Wikipedia

Razlika između verzija stranice "Bizantijsko Carstvo"

Pregled historije
[pregledana izmjena][pregledana izmjena]
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
No edit summary
m @PolovinaZ: Izvini zbog ove posljednje izmjene, ali trebalo je ovo malo srediti od početka do kraja, pa da mi ne propadne rad. P. S: Dodati još koju referencu.
Red 1:
{{Nedostaju izvori}}
{{Preuređivanje}}
{{Drugo značenje|Bizant}}
Line 40 ⟶ 39:
| državno_uređenje = Apsolutna [[autokratija]]
| vrsta_vlasti = car
| godina_prve_vlasti = 330. - 337330–337.
| vladar_prva_vlast = [[Konstantin I]] (prvi)
| godina_druge_vlasti = 1449. - 14531449–1453.
| vladar_druga_vlast = [[Konstantin XI]] (zadnji)
| godina_treće_vlasti =
Line 50 ⟶ 49:
| površina =
| stanovnika = 26.000.000 (565. godine)<br />10.000.000 (1143. godine)
| valuta = [[histamenonHistamenon]], [[hiperpiron]]
}}
'''Bizantijsko carstvoCarstvo''' ili '''Istočno Rimsko carstvoCarstvo''' bilo je bilo carstvo u kojem se pretežno govorilo grčkim jezikom tokom kasne antike i srednjeg vijeka. Njegov glavni grad je bio je [[Konstantinopolj]] (današnji Istanbul), prvobitno osnovan kao [[Bizantijum]]. Bizantijsko carstvoCarstvo preživjelo je preživilo fragmentaciju i [[pad Zapadnog rimskogRimskog carstvaCarstva|pad]] [[Zapadno Rimsko Carstvo|Zapadnog Rimskog Carstva]] u 5. stoljeću i nastavilo da postojipostojati još hiljadu godina dok ga nisu osvojiliosvojile Osmanlije 1453. godine. Tokom većeg dijela svog postojanja, carstvobilo je bilo najmoćnija ekonomska, kulturna i vojna sila u Evropi. ''Bizantija'' i ''Istočno Rimsko carstvo suCarstvo'' historiografski su termini nastali nakon završetkanestanka carstvaCarstva; njeninjegovi građani nastavili su da se odnoseodnositi prema carstvuCarstvu kao prema Rimskom carstvuCarstvu ([[Starogrčki jezik|starogrčki]]: Βασιλεία Ῥωμαίων, Basileia Rhomaion; [[Latinski jezik|latinski]]: Imperium Romanum).
{| class="infobox" style="width:10em; float:right;margin:0 0 1em 1em;font-size:95%;clear:right;" cellspacing="2"
! style="background:#ccf;" colspan=2 align=center |<big><big>
Line 63 ⟶ 62:
! style="background:#ccf;" colspan=2 align=center |Hronologija
|-
|style="font-size: 90%;" align=center | [[330]].
|style="font-size: 90%;"| [[Konstantin Veliki]] učinio [[Konstantinopolj]] svojom prestonicom.
|-
|style="font-size: 90%;" align=center| [[395]].
|style="font-size: 90%;"| Carstvo je podijeljeno na zapadnu i istočnu polovinu, nakon smrti [[Teodozije I Veliki|Teodozija I Velikog]].
|-
|style="font-size: 90%;" align=center| [[527]].
|style="font-size: 90%;"| [[Justinijan I]] krunisan za cara.
|-
|style="font-size: 90%;" align=center| [[532]]-[[537]]532–537.<br />
|style="font-size: 90%;"| Justinijan gradi crkvu [[Aja Sofija|Aja Sofiju]] ("Presveta Mudrost"; [[grčki jezik|grčki]]: Ιερός Ναός Αγίας Σοφίας, ''Hieros Naos Hagias Sofias''; [[turski jezik|turski]]: [[Aya Sofya]])
|-
|style="font-size: 90%;" align=center| [[533]]-[[554]]533–554.
|style="font-size: 90%;"| Justinijanovi generali ponovo osvajaju [[Sjeverna Afrika|Sjevernu Afriku]] i Italiju od [[Vandali|Vandala]] i [[Ostrogoti|Ostrogota]].
|-
|style="font-size: 90%;" align=center| [[568]].
|style="font-size: 90%;"| [[LombardijaLangobardi|LombardskaLangobardska]] invazija uzrokuje gubitak velikih teritorija u Italiji.
|-
|style="font-size: 90%;" align=center| [[634]]-[[641]]634–641.
|style="font-size: 90%;"| [[Arapi|Arapska]] vojska osvaja [[Levant]] i [[Egipat]]. U sljedećih nekoliko desetina godina, Arapi zauzimaju većinu Sjeverne Afrike, da bi kasnije osvojili [[Sicilija|Siciliju]].
|-
|style="font-size: 90%;" align=center| [[730]]-[[787]]730–787; [[813]]-[[843]]813–843.
|style="font-size: 90%;"| KontroverzijaKontroverza okou vezi s [[Ikonoklazam|ikonoklazmaikonoklazmom]], uništavanjauništavanjem svetih [[ikonikona]]a. Rezultat ovog je bilo gubljenje većeg dijela italijanskih teritorija koje su bile u sastavu Carstva, kao i nekih teritorija na jugu.
|-
|style="font-size: 90%;" align=center| [[1054]].
|style="font-size: 90%;"| [[Crkveni raskol]]. Podjela crkve na [[Rimokatolička crkva|Rimokatoličkurimokatoličku]] (Rim) i [[Pravoslavna crkva|Pravoslavnu crkvupravoslavnu]] (Konstantinopolj)
|-
|style="font-size: 90%;" align=center| [[1071]].
|style="font-size: 90%;"| Vojsku cara [[Roman IV Diogen|Romana IV Diogena]] porazili [[Seldžuci Turci]] u [[Bitka kod Manzikerta|Bici kod Manzikerta]]. Izgubljena većina [[Mala Azija|Male Azije]]. Iste godine, [[Normani]] osvajaju bizantijska uporišta u Italiji.
|-
|style="font-size: 90%;" align=center| [[1204]].
|style="font-size: 90%;"| Konstantinopolj zauzeli [[Krstaški ratovi|krstaši]].
|-
|style="font-size: 90%;" align=center| [[1261]].
|style="font-size: 90%;"| Konstantinopolj oslobodio biznatski car [[Mihael VIII Paleolog]], čije je sjedište bilo u [[Nikeja|Nikeji]].
|-
|style="font-size: 90%;" align=center| [[1453]].
|style="font-size: 90%;"| Turci [[Osmanlije]] pod komandomzapovjedništvom sultana [[Mehmed II|Mehmeda II]] osvojili Konstantinopolj. Kraj Bizantijskog Carstva.
|}
 
Nekoliko događaja od 4. do 6. stoljeća označava prelazni period tokom kojeg je Rimsko Carstvo podijeljeno na dva dijela: Istočno (Bizantijsko Carstvo) i [[Zapadno Rimsko Carstvo|Zapadno]]. Car [[Dioklecijan]] (284. - 305.) je 285. godine je podijelio je administraciju Rimskog carstvaCarstva na istočnu i zapadnu. Između 324. i 330. godine [[Konstantin Veliki]] (306. - 337.)prebacio je prebacio glavni grad iz [[Rim]]a u [[Bizantijum]], kasnije poznat kao Konstantinopolj (Konstantinov grad) i Novi Rim (Nova Roma). Za vrijeme cara [[Teodozije I Veliki|Teodozija I]] (379. - 395.) [[kršćanstvo]] je postalo zvanična religija carstvaCarstva. I, na kraju, za vrijeme vladavine cara [[Heraklije|Heraklija]] (610. - 641.) vojska i administracija su restukturirani su i usvojen je grčki jezik umjesto latinskog. Prema tome, iako je nastavila rimsku državu i održavala rimsku državnu tradiciju, moderni historičari razlikuju Bizantiju od [[antički Rim|antičkog Rima]] od kadaotkad se počela orijentisatiorijentirati prema grčkoj, a ne prema latinskoj kulturi, i od kadaotkad je karakterišekarakterizira [[Pravoslavna crkva|pravoslavlje]], a ne [[Religija drevnog Rima|politeizam]].
 
