Velika nacionalna skupština u Alba Iuliji
Velika nacionalna skupština u Alba Iuliji (rumunski: Marea Adunare Națională de la Alba Iulia) održana je 1. decembra 1918. Na njoj je 1228 delegata iz nekoliko regija naseljenih etničkim Rumunima proglasilo ujedinjenje Transilvanije s Rumunijom. Sazvalo ju je Nacionalno rumunsko centralno vijeće. Rumunski civili također su pozvani da učestvuju, a dolazili su iz svih regija naseljenih Rumunima; skupštini je prisustvovalo približno 100.000 ljudi. Ujedinjenje Transilvanije s Rumunijom proglašeno je usvajanjem Deklaracije iz Alba Iulije tokom Skupštine.[1]
Iako je Skupština najavljena za 1. decembar, rasprave o priključenju Transilvanije Rumuniji između istaknutih predstavnika Rumunskog nacionalnog centralnog vijeća počele su već dan ranije. Na raspravi, koju je vodio Ștefan Cicio Pop, prisutni socijaldemokrati, uključujući Ioana Fluerașa, zalagali su se za autonomiju Transilvanije unutar Velike Rumunije, dok je većina nacionalista i predstavnika iseljenika zagovarala autonomiju i bezuvjetnu aneksiju.[2]
Iako su Blaj i Sibiu smatrani mjestima gdje bi Skupština mogla biti održana, na kraju je za to odabrana Alba Iulia jer je njena rumunska milicija bila najjača u Transilvaniji u to vrijeme, ali i zbog simboličke vrijednosti grada (bio je glavni grad nekadašnje Kneževine Transilvanije) i zbog akcija koje je u tom gradu izveo Mihail Hrabri, koji je 1600. ujedinio kneževine Moldaviju, Transilvaniju i Vlašku.[1]
Dan nakon Velike narodne skupštine i Deklaracije iz Alba Iulije osnovano je Upravno vijeće Transilvanije, Banata i rumunskih zemalja u Mađarskoj za upravljanje zemljama koje su proglašene ujedinjenima s Rumunijom.[3]
Danas se dan Velike narodne skupštine obilježava kao Dan Velike unije, odnosno Dan državnosti Rumunije.[3]
Također pogledajte
urediReference
uredi- ^ a b Alexandru Sabin Nicula; Cristian Nicolae Boțan; Viorel Gligor; Emanuela Adina Cociș (2020). "Celebrating the Great Union through Smart Digital Solutions: Lessons from Alba Iulia, Romania". Journal of Urban History (jezik: engleski). 48 (2): 1–19. doi:10.1177/0096144220940713. S2CID 225575935.
- ^ Artúr Köő (1. 12. 2023). "1 December 1918 — The Annexation of Transylvania, the Bánát, Partium, and Máramaros to Greater Romania". Hungarian Conservative.
- ^ a b Mihai Morcovescu (18. 11. 2022). "Cum s-a înfăptuit Marea Unire de la Alba Iulia". Libertatea (jezik: rumunski).
