Łódź
Łódź, koji se takođe bez dijakritičkih znakova može nazvati kao Lodz, jest grad u centralnoj Poljskoj i bivši industrijski centar. Glavni je grad Lodskog vojvodstva i nalazi se otprilike 120 km jugozapadno od Varšave.[2] Na popisu od 2022. Łódź ima 670.642 stanovnika[1] što ga čini četvrtim najvećim gradom u zemlji. Ime grada na poljskom jeziku znači "brod", koji se takođe može vidjeti i na grbu grada.
Łódź
Lodz | |
|---|---|
Grad | |
 .jpg)   .jpg)  
| |
 Zastava  Grb | |
| Moto: Ex navicula navis ("Od čamca brod") | |
  Łódź | |
| Koordinate: 51°46′37″N 19°27′17″E / 51.77694°N 19.45472°E | |
| Država |  Poljska |
| Vojvodstva | Łódź |
| Opštine | gradska opština |
| Prvo spominjanje | 1332 |
| Vlada | |
| • Tijelo | Gradsko vijeće Lođa |
| • Gradonačelnik | Hanna Zdanowska (GP) |
| Površina | |
| • Grad | 293,25 km2 |
| Nadmorska visina | 162 m |
| Stanovništvo (31. decembar 2021) | |
| • Grad | 670.642[1] |
| • Gustoća | 2.292 /km2 |
| • Metro | 1.100.000 |
| Vremenska zona | CET (UTC+1) |
| • Ljeti (DST) | CEST (UTC+2) |
| Poštanski broj | 90-001 do 94–413 |
| Pozivni broj | +48 42 |
| Veb-sajt | www |
Łódź je nekada bio malo naselje koje se prvi put pojavljuje u zapisima iz 14. vijeka. Gradska prava dao mu je 1423. poljski kralj Vladislav II, i poslije ostao je privatni grad kujavskih biskupa i klera do kraja 18. vijeka. U drugoj podjeli Poljske 1793, Łódź je pripojen Pruskoj, i nakon toga je postao dio Napoleonskog Vojvodstva Varšave; grad se pridružio Kongresu Poljske, koja je bila pod ruskom kontrolom, na Bečkom kongresu 1815. Druga industrijska revolucija (od 1870) donijela je brzi rast tekstilne proizvodnje i stanovništva zahvaljujući prilivu migranata, posebno Nijemaca i Jevreja. Sve od industrijalizacije ovog područja, grad je bio multinacionalan i borio se sa društvenim nejednakostima, kao što je dokumentirano u romanu Obećanja zemlja autora Władysław Reymonta, dobitnika Nobelove nagrade. Kontrasti su se uveliko odrazili na arhitekturu grada, gdje su luksuzne vile postojale zajedno sa fabrikama crvene cigle i skupljim stambenim kućama.[3]
Industrijski razvoj i demografski nalet učinili su Łódź jednim od najvećih gradova u Poljskoj. Pod njemačkom okupacijom tokom Drugog svjetskog rata Łódź je nakratko preimenovan u Litzmannstadt po Karlu Litzmannu. Stanovništvo grada bilo je progonjeno, a njegova jevrejska manjina bila je prisiljena u ograđenu zonu poznatu kao Lodzski geto, odakle su poslani u njemačke koncentracione logore i logore istrebljenja. Grad je postao privremeno sjedište Poljske 1945.
Łódź je doživio nagli demografski i ekonomski pad nakon 1989. Grad je tek 2010-ih počeo dobijati nazad svoje stare boje, u to vrijeme je obnovljen veći dio centra.[4] Poznat je međunarodno po svojoj filmskoj školi, kolijevci za najpoznatije poljske glumce i režisere.[3] Godine 2017. grad je uvršten u UNESCO-ovu mrežu kreativnih gradova i nazvan UNESCO grad filma.[5]
Reference
uredi- ^ a b "Local Data Bank". Statistics Poland. Pristupljeno 10. 6. 2022. Data for territorial unit 1061000.
- ^ "Łódź – Warszawa trasa i odległość na mapie • dojazd PKP, BUS, PKS". www.trasa.info. Pristupljeno 2. 8. 2018.
- ^ a b "Lodz – Tourism | Tourist Information – Lodz, Poland". staypoland.com. eTravel S.A.
- ^ Cysek-Pawlak, Monika; Krzysztofik, Sylwia (2017). "Integrated Approach as a Means of Leading the Degraded Post-Industrial Areas Out of Crisis – A Case Study of Lodz". IOP Conference Series: Materials Science and Engineering. 245 (8): 082036. Bibcode:2017MS&E..245h2036C. doi:10.1088/1757-899X/245/8/082036. eISSN 1757-899X. ISSN 1757-8981.
- ^ "Poland’s Łódź named UNESCO City of Film." Arhivirano 31. 7. 2018. na Wayback Machine Radio Poland. Retrieved 3. 11. 2017
Vanjski linkovi
uredi
- Službeni sajt
- Zvanična stranica javnog prijevoza
- Gradska mapa od Łódźa
- Historijske slike od Łódźa
- Ekonomska zona Łódź
- Łódź-Lublinek Airport Arhivirano 14. 4. 2012. na Wayback Machine
- . Encyclopædia Britannica. 16 (11. izd.). 1911. str. 862.
- The Łódź Post na Wayback Machine (archived 5. 9. 2019.) —English language newspaper
- The Łódź Ghetto Arhivirano 20. 10. 2018. na Wayback Machine