Granice carstvaCarstva znatno su značajno evoluirale od svog postojanja, jer su prošle kroz nekoliko ciklusa padova i uspona. Za vrijeme cara [[Justinijan I|Justinijana I]] (527. - 565.) carstvoono je dostiglo svoj najveći mjeruopseg nakon ponovnog osvajanja rimske zapadne obale [[Sredozemno more|Sredozemnog mora]], uključujući i sjevernu Afriku, Italiju i sam Rim. Za vrijeme vladavine cara [[Mauricije|Mauricija]] (582. - 602.) istočna granica carstvaCarstva proširena je proširena, a granica na sjeveru je stabilizirana. Međutim, njegov atentat je izazvao [[Bizantijsko-perzijski rat]] (602. - 628.) koji je iscrpio carstvoCarstvo i doprinio velikom teritorijalnom gubitku tokom [[muslimanska osvajanja|muslimanskih osvajanja]] u sedmom7. stoljeću. Tokom perioda od samo nekoliko godina, carstvoCarstvo je u sukobima sas Arapima izgubilo svoje najbogatije pokrajine, Egipat i Siriju.<ref>{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=iSWPAgAAQBAJ |title=Warfare, State And Society In The Byzantine World 560–1204 |work= |page=47|isbn=9781135364373 |author1=Haldon |first1=John |last2=Haldon |first2=Shelby Cullom Davis 3.0. Professor of European History Professor of History Hellenic Studies John |date=2002}}</ref>
 
Za vrijeme [[Makedonska dinastija|Makedonske dinastije]] (10. - 1110–11. stoljeće) carstvoCarstvo se ponovo proširilo i doživilo dva stoljeća [[makedonska renesansa|makedonske renesanse]], ali su na kraju izgubili Malu Aziju od [[seldžuci|Seldžučkih Turaka]] nakon [[bitka kod Manzikerta|bitke kod Manzikerta]] 1071. godine. Ova bitka otvorila je otvorila put Turcima da se nasele u [[Anadolija|Anadoliji]]. Carstvo je u zadnjemposljednjem stoljeću svog postojanja bilo izloženo stalnom padu moći. Bizantija se borila i oporavljala, ali je u 12. stoljeću doživjela smrtni udarac. Za vrijeme [[četvrti krstaški rat|četvrtog krstaškog rata]], križari su upali u Konstantinopolj i raspustili carstvoCarstvo. CarstvoPonovo je ponovo reafirmisanoreafirmirano 1261. godine, kada je Bizantija obnovila Konstantinopolj, ali su izgubili mnoge teritorije. Izgubljene teritorije su [[Bizantijsko-Osmanlijski ratovi|postepeno preuzimale Osmanlije]] tokom 15. stoljeća. [[Pad Konstantinopolja|PadomOsvajanjem Konstantinopolja]] od strane [[Osmanlijsko carstvoCarstvo|Osmanlijskog carstvaCarstva]] 1453. godinekonačno je konačno nestalo Bizantijsko carstvoCarstvo.
 
== Historija ==
{{Glavni|Historija Bizantijskog carstvaCarstva}}
=== Rana historija ===
[[Rimska vojska]] je uspjela je osvojiti mnoge teritorije koje su pokrivale cijelu Mediteransku regiju i priobalna područja [[Pirenejsko poluostrvo|jugozapadne EuropeEvrope]] i sjeverne Afrike. Te teritorije su bile dom mnogim različitim kulturnim narodima, sas urbanom populacijom i ruralnim stanovništvom. Generalno govoreći, istočne mediteranske pokrajine su bile više urbanizovaneurbanizirane nego na zapadu jer su prethodno bile ujedinjene u [[Antička Makedonija|Makedonsko carstvoCarstvo]] pod uticajemutjecajem [[Helenizacija|grčke kulture]], dok je Zapad patio od nestabilnosti do 3. stoljeća. Ova razlika između etabliranog [[helenizam|helenističkog]] Istoka i latinskog Zapada je postala je sve važnija u kasnijim stoljećima, što je dovelo do postepenog otuđenja na dva svijeta. Prvi pokušaj podjele Rimskog carstva na Istočni i Zapadni se dogodio 293. godine, kada je car [[Dioklecijan]] stvorio novi administrativni sistem ([[Tetrarhija|tetrarhiju]]) koji je jamčio sigurnost svih ugroženih regionaregija Rimskog carstvaCarstva. Svaka tetrarhija je imala svog vladara koji je bio zadužen za dio Rimskog carstvaCarstva. Nakon propasti tetrarhija 313. godine, car [[Konstantin Veliki|Konstantin I]] ponovo je ponovo ujedinio dvije administrativne podjele Rimskog carstvaCarstva kao jedini [[August (titula)|August]].
 
=== HrišćanstvoKršćanstvo i podjela carstvaCarstva ===
Konstantin I preselio je 330. godine preselio sjedište Rimskog carstvaCarstva u [[Konstantinopolj]], koji je osnovao kao drugi Rim na mjestu Bizantijuma, grada koji je strateški smješten na trgovačkim putevima između Europe i Azije te Sredozemnog i Crnog mora. Nakon toga je izvršio mnoge reforme u vojnoj, monetarnoj, građanskoj i vjerskoj politici, čime je njegov zlatni [[solid]] postao stabilna valuta koja je transformirala ekonomiju i podstaklapotakla razvoj. Tokom njegove vladavine hrišćanstvokršćanstvo nije postalo isključivo državna religija, ali je uživalo carsku sklonost davanjem velikodušnih privilegija. Nakon uspostavljanja načela da carevi ne mogu sami rješavati pitanja doktrine, sazvao je [[ekumenski sabor]] na [[Prvi nikejski sabor]] kako bi riješio jedinstvo Crkve. Uspon hrišćanstvakršćanstva nakratko je nakratko prekinutoprekinut dolaskom na vlast cara [[Julijan|Julijana]] (361. - 363.)a, koji je uložio odlučan napor na obnovi politeizma u cijelom carstvu.
 
Posljednji car koji je vladao istočnim i zapadnim dijelom Rimskog carstvaCarstva bio je bio [[Teodozije I Veliki|Teodozije I]] (379. - 395.), koji je izdao niz edikata koji su zabranjivali pagansku religiju. Nakon zabrane pristupa svim paganskim hramovima, Teodozije I je 395. godine podijelio Rimsko carstvo na dva dijela dajući ih svojim sinovima [[Arkadije|Arkadiju]] (Istočni dio) i [[Honorije|Honoriju]] (Zapadni dio). Tokom 5. stoljeća, Istočniistočni dio carstva uveliko je u velikoj mjeri bio pošteđen poteškoća sas kojima se Zapad suočio -– djelomično zahvaljujući uspostavljenoj urbanoj kulturi i većim financijskim sredstvima -– što mu je omogućilo unajmljivanje stranih plaćenika. Ovaj uspjeh je omogućio [[Teodozije II|Teodoziju II]] da se fokusira na [[Teodozijev zakonik|kodifikaciju rimskog zakona]] i utvrđivanje [[Zidovi Konstantinopolja|zidova Konstantinopolja]], čime je grad postao gotovo neuništiv. Veliki dijelovi Teodozijevih zidina su sačuvani dosu današnjihdo danadanas.
 
