Srpske novine

Srpske novine (srpski: Новине србске, u nekadašnjoj transkripciji Novine srbske i Srbske novine) su bile prve novine u Kneževini Srbiji. Pojavile su se 5. januara (po novom kalendaru 17. januara) 1834. godine, pod uredništvom Dimitrija Davidovića u Kragujevcu, a nastavile u Beogradu, u vrijeme kada je Srbija počela da se izgrađuje kao građansko društvo. Novine su bile prije svega službeni list Kneževine Srbije (1834-1882), provincije u Osmanlijskom Carstvu, a potom i Kraljevine Srbije (1882-1918). Nakon Prvog svjetskog rata utopile su se u Službene novine Kraljevine Jugoslavije.

Naslovna strana novina iz juna 1840. sa domaćim vijestima iz Srbije i Turske i inostranim iz Rusije i Kine.

Pojava štampe u Kneževini Srbiji u tijesnoj je vezi sa izdvajanjem građanstva kao samostalne društvene klase. Relativno miran razvitak Srbije poslije Drugog srpskog ustanka uslovio je brži razvoj privrede - trgovine i zanatstva - što je dovijelo do formiranja prve buržoazije. Osim toga, nastao je još jedan društveni sloj - činovništvo. I tako se, od trgovaca, zanatlija i činovnika, formiralo gradsko, stanovništvo, koje se postepeno ali vidno isticalo svojim ekonomskim, političkim, a naročito kulturnim interesima.

Dimitrije Davidović 1834. godine, ulje na platnu, rad Uroša Kneževića.

Novine su pokrenute s ciljem da šire prosvjetu i kulturu, one su po svom sadržaju bile, prije svega politički list. Novine nisu, po načinu uređivanja i tehničkom izgledu, zaostajale za najboljim stranim listovima onog vremena. Izlazile su jednom sedmično, subotom, na dva lista, a godišnja pretplata iznosila je dva talira. Pretplata se obavljala u okružnim sudovima i novine su odatle slate pretplatnicima. Njihov urednik Dimitrije Davidović imao je višegodišnje novinarsko iskustvo, i to u Beču, austrijskom centru; to je omogućilo Davidoviću da ispolji sve svoje novinarske i uredničke kvalitete; Državna štamparija u kojoj su novine štampane, raspolagale je dobrom tehnikom i imala je vješte majstore, dovedene iz inostranstva. Najviše pretplatnika bilo je 1834. i 1835. godine, do ljeta prve godine izlaženja bilo je 600, kasnije se broj pretplatnika povećavao.

Od 1835. godine novine su izlazile u Beogradu. Godine 1845. promijenile su ime u Srbske novine, a 1869. u Srpske novine. Prvobitno nedeljnik, novine su u periodu 1843-1849. izlazile dva puta sedmično, potom do kraja 1872. tri puta sedmično, da bi od 1873. postale dnevnik, osim u periodu Prvog svjetskog rata, kada je bilo velikih neredovnosti u izlaženju. Osim u Kragujevcu i Beogradu, novine su štampane u Nišu (1914–1915), a zatim na Krfu (1916–1918). Poslednji broj novina je izašao 15, februara 1919. godine.

Također pogledaj

• Bosanski vjestnik

Literatura

• Ljušić, Radoš (2006). Orijentalni novinar, evropski političar: Dimitrije Davidović (1789-1838). Politika, Tanjug. str. 192. ISBN 86-84991-07-9.CS1 održavanje: ref=harv (link)