Razlika između verzija stranice "Direktivizam"
| [nepregledana izmjena] | [nepregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
mNo edit summary |
mNo edit summary |
||
Red 1:
{{Preuređivanje}}
{{Standardi}}
{{Wiki}}
Osnovu socijalističke ekonomske doktrine i koncepta ekonomske politike postavili su Marks i Engels, a zatim kasnije razvijali Lenjin i drugi klasici marksizma, kao i savremeni marksisti.
Line 11 ⟶ 10:
Klasici marksizma su samo uzgredno i fragmentarno razmatrali ustrojstvo privređivanja u budućem socijalističkom društvu, tako da ne postoji cjelovita teorija socijalističke ekonomije. Međutim, iz njihove kritike kapitalističkog društva, kao osnovni elementi socijalističke privrede mogu se naznačiti:
▲- privredni razvoj i odnosi u privređivanju su pod neposrednom svjesnom društvenom kontrolom na nivou državne zajednice;
▲- naglašena ekonomska uloga države, posebno u početnom stadiju (kao diktatura proletarijata), kako bi se sačuvali socijalistički odnosi, da bi tokom vremena počeo proces odumiranja države u pravcu izgradnje društva zasnovanog na slobodnoj i neposredno izraženoj zajedničkoj volji svih članova.
▲'''Ekonomska uloga države'''
Osnovni mehanizam organiziranja i povezivanja privrednih tokova je centralni državni plan, zasnovan na 2 principa:
Glavni instrument općedržavnog plana su finansijski tokovi obuhvaćeni općedržavnim
▲2. Sveobuhvatnost, tj.planom su obuhvaćeni svi proizvodni subjekti, odnosno zadaci iz oblasti proizvodnje, input proizvodnje, finansijska sredstva u odnosu na troškove proizvodnje i veličina dobiti.
▲Glavni instrument općedržavnog plana su finansijski tokovi obuhvaćeni općedržavnim budžetom. Budžet pritom sadrži ne samo prihode od poreza i sl, već i prihode od poslovanja državnih preduzeća. S druge strane, kao glavni budžetski rashodi javljaju se ekonomski izdaci. Praktično su općedržavnim budžetom bili obuhvaćeni svi finansijski tokovi u zemlji, osim oblasti lične potrošnje i skromnog privatnog sektora.
Podešavanje agregata tražnje prema agregatu ponude ostvaruje se putem kreditnih i gotovinskih planova sa centralnom bankom kao jedinstvenim emisionim, kreditnim i blagajničkim centrom.
Line 32 ⟶ 28:
Ekonomska aktivnost države odnosila se ne samo na državni sektor, već i na dvostruko ograničeni privatni sektor putem intenzivnih regulativnih mjera. Privatni sektor bio je ograničen po osnovu obima sredstava u ličnoj svojini, kao i po vrsti djelatnosti ovog sektora.
Učinci direktivizma na ekonomski razvoj su različiti, zavisno od toga da li se posmatraju na kraći ili na duži vremenski period. Na kraći rok direktivističke privrede u odnosu na tržišne ekonomije ostvaruju veću stopu ekonomskog rasta.
Line 38 ⟶ 34:
Kratkoročne prednosti komandne ekonomije su:
▲- manje oscilacije i poremećaji u privrednim tokovima;
Kasim I. Begić, Uvod u ekonomsku politiku - opća pitanja, 2. prišireno izdanje, Sarajevo 2000▼
▲- eliminiranje otvorene nezaposlenosti i intenzivniji angažman raspoloživog fonda rada;
[[Kategorija:Ekonomija]]
▲- veća ekonomska i socijalna sigurnost radnika, što se odražava i na produktivnost rada;
▲- lakše organiziranje krupnih investicionih projekata itd.
▲'''Literatura'''
▲Kasim I. Begić, Uvod u ekonomsku politiku - opća pitanja, 2. prišireno izdanje, Sarajevo 2000
| |||