=== Justinijanova dinastija ===
{{Glavni|Bizantijsko Carstvo tokom Justinijanove dinastije}}
{{Glavni|Bizantijsko carstvo tokom Justinijanove dinastije}}Justinijanovu dinastiju je osnovao [[Justin I]] (518. - 527.), koji je, iako nepismen, prošao kroz sve redove [[Bizantijska vojska|vojske]] i postao car. Naslijedio ga je njegov nećak [[Justinijan I]] (527. - 565.), koji je postao najvažnija ličnost kasne antike i posljednji rimski car koji je govorio latinski jezik. Njegova vladavina obilježena je obilježena ambicioznom obnovom carstva stvaranjem novog [[Justinijanov zakonik|Justinijanovog zakonika]]. Ovaj zakonik predstavlja osnovu civilnog prava mnogih modernih država. Kako bi osigurao istočnu granicu carstva, Justinijan I je 532. godine potpisao je mirovni sporazum sas perzijskim carem [[Hozroje I|Hozrojem I]] pristajući na plaćanje godišnjeg danka. To je dovelo do [[Pobuna nika|ustanka]] koji je učvrstio njegovu moć nakon ubistva 35.000 ustanika. Nakon laganoglagahnog zauzimanja bivše [[Afrika (rimska provincija)|rimske provincije Afrike]] od [[Vandali|Vandala]] 533. godine, bizantijska vojska pod komandom generala [[Belizar|Belizara]] se iskrcala na [[Sicilija|Siciliju]] i započela opsadu Napulja i Rima. Tada je ostrogotski kralj [[Teodad]] poslao [[Papa Agapet I|papu Agapeta I]] u Konstantinopolj kako bi pokušao nagovoriti bizantijskog cara na sklapanje mira. Papa Agapet I nije uspio sklopiti mir sa bizantijskim carem jer se tome protivio patrijarh [[Antim I Carigradski|Antim I]] koji je imao podršku carice Teodore.
 
Nakon [[Pljačka Rima 546|zauzimanja Rima]] od strane Ostrogota 546. godine, jermenski eunuh [[Narzes]] je sa 35.000 vojnika pobijedio Ostrogote u [[Bitka kod Tagine|bici kod Tagine]] i [[Bitka kod Vezuva|bici kod Vezuva]] 552. godine. Uprkos kontinuiranom otporu nekoliko gotskih garnizona i invazije [[Franci|Franaka]] i [[Alemani|Alemana]], rat za Apeninsko poluostrvo je bio gotov. Kada je vizigotski plemić [[Atanagild]] zatražio Justinijanovu pomoć u pobuni protiv kralja 551. godine, bizantijski car je poslao vojnog zapovjednika [[Liberije|Liberija]] koji je svrgnuo vizigotskog kralja [[Agila I|Agilu I]]. Novi [[Rimsko-perzijski ratovi|Rimsko-perzijski rat]] je doveo do 50-godišnjeg mira kada se Justinijan I suočio sa upadima [[Slaveni|Slavena]] i [[Gepidi|Gepida]] na [[Balkansko poluostrvo]]. Iako je politeizam potisnut tokom vladavine Konstantina I, tradicionalna grčko-rimska kultura je bila još uticajnautjecajna u Bizantijskom carstvuCarstvu. Helenistička filozofija se postepeno se objedinjavala u noviju hrišćansku filozofiju jer su se filozofi poput [[Jovan Filopon|Jovana Filopona]] oslanjali na [[Neoplatonizam|neoplatonske ideje]] i [[empirizam]]. Zbog aktiviranja [[Paganizam|paganizma]] Justinijan I je 529. godine zatvorio [[Platonova akademija|Platonovu akademiju]]. Religijske pjesme koje je napisao [[Roman Slatkopojac]] su obilježile su razvoj [[Božanska liturgija|Božanskebožanske liturgije]], dok su arhitekti [[Isidor Miletski]] i [[Antemije Tralski]] radili na izgradnji nove crkve [[Aja Sofija|Aja Sofije]], koja je zamijenila staru crkvu koja je uništenauništenu tokom [[Pobuna nika|pobune nika]]. Nakon završetka izgradnje 537. godine, Aja Sofija danas stoji kao jedan od glavnih spomenika bizantijske arhitektonske historije. Tokom 6. i 7. stoljeća, Bizantijsko carstvoCarstvo pogodila je pogodila [[Justinijanova kuga|epidemija]], koja je u velikoj mjeriuveliko uništila stanovništvo i doprinijela značajnomznatnom ekonomskom padu i slabljenju carstva.
 
Nakon smrti Justinijana I, njegov nasljednik [[Justin II]] (565. - 578.)odbio je odbio platiti veliki danak [[Sasanidsko Carstvo|Sasanidima]]. U međuvremenu su [[Langobardi]] napali Apeninsko poluostrvo, pa je krajem 6. stoljeća samo trećina poluostrva bila u bizantijskim rukama. Justinov nasljednik [[Tiberije II]] (578. - 582.)dodjeljivao je dodjeljivao subvencije [[Avari|Avarima]] tokom vojnih akcija protiv Perzijanaca. Iako je general [[Mauricije]] vodio efikasnu kampanju na istočnoj granici, subvencije nisu uspjele da obuzdaju Avare koji su zauzeli balkansku tvrđavu [[Sirmijum]] 582. godine. Mauricije, koji je u međuvremenu naslijedio Tiberija, je intervenisao u perzijskom građanskom ratu postavivši legitimnog kralja [[Hozroje II|Hozroja II]] (591. - 628.) na prijestolje. Nakon ženidbe sa njegovom kćerkom i proširivanja teritorija na Istoku, Mauricije se usredsredio na Balkansko poluostrvo, gdje je [[Mauricijevi balkanski pohodi|nizom uspješnih pohoda]] protjerao Avare i Slavene preko Dunava. Međutim, odbijanjemodbijanje otkupa za nekoliko hiljada zarobljenih Avara i naređenjemnaređenje da zimuju na Dunavu su prouzrokovali su pobunu koja je ubila njega i njegovu porodicu.
 
=== Heraklijeva dinastija ===
{{Glavni|Bizantijsko carstvo tokom Heraklijeve dinastije}}
{{Glavni|Bizantijsko carstvo tokom Heraklijeve dinastije}}Nakon Mauricijevog ubistva od strane Foke, Hozroje II ponovo je ponovo osvojio [[Mezopotamija (rimska provincija)|rimsku provinciju Mezopotamiju]]. Nepopularni vladar [[Foka (bizantski car)|Foka]] (602. - 610), kojegkoga su bizantijski izvori opisivali kao "tiranina", je bio meta velikog broja zavjera od strane Senata. Njega je na kraju svrgnuo [[Heraklije]] (610. - 641.), koji je protjerao Sasanide iz Levanta zauzevši [[Damask]] i [[Jerusalem]]. Kontranapad koji je započeo Heraklije je poprimio karakter svetog rata jer se ikona [[Isus|Isusa Krista]] nosila kao vojni standard; slično je bilo prilikom kombinovane avarsko-sasanidsko-slavenske opsade Konstantinopolja koja je pripisana Bogorodičnim ikonama koje je patrijarh [[Sergej I Carigradski|Sergej I]] nosio u povorci oko gradskih zidina. Tokom [[Opsada Konstantinopolja 626.|opsade Konstantinopolja]] 626. godine, kombinovane avarsko-sasanidsko-slavenske snage su bezuspješno opsjedale bizantijsku prijestolnicu pa je sasanidska vojska bila prisiljena da se povuće u Anadoliju. Nakon pobjede nad sasanidskom vojskom u [[Bitka kod Ninive|bici kod Ninive]] 627. godine, Heraklije je zauzeo Egipat, Levant, Mezopotamiju i Jermeniju vrativši [[pravi križ]] u Jerusalem tokom veličanstvene ceremonije.
 
Nakon bizantijskog poraza od muslimanskih snaga u [[Bitka na Jermuku|bici na Jermuku]] 636. godine i [[Muslimansko osvajanje Sirije|gubljenja Sirije i Levanta]], uslijedili su novi napadi na Anadoliju i [[Prva arapska opsada Konstantinopolja|opsada Konstantinopolja]] 674. godine. Pobjedom nad arapskom flotom nakon upotrebe [[Grčka vatra|grčke vatre]], potpisano je 30-godišnje primirje između Bizantijskog carstvaCarstva i [[Emevijski halifat|Emevijskog halifata]]. Zauzimanje Egipta i prestanak besplatne isporuke žita je ubrzao propadanje klasične urbane kulture; mnogi stanovnici su se zbog gladi preselili u ruralna područja čime je Konstantinopolj sa 500.000 stanovnika opao na 70.000 stanovnika. Praznina nastala nestankom starih poluautonomnih građanskih institucija je bila popunjena [[Temat|tematima]] koji su podrazumijevali podjelu Male Azije na provincije koje su imale svoju vlast i odgovarale carskoj administraciji. Ovaj sistem je možda imao korijene u određenim mjerama koje je poduzeo Heraklije jer se tokom 7. stoljeća razvio potpuno novi sistem carske uprave.
 
