Tigar i zmaj

Tigar i zmaj borilački je film snimljen 2000. godine u koprodukciji Tajvana, Kine, Hong Konga i SAD-a. Film je režirao Ang Lee, a glavne uloge tumače međunarodno priznati kineski glumci Chow Yun-masti, Michelle Yeoh, Zhang Ziyi i Chang Chen. Film je zasnovan na istoimenom četvrtom romanu iz petoknjižja Crane Iron, kineskog pisca Wang Dulua. Koreografiju za sekvence borilačkih vještina i borbene akcije uradio je Yuen Wo Ping, koji je kasnije režirao nastavak na engleskom jeziku Tigar i zmaj: Mač sudbine, koji je objavljen 2016.

Tigar i zmaj
Režiser	Ang Lee
Producent	Bill Kong Hsu Li Kong Ang Lee
Scenarist(i)	Wang Hui-Ling James Schamus Tsai Kuo Jung na osnovu istoimenog romana autora Wang Dulua
Uloge	Chow Yun-fat Michelle Yeoh Zhang Ziyi Chang Chen
Muzika	Tan Dun
Kinematografija	Peter Pau
Montaža	Tim Squyres
Produkcija	Asian Union Film & Entertainment China Film Co-Productions Corporation Columbia Pictures Film Production Asia Edko Films Good Machine International Zoom Hunt Productions
Distributer	Sony Pictures Classics
Premijera	6. juli 2000.
Trajanje	120 minuta
Zemlja	Tajvan Kina Hong Kong SAD
Jezik	Standardni Mandarinski jezik
Budžet	17 miliona dolara
Zarada	213,5 miliona dolara
Nasljednik	Crouching Tiger, Hidden Dragon: Sword of Destiny

Sa budžetom od 17 miliona dolara i dijalogom na standardnom mandarinskom jeziku, Tigar i zmaj doživio je neočekivani međunarodni uspjeh, zaradivši 213,5 miliona dolara. Samo u SAD-u zaradio je 128 miliona dolara, postavši film s najvećom zaradom na stranom jeziku u američkoj historiji. Osvojio je preko 40 nagrada, među kojima se ističu Oscar za najbolji strani film (Tajvan) i tri Oscara u ostalim kategorijama, a bio je nominiran za ukupno šest Oscara, uključujući i kategoriju za najbolji film. Film je također osvojio još četiri BAFTA Britanske filmske akademije kao i dva Zlatna globusa uključujući i kategoriju za najbolji strani film.

Radnja

Radnja filma dešava se za vrijeme vladavine cara Qianlonga iz dinastije Qing 1779. Li Mu Bai (Chow Yun-fat) dokazani je mačevalac iz reda Wudang. Nekada davno njegovog gospodara ubila je Jade Fox (Cheng Pei-pei), žena koja je tražila da nauči vještine Wudanga. Mu Bai je dobar prijatelj s Yu Shu Lien (Michelle Yeoh), ženom ratnicom. Mu Bai i Shu Lien osjećaju međusobnu privlačnost, ali oni nikada nisu priznali niti otkrili svoja osjećanja zbog Shu Lieninog pokojnog vjerenika Meng Sizhaoa (Donnie Yen), koji je bio i najbolji prijatelj Mu Baija. Mu Bai, u namjeri da odustane od svog ratničkog života, traži od Shu Lien da odnese njegov mač, koji također naziva zelenom sudbinom, u Peking, kao poklon za njihovog prijatelja Sir Tea ( Sihung Lung). Na Sir Teovom imanju Shu Lien upoznaje Jen (Zhang Ziyi), kćer guvernera Yua (Li Fazeng), mandžursku aristokratkinju koja se nalazi u gostima. Jen, predodređena za ugovoreni brak, čezne za avanturama i zavidi Shu Lien na njenom ratničkom načinu života.

Jedne večeri maskirani lopov prikrada se na Sir Teovo imanje i krade mač. Mu Bai i Shu Lien tragaju za kradljivcem i trag ih dovodi od imanja guvernera Yua, gdje saznaju da je Jade Fox bila Jenina odgajateljica tokom mnogo godina. Mu Bai se upoznaje s inspektorom Tsaijem (Wang Deming), policijskim istražiteljem iz provincije, i njegovom kćeri Majom (Li Li), koji su došli u Peking u potrazi za Foxovom. Fox izaziva par i Sir Teovog slugu Boa (Gao Xi'an) da se obračunaju te noći. Nakon dugotrajne borbe njih troje su na ivici poraza, ali kada Mu Bai stigne, oni savladavaju Fox. Prije nego što je Mu Bai imao mogućnost da je ubije, maskirani lopov ponovo se pojavljuje i pomaže Fox u borbi. Fox nastavlja borbu i ubija Tsaija prije nego što je uspjela pobjeći s lopovom, za koju se ispostavlja da je Foxova štićenica, Jen. Nakon što je bila svjedok borbe između Jen i Mu Baija, Fox shvata da je Jen tajno proučavala borbe reda Wudang i da ju je nadmašila u borbenoj sposobnosti.

