaka jedinica je bila sastavljena od 5 oficira i 109 podoficira i vojnika.
Naziv
urediTenk je dobio oznaku koja je skraćenica za 7. odsjek Ministarstva za rat koji je bio zadužen za transport (Allgemeines Kriegsdepartement, 7. Abteilung, Verkehrswesen).[3] Na nemačkom jeziku tenk je nazvan Sturmpanzerwagen (jurišno oklopno vozilo).
Opis tenka
uredi
Dužina tenka je iznosila 7.34 m, širina 3.1 m, a visina 3.3 m. Oklop tenka su predstavljale zavarene čelične ploče debljine 20 mm na bokovima, 30 mm sa prednje strane i 10 mm sa zadnje strane i na krovu. Za oklop nije korišten kaljeni čelik zbog čega je oklopna zaštita bila znatno slabija. Oklop je bio dovoljno jak da štiti posadu od puščane i mitraljeske vatre, ali ne i od dejstva oruđa većeg kalibra. Oklopna zaštita bila je ekvivalentna zaštiti slabije oklopljenih vozila i tenkova iz istog perioda čiji oklop je bio od kaljenog čelika.
Posadu je najčešće činilo do 17 vojnika i jedan oficir: komandir, obično poručnik po činu, vozač, mehaničar, mehaničar/vezista, dvanaest pješadinaca (šest mitraljezaca i šest poslužilaca) i dva opslužitelja topa (nišandžija i punilac).
Naoružanje
uredi
Glavno oružje tenka predstavljao je top Maksim-Nordenfelt kalibra 5.7 cm montiranom u prednjem dijelu tenka. Neki od ovih topova su bili britanske proizvodnje i bili su zarobljeni u Belgiji ranije tokom rata; drugi su bili zarobljeni u Rusiji 1918., a među njima su se nalazile i neki primjerci ruske proizvodnje. Sekundarno naoružanje tenka predstavljalo je 6 mitraljeza MG 08 7.92 mm.
Pogon
urediPogonsku grupu činila su dva centralno postavljena četvoro-cilindrična benzinska motora tipa Daimler, snage 100 KS svaki; A7V je nosio 500 litara goriva. Maksimalna brzina je bila oko 15 km/h na putu i 5 km/h po terenu. Sva 24 točka su imala zasebne opruge što je bila prednost u odnosu na britanske tenkove koji nisu imali opruge.
U poređenju sa drugim tenkovima iz Prvog svetskog rata, brzina na putu je bila relativno visoka, ali je tenk imao veoma loše karakteristike na terenu i često se zaglavljivao. Prednji dio je znatno štrčao ispred gusjenica zbog čega je tenk bio sklon zaglavljivanju. Ovaj problem je bio dodatno povećan činjenicom da vozač nije vidio dio terena neposredno ispred tenka zbog slijpe tačke koja je pokrivala razdaljinu od 10 metara ispred tenka. Ipak, na otvorenom terenu mogao se koristiti sa određenim uspjehom i imao je veću vatrenu moć od postojećih oklopnih vozila. Odnos snage i težine bio je 6.8 KS/tona, savlađivao je rovove širine do 2 metra, a klirens mu je bio 15,75 mm.
Borbena upotreba
uredi
Kanal St. Quentina
urediA7V je prvi put upotrijebljen u bori 21. marta 1918. Pet tenkova iz 1. čete (Abteilung I) pod komandom kapetana Greiffa angažovano je sjeverno od kanala St. Quentina. Tri tenka zbog mehaničkih problema nisu učestovala u borbi, ali je preostali par tenkova uspješno zaustavio manji britanski proboj i do kraja dana nije učestovao u većim sukobima.
Villers-Bretonneux
urediPrvi sukob u historiji između tenkova dogodio se 24. aprila 1918. kada su se tri A7V (uključujući i vozilo sa brojem šasije 561, poznatije po imenu „Nixe“), tokom pružanja podrške napadu pješadije, susreli sa tri britanksa tenka Mark IV (dva tenka ženske verzije naoružana samo sa mitraljezima i jedan tenk muške verzije naoružan sa dva topa od 6 funti) u blizini Villers-Bretonneuxa. Tokom bitke tenkovi obje strane su oštećeni. Prema svjedočenju komandira vodećeg britanskog tenka, poručnika Frank Mitchella, ženski tenkovi Mark IV povukli su se iz borbe nakon što su pretrpjeli oštećena od njemačkih protivoklopnih granata. Njihovo naoružanje sačinjeno samo od mitraljeza nije moglo da nanese štetu njemačkim tenkovima. Mitchell je zatim napao vodeći njemački tenk kojim je komandovao poručnik Wilhelm Biltz[4], i uništio ga vatrom iz svojih topova od 6 funti. Njemački tenk pogođen je tri puta, a pet članova posade ubijeno je pri pokušaju da napusti vozilo. Britanski tenk je zatim djelovao kartečom po njemačkoj pješadiji. Preostala dva njemačka tenka A7V povukla su se iz borbe. Po Mitchellovom povlačenju iz borbe, njemačku pješadiju napalo je sedam britanskih srednjih tenkova Mark A Whippet. Četiri su uništena tokom borbe ali nije poznato da li je neki od njih uništen od strane njemačkih tenkova prilikom povlačenja. Mitchellov tenk je pogođen minobacačkom granatom i ostao je bez gusjenice, zbog čega ga je posada napustila. Oštećeni A7V su Njemci kasnije izvukli sa linije ratišta.
Ostala djelovanja
urediU maju, tenkovi A7V koji su uečstovali u napadu na francuske snage blizu Soissonsa, tokom treće bitke sa Eisn, nisu bili u mogućnosti da savladaju široki rov koji su vojnici nazvali „Dardaneli“. [5]
15. jula, kod Remsa, tokom druge bitke na Marni, Nijemci su upotrijebili osam tenkova A7V i dvadeset zarobljenih tenkova Mk IV protiv francuskih linija. Iako je 10 tenkova Mk IV izgubljeno u akciji, ni jedan A7V nije uništen.
Zadnja upotreba tenkova A7V u Prvom svetskom ratu odigrala se 11. oktobra 1918. tokom male, ali uspješne akcije blizu Iwuyja.
Reference
uredi- ^ Tucker, Spencer (2004). Tanks: An Illustrated History of Their Impact. ABC-CLIO. str. 24–25. ISBN 1-57607-995-3.
- ^ Zaloga, S.J. (2006). German Panzers 1914–18. str. 7.
- ^ Tucker, Spencer (2004). Tanks: An Illustrated History of Their Impact. ABC-CLIO. str. 24–25. ISBN 1-57607-995-3.
- ^ Forty, George (1995). Tank Action from the Great War to the Gulf. Alan Sutton Publishing Ltd. str. 39–47. ISBN 0-7509-0479-8.
- ^ Foley, strane 12
Vanjski linkovi
uredi
A7V na Wikimedia Commonsu