Povlačenje velikog broja trupa sa Balkanskog poluostrva u borbi protiv Arapa je otvorila vrata za postepeno širenje slavenskih naroda. Dolaskom [[Hazari|Hazara]], [[Bugari]] su potisnuti preko Dunava gdje su došli u sukob sa bizantijskim snagama. Nakon bizantijskog poraza 680. godine, [[Konstantin IV]] (668.potpisao -je 685.) jesporazum sas bugarskim kanom [[Asparuh|Asparuhom]] potpisao sporazumom prema kojem je [[Prvo bugarsko carstvo|Prvo Bugarsko carstvoCarstvo]] preuzelo suverenitet nad mnogim slavenskim plemenima koji su priznali bizantijsku vlast. Novi car [[Justinijan II]] je nakon zauzimanja Trakije i Makedonije pokušao je slomiti moć urbane aristokratije ozbiljnim oporezivanjem i imenovanjem autsajdera na administrativne položaje. Nakon svrgavanja 695. godine sklonio se kod Bugara gdje je uz pomoć bugarskog kana [[Tervel|Tervela]] ponovo zauzeo prijestolje pokrenuvši vladavinu terora. Nakon konačnog svrgavanja na vlast je došla nova dinastija Isaurijska dinastija.
 
=== Isaurijska dinastija ===
{{Glavni|Bizantijsko Carstvo tokom Isaurijske dinastije}}
{{Glavni|Bizantijsko carstvo tokom Isaurijske dinastije}}Nakon arapske [[Druga arapska opsada Konstantinopolja|opsade Konstantinopolja]] 717. godine, [[Leon III Isaurijanac|Leon III]] (717. - 741.)počeo je započeo reorganizaciju i konsolidaciju temata u Maloj Aziji. Njegov nasljednik [[Konstantin V Kopronim|Konstantin V]] (741. - 775.) je tokom [[Treća Fitna|nestabilnosti Emevijskog halifata]] zauzeo je Siriju i [[Kahramanmaras|Germanikeju]]. Nakon bizantijske pobjede u [[Bitka kod Kerameje|bici kod Kerameje]] 746. godine širenje Emevijskog halifata je završeno. Tokom 8. stoljeća dominirala je vjerska podjela okou vezi s [[Ikonoklazam|ikonoklazmaikonoklazmom]], koja je bila glavno političko pitanje Bizantijskog carstvaCarstva više od jednog stoljeća. Nakon zabrane ikona došlo je do [[Drugi nikejski sabor|Drugog nikejskog sabora]] na kojem je carica [[Irena, bizantijska carica|Irena]] nastojala omogućiti brak sas Karlom Velikim. Nakon što je [[Leon V Armenac|Leon V]] (813. - 820.) ponovo uveo politiku ikonoklazma, došlodogodio je dose [[Focijskifocijski raskol|focijskog raskola]], u kojem je [[papa Nikola I]] osporavao izbor [[Focije I|Focija I]] za patrijarha.
 
=== Makedonska dinastija ===
{{Glavni|Bizantijsko Carstvo tokom Makedonske dinastije}}
{{Glavni|Bizantijsko carstvo tokom Makedonske dinastije}}Iskoristivši slabost Bizantijskog carstvaCarstva tokom [[Ustanak Tome Slavena|ustanka Tome Slavena]], Arapi su zauzeli [[Kretski emirat|Krit]] i napali Siciliju, ali je general [[Petronas]] 863. godine izvojevao [[Bitka kod Lalakaona|odlučnu pobjedu]] protiv [[Omar al-Akta|Omara al-Akte]], emira [[Malatija|Malatije]]. Dolaskom [[Bazilije I Makedonac|Bazilija I]] (867. - 886.) na bizantijsko prijestolje počinje vladavina Makedonske dinastije, koja je vladala narednihsljedećih 250 godina. Ova dinastija obuhvatala je obuhvatala najsposobnije careve u historiji Bizantijskog carstvaCarstva, pa zajedno sas povećanjem političke i vojne moći dolazidogađa se i do kulturnogkulturni preporodapreporod. Ovaj period nazvan je nazvan "Zlatnimzlatnim dobom Bizantijskog carstvaCarstva" iako je carstvoono bilo znatno manje nego tokom Justinijanove vladavine. Tokom njegove vladavine došlo je do neuspješnih [[Opsada Dubrovnika 873|arapskih napada]] na obalu Dalmacije, što je omogućilo bizantijskim misionarima da preobrate lokalno stanovništvo u unutrašnjosti na hrišćanstvokršćanstvo. Nakon ponovnog zauzimanja južnog dijela Apeninskog poluostrva 873. godine, Bazilije I jeizveo izvršioje ofanzivu na [[Abasidski halifat]] zauzimanjem [[Samsat|Samosate]].
 
Njegov sin [[Leon VI Mudri|Leon VI]] (886. - 912.) je nakon poraza u [[Bitka kod Bugarofigona|bici kod Bugarofigona]] 896. godine od Bugarskog carstvaCarstva nastavio je rat saprotiv AbasidskimAbasidskog carstvomhalifata zauzimajući Siciliju 902. godine. Nakon uspješnog arapskog napada na [[Solun]] 904. godine, arapska mornarica je nanijela je odlučujući poraz kod ostrva Krit[[Kreta|Krete]] 911. godine. Iskoristivši slabost Bizantijskog carstvaCarstva, bugarski car [[Simeon I]] (893. - 927.) je sas velikom vojskom marširao je prema Konstantinopolju zauzimajući [[Trakija (regija)|Trakiju]] i [[HadrijanopoljeEdirne|Adrijanopolj]]. Nakon bizantijskog poraza u [[Bitka kod Anhilaja|bici kod Anhilaja]] 917. godine Bugari su opustošili sjevernu Grčku. Slabljenje Bugarskog carstvaCarstva nakon smrti cara Simeona I je omogućilo je Bizantijskom carstvuCarstvu dugi period mirnih odnosa, tokom kojeg su se usredotočili na istočni front. Nakon zauzimanja Malatije 934. godine, general [[Jovan Kurkuas]] je nastavio ofanzivu prema [[Mezopotamija|Mezopotamiji]] koja je kulminirala osvajanjem [[Edesa|Edese]], [[Alep|AlepaHalep]]a i [[Kreta|Krita]]. Zaustavljanje arapske navale je omogućilo Grčkoj da ponovo procvjeta.
 
Širenje Bizantijskog carstvaCarstva nastavljeno je nastavljeno tokom vladavine [[Ivan I Cimickije|Ivana I]] (969. - 976.), koji je iskoristio rat Bugarskog carstvaCarstva saprotiv [[Kijevska Rusija|KijevskomKijevske RusijomRusije]] i zauzeo istočnu Bugarsku. Nakon toga se usredotočio na istočni front zauzimanjem [[Kipar|Kipra]], [[Antiohija|Antiohije]], [[Damask|Damaska]]a, [[Bejrut|Bejruta]]a, [[Akra|Akre]], [[Sidon|Sidona]]a, [[Cezarija|Cezarije]] i [[Tiberijada|Tiberijade]]. Nakon njegove smrti Bizantijsko carstvo seCarstvo prostiralo se od Sicilije do Eufrata i od Dunava do Sirije. Njegov nasljednik [[Bazilije II]] (976. - 1025.)izveo je izvršio invaziju na Bugarsku koja je rezultirala porazom u [[Bitka kod Trajanovih vrata|bici kod Trajanovih vrata]] 986. godine. To je dovelo do unutrašnjih pobuna koje su iskoristili Bugari za dalje proširenje do bizantijske [[Bitka kod Skoplja|pobjede kod Skoplja]] 1004. godine. Nakon bizantijske pobjede u [[Bitka na Belasici|bici na Belasici]] 1014. godine i uništenja bugarske vojske, Bugarsko carstvo jeCarstvo postalo je dio Bizantijskog carstva, koje se prostiralo od JermenijeArmenije na istoku do Kalabrije na zapadu.  
 