Jedne noći, pustinjski bandit po imenu Lo (Chang Chen) provaljuje u Jeninu sobu i moli je da ode s njim. Retrospektiva otkriva da su u prošlosti, kada su guverner Yu i njegova porodica putovali po zapadnim pustinjama, Lo i njegovi razbojnici napali Jenin karavan a Lo joj je ukrao češalj. Ona se dala u potjeru za njim, i pratila ga je sve do njegove pustinjske pećine sa namjerom da vrati nazad svoj češalj. Međutim, između njih dvoje uskoro se rasplamsava strasna ljubav. Lo na kraju uvjerava Jen da se vrati svojoj porodici, ali ne prije nego što joj on ispriča legendu o čovjeku koji je skočio sa litice da bi ispunio njegove želje. Zato što je čovjekovo srce bilo čisto, nije umro. Lo je došao u Peking da ubijedi Jen da ne pristaje na ugovoreni brak. Međutim, Jen odbija da ode s njim. Kasnije, Lo prekida Jeninu svadbenu povorku, moleći je da ode sa njim. U blizini, Shu Lien i Mu Bai uvjeravaju Loa da čeka na Jen u planinama Wudang, gdje će biti siguran od Jenine porodice, koji su bijesni na njega. Jen bježi od muža tokom prve bračne noći tako da brak ne može biti konzumiran. Prerušena u muško odijelo, ona nailazi u gostionici na veliku grupu ratnika; naoružana sa zelenom sudbinom i svojim superiornim borbenim vještinama, ona na kraju izlazi kao pobjednik.

Jen posjećuje Shu Lien, koja joj govori da je Lo iščekuje na planini Wudang. Nakon ljutitog spora, njih dvije izlaze na dvoboj. Shu Lien je superioran borac, ali Jen barata sa zelenom sudbinom: mačem koji uništava svako oružje koje Shu Lien ima u svojim rukama, ali Shu Lien konačno uspijeva da porazi Jen sa slomljenim mačem. U trenutku kada joj Shu Lien poklanja milost i spušta mač, Jen je ranjava u ruku. Mu Bai stiže i ganja Jen kroz šumu bambusa. Nakon dvoboja gdje Mu Bai vraća u posjed zelenu sudbinu, on odlučuje da baci mač iznad vodopada. U potrazi za mačem, Jen uranja u rijeku da dohvati mač, ali je Fox sprječava. Fox uspavljuje Jen sa drogama i ostavlja je u pećini; Mu Bai i Shu Lien je otkrivaju tamo. Fox se iznenada pojavljuje i napada ih sa otrovnim strelicama. Mu Bai blokira strelice sa svojim mačem i osvećuje smrt svog gospodara smrtno ranjavajući Foxovu, ali uviđa da je i on pogođen jednom strelicom u vrat. Fox umire, priznajući da joj je cilj bio da ubije Jen jer je bila bijesna što je Jen sakrivala od nje tajne daleko superiornije borbene tehnike reda Wudanga.

Dok Jen izlazi da prikupi protivotrov za otrovnu strelicu, Mu Bai se priprema da umre. Na samrti on konačno priznaje svoju romantičnu naklonost prema Shu Lien. On umire u njenom naručju u trenutku kada se Jen vraća, ali prekasno da ga spasi. Mač zelena sudbina se vraća nazad do Sir Tea. Jen kasnije odlazi na planinu Wudang i provodi posljednju noć sa Loom. Sljedećeg jutra, Lo pronalazi Jen kako stoji na balkonu gledajući prema rubu planine. U stilu legende o kojoj su govorili u pustinji, ona ga pita za želju. On želi da njih dvoje budu ponovo zajedno nazad u pustinji. Nakon toga Jen odjednom skače niz planinske litice.

Uloge

Glumac Chow Yun-Fat u ulozi Li Mu Bai

• Chow Yun-fat - Li Mu Bai (C: 李慕白)
• Michelle Yeoh - Yu Shu Lien (T: 俞秀蓮, S: 俞秀莲)
• Zhang Ziyi - Jen Yu (T: 玉嬌龍, S: 玉娇龙)
• Chang Chen - Lo "tamni oblak" (T: 羅小虎, S: 罗小虎)
• Cheng Pei-pei - Jade Fox (C: 碧眼狐狸)
• Sihung Lung - Sir Te (T: 貝勒爺, C: 贝勒爷)
• Li Fazeng - guverner Yu
• Gao Xi'an - Bo
• Hai Yan - Madam Yu
• Wang Deming - policijski inspektor Tsai / prefekt Cai Qiu
• Huang Suying - tetka Wu
• Yang Rui - sobarica
• Li Kai - Gou Jun Pei
• Feng Jianhua - Gou Jun Sinung
• Ma Zhongxuan - Mi Biao
• Li Baocheng - Fung Machete Chang
• Yang Yongde - svećenik Jing
• Zhang Shaocheng - noćni čuvar

Vanjski linkovi

• Zvanični sajt
• Tigar i zmaj na IMDb-ju
• Tigar i zmaj na Box Office Mojo
• Tigar i zmaj na Rotten Tomatoesu
• Tigar i zmaj na Metacriticu

• Filozofska diskusija o filmu
• O filmu Arhivirano 4. 4. 2005. na Wayback Machine
• O filmu