Tokom vladavine Makedonske dinastije, Konstantinopolj je postao najveći i najbogatiji grad u EuropiEvropi sa 400.000 stanovnika. Tada je Bizantijsko carstvoCarstvo imalo snažnu državnu službu koja je nadgledala naplatu poreza, unutrašnju i vanjsku politiku. Poticanje trgovine sa zapadnom EuropomEvropom jedovelo doveoje do pokrštavanja Bugara i [[Pokrštavanje Slavena|Slavena]]. Međutim, stalni ratovi su izazvali smanjenje broja vojnika, pa je Bizantijsko carstvoCarstvo sve više zavisilo ood stranimstranig plaćenicimaplaćenika. Kako su plaćenici bili sve skuplji, tako je carska riznica bila sve manjapraznija. Nasljednici Bazilija II nisu imali nikakav vojni i politički talenat, pa su ogromni napori za oživljavanje bizantijske ekonomije rezultirali ozbiljnom inflacijom i slabljenjem zlatne valute. Tada se vojska doživljavala kao nepotreban trošak i politička prijetnja. U isto vrijeme, Bizantijsko carstvoCarstvo suočilo se suočilo sas novim neprijateljem koji je sve više ugrožavao njene provincijuteritorije na Apeninskom poluostrvu. Zategnuti odnosi između istočne i zapadne hrišćanske crkve kulminirali su kulminirali [[Crkveni raskol|crkvenim raskolom]] 1054. godine.
 
Nakon navale Normana na Siciliju, [[Konstantin IX Monomah|Konstantin IX]] (1042. - 1055.)rasformirao je rasformirao Iberijsku vojsku, koja se sastojala od 50.000 ljudi, čime je nanio katastrofalnu štetu u očuvanju istočne granice Bizantijskog carstvaCarstva. To je dovelo do vanredne situacije u kojoj je vojna aristokratija postavila svog generala [[Roman IV Diogen|Romana Diogena]] za cara. On je poduzeo veliki pohod pokušavajući da privuče Seldžuke u bizantijsku vojsku. Nakon iznenađujućeg poraza u [[Bitka kod Manzikerta|bici kod Manzikerta]] 1071. godine, bio je zarobljen od strane sultana [[Alp Arslan|Alpa Arslana]] koji se prema njemu odnosio sa poštovanjem. Nakon državnog udara i dolaska na vlast [[Mihael VII Parapinak|Mihaela VII]] (1071. - 1078.), Seldžuci su proširili svoju vlast nad cijelom Anadolskom visoravni od Jermenije na istoku do [[Bitinija|Bitinije]] na zapadu.
 
=== Dinastija Komnen ===
{{Glavni|Bizantijsko Carstvo tokom dinastije Komnen}}
{{Glavni|Bizantijsko carstvo tokom dinastije Komnen}}Tokom vladavine [[Komnen|dinastije Komnen]] (1081. - 1185.1081–1185) dolazi doobnavlja obnavljanjase vojnevojna, teritorijalneteritorijalna i ekonomskeekonomska moćimoć Bizantijskog carstvaCarstva. Tada je Bizantijsko carstvoono, pomagajućipomažući križarimakrstašima tokom Križarskihkrstaških ratova u Svetoj zemlji, imalo ogroman kulturni i politički uticajutjecaj u Evropi, na Bliskom istoku i u zemljama MediteranaSredozemlja. Trgovačka saradnja sas mletačkim i italijanskim trgovcima je dovela je do prisustva velikog broja latinskih plaćenika, koji su proširili bizantijsku tehnologiju, umjetnost, književnost i kulturu na cijeli latinski zapad. Zahvaljujući miru i prosperitetu, Konstantinopolj je postao najveći i najbogatiji grad hrišćanskog svijeta. Nakon ponovnog interesovanja za [[Starogrčka filozofija|klasičnu grčku filozofiju]] i izdavanja sve većeg broja knjiga na grčkom jeziku, Bizantijska umjetnost i književnost je zauzimala istaknuto mjesto u EuropiEvropi.
 
Novi vladar [[Aleksije I Komnen]] (1081. - 1118.)suočio se suočio sas normanskim vojskovođom [[Robert Gviskard|Robertom Gviskardom]] i njegovim sinom [[Bohemund I, knez Antiohije|Bohemundom I]], koji su zauzeli gradove [[Drač]], [[Krf]] i [[Larisa (grad)|Larisu]]. Nakon smrti normanskog vojvode i otklanjanja normanske opasnosti, Aleksije I je pobijedio i uništio [[Pečenezi|Pečeneze]] u [[Bitka kod Levuniona|bici kod Levuniona]] 1091. godine. Postigavši stabilnost na zapadu, Aleksije I skrenuo je skrenuo pažnju na ozbiljne ekonomske poteškoće i raspad tradicionalne odbrane Bizantijskog carstvaCarstva. Kako nije imao dovoljno vojnika da povrati izgubljene teritorije u Maloj Aziji, poslao je izaslanike [[Papa Urban II|papi Urbanu II]], kojemkome je objasnio da bez pomoći Zapada ne može spasiti hrišćane koji pate pod muslimanskom vlašću. Papa Urban II je 27. novembra 1095. godine sazvao [[Klermonski sabor]] pozvavši sve prisutne da uzmu oružje i pokrenu oružano [[hodočašće]] kako bi oslobodili Jerusalem od muslimana. Aleksije I Komnen je očekivao pomoć u obliku plaćenika, ali je bio potpuno nespreman za neizmjernu i nedisciplinovanu silu koju su predvodili normani i njihov vojskovođa Bohemund I. Pošto je križarska vojska morala proći kroz Konstantinopolj, Aleksije I Komnen je tražio da se zakunu da će Bizantijskom carstvuCarstvu vratiti sve gradove i teritorije koje su Seldžuci osvojili. Nakon osvajanja mnogih gradova i ostrva, križarikrstaši su, prema [[Devolski sporazum|Devolskom sporazumu]] 1108. godine, postali Aleksijevi vazali.
 
Njegov sin [[Ivan II Komnen]] (1118. - 1143.) je, nakon pobjede nad [[Pečenezi|Pečenezima]] i [[Mađari|Mađarima]], sklopio je savez sa [[Sveto Rimsko Carstvo|Svetim Rimskim carstvomCarstvom]] protiv normanskog kralja [[Rogerije II, kralj Sicilije|Rogerija II]]. Nakon toga je promijenio odnos snaga na istoku pobijedivši [[Danišmendski emirat]] čime je primorao antiohijskog kneza [[RejmondRaymond Poitiers|RejmondaRaymonda Poitiersa]] da prizna bizantijski suverenitet. Želeći da se dokaže kao vođa hrišćanskog svijeta, Ivan II je sa križarima umarširao u [[Sveta zemlja|Svetu zemlju]]; razočaran izdajom križarakrstaša, vratio se u Antiohiju gdje je umro. Njegov nasljednik [[Manuel I Komnen]] (1143. - 1180.) je, vodeći agresivnu politiku, poslao je veliku flotu na [[Fatimidski halifat]]. Nakon neuspješnog pokušaja u obnovi bizantijske kontrole nad lukama na jugu Apeninskog poluostrva, njegova vojska je uspješno porazila Mađare u [[Sremska bitka|Sremskoj bici]] 1167. godine. Uprkos sklapanju saveza sas papom i križarimakrstašima, njegova vojska pretrpjela je pretrpjela veliki poraz od Turaka u bici kod Miriokefalona 1176. godine. Uprkos [[Bitka kod Miriokefalona|porazubici kod Miriokefalona]] 1176. Uprkos tome, njegova politika rezultirala je rezultirala ogromnim teritorijalnim dobicima, koji su povećali stabilnost granica u Maloj Aziji i osigurali stabilizaciju carstvaCarstva. To je zapadnim provincijama omogućilo ekonomski preporod i porast broja stanovnika.
 
=== Pad Bizantijskog carstva ===
{{Glavni|Pad Bizantijskog Carstva}}
{{Glavni|Pad Bizantijskog carstva}}Nakon smrti Manuela I, na bizantijsko prijestolje dolazi njegov 11-godišnji sin [[Aleksije II Komnen]] (1180. - 1183.). Kao izrazito nesposoban vladar, svrgnut je od strane rođaka [[Andronik I Komnen|Andronika I Komnena]] (1183. - 1185.), koji je, koristeći ogromnuse vojnuogromnom popularnostvojnom podstakaopopularnošću, potakao [[pokolj Latina]]. Nakon eliminacije potencijalnih suparnika iskorijenio je korupciju i uveo reforme koje su dovele do značajnogznatnog napretka carstvaCarstva. Uprkos ekonomskom napretku, nije uspio pobijediti ugarskog kralja [[Bela III, kralj Ugarske|Belu III]] (1172. - 1196.), koji je zauzeo Hrvatsku, i srpskog kneza [[Stefan Nemanja|Stefana Nemanju]] (1166. - 1196.), koji je proglasio nezavisnost Srbije. Nakon neuspješne odbrane od snaga sicilijanskog kralja [[Vilim II, kralj Sicilije|Vilima II]] (1166. - 1189.), Andronik je svrgnut od strane [[Isak II Angelos|Isaka II Angelosa]] (1185. - 1195.). Tokom njegov vladavine došloNormani je do protjerivanjasu Normanaprotjerani iz Grčke, što je dovelo do pobune Bugara i stvaranja [[Drugo Bugarsko carstvoCarstvo|Drugog Bugarskog carstvaCarstva]]. Njegova unutrašnja politika je karakterizirana je rasipanjem javnog bogatstva i fiskalnomfiskalnim nepravilnošćunepravilnostima.
 
To je dovelo do slabljenja bizantijske moći što je navelo [[Papa InocentInocentije III|papu InocentaInocentija III]] da organizujeorganizira novi križarskikrstaški rat čija je namjera bila osvajanje [[Egipat u srednjem vijeku|Egipta]], centra muslimanske moći na [[Levant|Levantu]]u. KrižarskaKrstaška vojska je stigla je u [[Venecija|Veneciju]] u ljeto 1202. godine i unajmila venecijansku flotu, sas kojom se dogovorila da zauzme dalmatinsku luku [[Zadar]], koju je zauzela Ugarska 1186. godine. Ubrzo nakon toga, sin svrgnutog cara Isaka II, Aleksije Angelos, uspostavio je uspostavio kontakt sas križarima gdje jekrstašima, ponudioponudivši ponovno ujedinjenje bizantijske crkve sas Rimom, plaćanje 200.000 srebrnjaka i osiguranje svih potrepština za odlazak u Egipat u zamjenu za dolazak na bizantijsko prijestolje. Križari su nakon toga stigli u [[Konstantinopolj]] i podmetnuli veliki požar koji je oštetio velike dijelove grada. Nakon što je [[Aleksije III Angelos|Aleksije III]] (1195. - 1203.) pobjegao, Aleksije Angelos postavljen je postavljen na bizantijsko prijestolje kao [[Aleksije IV Angelos|Aleksije IV]] (1203. -Budući 1204.). Poštoda nije mogao da ispuniispuniti svoja obećanja, Aleksije IVsvrgnut je svrgnut od strane križarakrstaša, koji su zauzeli i opljačkali grad. Nakon uspostavljanja reda, križarikrstaši su postavili [[Balduin I Flandrijski|Balduina Flandrijskog]] za cara novog [[Latinsko carstvoCarstvo|Latinskog carstvaCarstva]], a venecijancaVenecijanca [[Tomas Morosini|Tomasa Morosinija]] za patrijarha. To je dovelo do rata između novog Latinskog carstvaCarstva i bizantijskih zemalja nasljednica [[Nikejsko carstvo|Nikeje]], [[Trapezuntsko carstvo|Trapezunta]] i [[Epirska despotovina|Epira]].
 
Nakon zauzimanja Konstantinopolja i uspostavljanja Latinskog carstvaCarstva 1204. godine, [[Nikejsko carstvo]] jeCarstvo nastojalo je preživjeti sljedećih nekoliko decenija. Slabljenje [[Rumski sultanat|Rumskog sultanata]] nakon [[Bitka kod Kosedaga|invazije Mongola]] 1243. godineomogućilo je omogućilo mnogim [[Bejluk|bejlucima]] i [[Gazija|gazijama]] uspostavljanje vlastitih kneževina u Anadoliji. Nikejsko carstvo, koje je osnovala [[dinastija Laskaris]], uspjelo je uspjelo poraziti Epir i zauzeti Konstantinopolj 1261. godine. To je dovelo do kratkotrajnog oživljavanja Bizantijskog carstva tokom vladavine [[Mihael VIII Paleolog|Mihaela VIII Paleologa]] (1261. - 1282.), koji je započeo saniranje poslijeratnih šteta. Umjesto da se drži posjeda u Maloj Aziji, Mihael VIII je odlučio je proširiti carstvo postižući kratkotrajan uspjeh. Kako bi izbjegao novi križarskikrstaški rat, primorao je crkvu da se pokori Rimu, što je dovelo do slabljenja moći carstvaCarstva. Ogromni napori njegovog sina [[Andronik II Paleolog|Andronika II]] (1282. - 1328.) i unuka [[Andronik III Paleolog|Andronika III]] (1328. - 1341.)obilježili su obilježili posljednje istinske pokušaje vraćanja bizantijske moći. Nakon smrti Andronika III došlodogodio je dose [[Bizantijskišestogodišnji građanski rat|šestogodišnjeg građanskog rata]], koji je razorio carstvo, što je iskoristio srpski car [[Stefan Uroš IV Dušan|Dušan]] (1331. - 1346.), koji je uspostavio [[Srpsko carstvo]]Carstvo. Nakon završetka bizantijskog građanskog rata, Osmanlije su [[Kosovska bitka|porazile Srbe]] i zauzeli veliki dio Balkanskog poluostrva.
 
Nakon što je bizantijski car [[Konstantin XI|Konstantin XI Paleolog]] (1449. - 1453.) zatražio pomoć zapada, papa je poslao pismo u kojem je zahtijevao ujedinjenje pravoslavne i katoličke crkve. Jedinstvo crkve se moglo postićisje biti postignuto samo carskim ukazom, ali je to odbijeno žestokim negodovanjem pravoslavnog građanstva i sveštenstva. Pošto papa i europski vladari nisu ništa učinili u vraćanju bizantijskih teritorija, Konstantinopolj je bio nedovoljno naseljen. To je iskoristio sultan [[Mehmed II]] koji je sa vojskom od 80.000 vojnika izvršio [[Pad Konstantinopolja|opsadu Konstantinopolja]]. Uprkos očajničkoj odbrani grada od strane 7.000 vojnika, Konstantinopolj je nakon dvomjesečne opsade pao 29. maja 1453. godine. Nakon pada Konstantinopolja, jedina slobodna teritorija Bizantijskog carstvaCarstva bila je bila [[Morejska despotovina]]Despotovina ([[Peloponez]]), kojom su vladala braća posljednjeg cara, [[Toma Paleolog]] i [[Dimitrije Paleolog]]. Morejska despotovina jeDespotovina nastavila je dalje kao nezavisna država, plaćajući godišnji danak Osmanlijama. Neplaćanje godišnjeg danka i pobuna protiv Osmanlija je dovela do invazije Mehmeda II na Moreju 1460. godine. Nakon nekoliko mjeseci, preostalo je samo ostrvo [[Monemvasija]] kojim je kratko vladao aragonski gusar. Kada ga je lokalno stanovništvo protjeralo, dobili su Tomasov pristanak da se stave pod papinu zaštitu do kraja 1460. godine. Posljednje područje koje je odolijevalo osmanlijskim napadima bio je bio [[dvorac Salmeniko]], kojim je zapovijedao [[Graitzas Paleolog]]. Nakon predaje, Graitzas i njegov garnizon su pobjegli su u [[Mletačka Republika|Mletačku republiku]]Republiku. Tada je [[Trapezuntsko carstvo]]Carstvo postalo posljednja država nasljednica Bizantijskog carstvaCarstva. Napori cara [[David Trapezuntski|Davida]] da regrutujeregrutira europskeevropske sile za protuosmanlijskiprotivosmanlijski križarskikrstaški rat su izazvali su rat između Osmanlija i Trapezunta, u kojem je nakon jednomjesečne opsade grad pao 14. augusta 1461. godine. Posljednji ostatak Trapezuntskog carstvaCarstva, [[Kneževina Teodoro]], predala se predao Osmanlijama 1475. godine.
 
Nećak bizantijskog cara Konstantina XI, [[Andreas Paleolog]], je tvrdio je da je naslijedio titulu bizantijskog cara. Međutim, prema bizantijskom zakonu, on nije bio pravi nasljednik bizantijskog cara jer to nije odobrila crkva. Živio je u Moreji do njenog pada 1460. godine, kada je pobjegao u Rim, gdje je čitav život živio pod zaštitom [[Papinska država|Papinske države]]. Da Konstantinopolj nije pao, Konstantina XI bi možda naslijedili sinovi njegovog starijeg brata koji su odvedeni na palatu sultana Mehmeda II. Stariji sin, preimenovan u [[Has Murat-paša|Has Murat-pašu]], je postao Berlegbeg (glavni guverner) Balkana, a mlađi sin, preimenovan u [[Mesih-paša|Mesih-pašu]], je postao admiral osmanlijske flote i sandžakbeg (guverner) provincije Galipolje. Sultan Mehmed II i njegovi nasljednici su se smatrali nasljednicima Rimskog carstvaCarstva do [[Raspadpropasti Osmanlijskog carstva|raspada Osmanlijskog carstva]]Carstva 1922. godine. Zbog toga su sve pravoslavce koji su živjeli u Osmanlijskom carstvuCarstvu nazivali Rum. Međutim, nakon smrti posljednjeg bizantijskog cara Konstantina XI ulogu cara-zaštitnika pravoslavaca je polagao moskovski knez [[Ivan III, veliki knez Moskve|Ivan III]] koji je oženio Andreasovu sestru [[Sofija Paleolog|Sofiju Paleolog]]. Njihov unuk [[Ivan IV Grozni|Ivan IV]] je zbog toga postao prvi car Rusije i pravi nasljednik Rima i Konstantinopolja. Ideja o [[Rusko Carstvo|Ruskom carstvu]]Carstvu kao [[Treći Rim|Trećem Rimu]] održavala se održavala u životu do propasti Ruskogtog carstva tokom [[Ruska revolucija|Ruske revolucije]] 1917. godine.
 
== Uređenje Carstva ==
Iako je Bizantijsko carstvoCarstvo bilo dio cjelokupnog [[Rimsko carstvoCarstvo|Rimskog carstvaCarstva]], nakon pada njegovog zapadnog dijela istočni dio tog carstva nastavio je nastavilopostojati dasljedećih postoji11 stoljeća. uZa narednihto 11vrijeme vijekova.razvilo je svoj vlastiti identitet, politički sistem i [[umjetnost]].
Prebacivanje sjedišta vlade Rimskog carstvaCarstva na [[Bosfor]] od strane [[Konstantin Veliki|Konstantina Velikog]] u maju 330. n. e. označilo je početak velikih promjena u njegovoj historiji. Od tog trenutka nekoliko činilaca doprinijelo je stvaranju novog entiteta. Tri činioca dala su Bizantijskom Carstvu prepoznatljiv karakter: rimski politički sistem, grčka kultura i kršćanstvo.▼
Za to vrijeme razvilo je svoj vlastiti identitet, politički sistem i [[umjetnost]].
▲Prebacivanje sjedišta vlade Rimskog carstva na [[Bosfor]] od strane [[Konstantin Veliki|Konstantina Velikog]] u maju 330. n. e. označilo je početak velikih promjena u njegovoj historiji.
Od tog trenutka, u narednim vijekovima nekoliko činilaca je doprinijelo stvaranju novog entiteta.
Tri činioca dala su Bizantijskom carstvu njegov prepoznatljivi karakter:
 
Proces u kojem su se svi ovi činioci ispreplitali i stapali u novi entitet bio je postepen. Sami Bizantinci, koji su jednostavno nastavili nazivati sebe Romejcima, tj. Rimljanima ([[Grčki jezik|grčki]] Ρωμαίους), nisu bili ni svjesni o rađanjurađanja nove nacije. Historičari smatraju da je međusobni utjecaj ovih činilaca doveo do stvaranja novog carstva najkasnije u vrijeme smrti [[Justinijan I|Justinijana I]] 565. nIsti ti historičari nazivaju ga posljednjim istinskim rimskim imperatorom kome je [[Latinski jezik|latinski]] bio maternji jezik.<ref>Byzantine eAspects of Italy, Daniel Crena Iongh, izdavač W. W. Norton & Company Inc., New York City, prvo izdanje 1967, Kongresna biblioteka SAD-a, pod brojem 67-19211, str. 17–181.</ref> ▼
1. Rimski politički sistem
 
2. Grčka kultura
 
3. Hrišćanska vjera
 
Proces u kom su se svi ovi činioci ispreplitali i stapali u novi entitet bio je postepen.
▲Sami Bizantinci koji su jednostavno nastavili nazivati sebe Rimljanima ([[Grčki jezik|grčki]] Ρωμαίους), nisu bili ni svjesni o rađanju nove nacije. Historičari smatraju da je međusobni utjecaj ovih činilaca doveo do stvaranja novog carstva najkasnije u vrijeme smrti [[Justinijan I|Justinijana I]] 565. n. e.
Isti ti historičari ga nazivaju posljednjim istinskim rimskim imperatorom kojem je [[Latinski jezik|latinski]] bio maternji jezik.<ref>Byzantine Aspects of Italy, Daniel Crena Iongh, izdavač W. W. Norton & Company Inc., New York City, prvo izdanje 1967. godine, Kongresna biblioteka SAD, pod brojem 67-19211, str. 17-181</ref>
Malo je država organizovano na način koji je tako dobro odgovorio svom vremenu i tako promišljeno upravljen da se spriječi da vlast ostane u rukama nesposobnog čovjeka. Ova organizacija nije svjesno i promišljeno djelo jednog čovjeka ili jednog trenutka. U osnovi, ona je nasljeđe iz rimske prošlosti, ali je stalno bila prilagođavana i dopunjavana tokom vijekova, tako da bi odgovarala različitim zahtjevima vremena.
 
U političkom razvoju Bizantija je nastojala ojačati, zatečeni sistem centralizacije i apsolutizma. Do svog kraja ona je po obliku vladavine bila autokratska,despotska monarhija. U prvoj fazi razvitka ta je monarhija bila i teokratska, jer je vladar bio poglavar crkve. Sve je to dalo osnovu da Bizantiju karakteriše cezaropapizam. Čak i onda kada je crkva dobila autonomiju političkog djelovanja i tada je u Bizantiji ostala premoć države nad crkvom. Po obliku državnog uređenja, bila je to unitarna, strogo centralizovana država.
 
Car je bio vrhovna vlast u Carstvu. OnMogao je mogao po svojoj volji da postavipostaviti i otpustiotpustiti sve službenike, imao je potpunu finansijsku kontrolu, zakonodavstvo je bilo samo u njegovim rukama, onbio je bioglavni glavnokomandujućizapovjednik svih snaga carstvaCarstva. PoredOsim toga, onbio je bio glava crkve, prvoprvi sveštenik carstvaCarstva. Njegova politika i njegove ćudi uobličavali su sudbinu miliona njegovih podanika. ZaU vrijemeranom ranogperiodu carstva,Carstva njegova titula bila je imperator AVGUSTaugust. Od XVII17. vijekastoljeća, po ugledu na grčku terminologiju, naziva BAZILEUSse bazilej.
 
Iako nije bilo nikakve ustavne zabrane njegovoj vlasti, carevocareva samodržanje jesamovlada ipak biloje bila ograničenoograničena. On je uvijek priznavao svoju obavezu da poštuje osnovne zakone rimskog naroda;, a duboko u svijesti ljudi provlačila se misao da je narod suveren i da je samo povjerio caru svoju vlast.
 
Birači cara bili su senat, vojska i narod Carigrada. Svaki car morao je da budebiti proglašen od strane ta tri tijela, pa se tek tada da se podvrgnepodvrgnuti obredu krunisanja. On je poslije toga postajao apsulutanapsolutan, sve dok je njegova vladavina zadovoljavala; ali, ako bi se pokazao kao nesposobannesposobnim, svakom biraču bilo je slobodno da proglasi novog cara. Obično to je činila vojska, ili dio vojskenje. I ako bi car tako postavljen car mogao da navedenavesti senatSenat i narod Carigrada da ga prime, njegova uzurpacija je bila je ozakonjena. Ali, princip izbornosti pretrpio je u praksi jednu veliku izmjenu. Dio careve vrhovne vlasti sastojao se i u mogućnosti da kooptira druge careve. Zbog toga nikadase nikad nije moglo da se desidogoditi da carstvo ostane bez cara. Nije bilo graniceograničenja brojubroja careva mogukoji dato postanumogu postati u isto vrijeme, ali, je samo jedan car vršio jeimao vlast, AUTOCRATOR(''autocrator BASILEUSbasileus'').
 
Ostali su bili pasivni partneri i kada bi umro Autocrator''autokrator'', sljedeći car po starješinstvu automatski je nasljeđivao carsku vlast. Time je bilo omogućeno da se stvore dinastije koje su trajale dok god bi njihovi predstavnici bili sposobni da vladaju. Pošto je car bio izabran ili kooptiran, trebalo je još da bude krunisan. To je davalo vjersku potvrdu njegovoj vlasti, tako da je mogao istinski da vrši funkciju božijeg namjesnika. Smatrao se da je krunisanje davalo caru položaj poluboga, namjesniku svevišnjeg. Car je bio svjestan da je glava kršćanske crkve. Car je svoju vlast vršio preko brojnog i široko razgranatog činovničkog aparata. Centralni državni aparat sastojao se od niza visokih državnih funkcionera, koji su sve do sredine 7. vijeka nosili stare rimske nazive.
 
''Magister officiorum'' bio je neka vrsta ministra carske kuće i kancelarije, stajao je na čelu carske garde i službe sigurnosti. On je rukovodio poštama i međunarodnim odnosima i preko njegovih ureda osiguravalo se prenošenje carskih naredbi, davanje uputstava nižim funkcionerima.
Line 206 ⟶ 201:
U prvoj fazi razvitka uz cara su stajala dva kolektivna tijela: carski savjet ili konzistorij, koji su sačinjavali svi najviši državni funkcioneri i jedno šire tijelo (Senat ili Sinktit), u koji su pored tadašnjih ulazili i bivši najviši državni funkcioneri. Ta tijela imala su savjetodavni karakter. Međutim, Senat je formalno vršio i izbor cara, raspravljao o najvažnijim političkim pitanjima, ali je postepeno sve više gubio na važnosti.
 
Senat nikad nije potpuno išćezao iako je u 6. i 7. vijekustoljeću bio na svom vrhuncu u Carigradu. Senat u Carigradu nikad nije bio sličan Starom Rimskomonom Senatustarorimskom. Carigradski Senat sačinjavali su sadašnji i bivši držaoci službe dostojanstva iznad izvjesnog stepena, kao i njihovi potomci.
 
Tako je senatSenat bio jedno veliko amorfno tijelo koje je obuhvatalo sve ljude od ugleda, bogatstva ili od odgovornog položaja u carstvuCarstvu. Stvarna vlast senataSenata bila je neodređena. Članovi senatske klase uživali su izvjesna prava i preimućstva utvrđene Starim Rimskim zakonima i uglavnom potvrđena od strane Justiniona. Kad je car bio slab, Senat je bio najozbiljniji autoritet u carstvuCarstvu, a naročito je bio ugledan u toku 6. i 7. vijeka bio je naročito ugledanstoljeću. Ali, krajem 7. vijekastoljeća vlast senataSenata je opala, izobličila se, dok je na kraju nije ukinuo Lav VI. Sam senatSenat je životario kao tijelo koje je car mogao da pozovepozvati kao uvaženog svjedoka svojih postupaka.
 
Senat je do samog kraja Carstva prisustvovao svakoj svećanojsvečanoj prilici u Carigradu.
 
Konzisterij je u carevo ime vršio funkciju najvišeg gradskog organa s Kvestorom dvora na čelu: rješavao je žalbe protiv presuda nižih sudova.3 Kao što je već rečeno Bizant je bio svojevrsna strogo centralistička država. Međutim, tokom vremena razvitka društvenih odnosa doveo je neizbježno do decentralizacije i naglašavanja nezavisnosti krupnih zemljoposjednika. No, ta decentralizacije nije faktično sve do pred kraj bizantske države postigla onakav stepen kao u zapadnim feudalnim državama.
Line 233 ⟶ 228:
Bizantskoj administraciji pogodovalo je uređeno poštovanje zakona, naslijeđeno od Rima, a efikasnost [[Vlada|vlade]] dokazana je organizacijom pravosuđa. Poznavanje prava smatrano je važnim za svakog carskog službenika, pa je postojalo više [[Pravo|pravnih]] škola.
 
[[Car]] je bio "vrhovni sudija", niži od njega su bili provincijski sudovi i Kvestorikvestori u [[Carigrad]]u, gdje je zasjedao i vrhovni parnični sud od 12 sudija. Parnica je, naime, bila jedan od malog broja prihvatljivih razloga za posjetu carigraduCarigradu.
 
Crkveni sudovi postepeno proširuju svoju nadležnost, dok pod [[Osmanlijsko carstvoCarstvo|Osmanlijama]] nisu preuzeli cjelokupnu jurisdikciju nad kršćanskim stanovništvom.
 
Kazne za krivična djela bile su novčane ili konfiskacija imovine ili sakaćenje, koje se smatrala humanijom zamjenom za smrtnu kaznu. Zatvor je bio skup i nereproduktivan za državu i praktično je nepoznat, pa je korišten samo dok okrivljeni čekaju na suđenje. U Bizantu je car bio izvor prava, ali je pravo bilo iznda njega. Da bi se pravo poštovalo, nužno je da bude pažljivo i jasno kodificirano.
Line 242 ⟶ 237:
{{Glavni|Bizantijska umjetnost}}
 
== LiteraturaTakođer pogledajte ==
* [[Osmanlijsko Carstvo]]▼
<div class="references-small">
# Mustafa Imamović, Predavanja iz opće historije prava i političkih institucija, Pravni fakultet Univerziteta u Sarajevu, 2005▼
# Raifa Festić, Opća historija države i prava, Pravni fakultet Univerziteta u Sarajevu, 1998▼
# Georgije Ostrogorski, Istorija Vizantije, Izdavačko preduzeće Srbije "Prosveta", Beograd,1947.▼
</div>
 
== Reference ==
{{refspisak}}
 
==Također pogledaj==
== Dodatna literatura ==
▲* [[Osmanlijsko Carstvo]]
▲#* Mustafa Imamović, ''Predavanja iz opće historije prava i političkih institucija'', [[Pravni fakultet u Sarajevu|Pravni fakultet]] [[Univerzitet u Sarajevu|Univerziteta u Sarajevu]], Sarajevo, 2005.
==Vanjski linkovi==▼
▲#* Raifa Festić, ''Opća historija države i prava'', Pravni fakultet Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, 1998.
▲#* Georgije Ostrogorski, ''Istorija Vizantije'', Izdavačko preduzeće Srbije "Prosveta", Beograd, 1947.
 
▲== Vanjski linkovi ==
{{Commonscat|Byzantine Empire}}▼
* [https://www.youtube.com/playlist?list=PLG6HMr6sRAxnrj_vhUfJXtXvsKzBrR7XQ Bizantijski svijet (RTS Obrazovno-naučni program - Zvanični kanal)]
* [https://www.youtube.com/playlist?list=PLxbMnBfiy6iEfmHb_uq4jaMBlaSanaZph 313. (1700 godina slobode hrišćanstva), RTS Kulturno-umetnički program - Zvanični kanal]
Line 259 ⟶ 255:
* [https://www.youtube.com/playlist?list=PLxbMnBfiy6iHowQFv2rhSwh1ptyhmEpVc Balkan (RTS Kulturno-umetnički program - Zvanični kanal)]
 
{{Stub-država}}
▲{{Commonscat|Byzantine Empire}}
{{Bizantski historičari}}
{{Imperije}}
 
[[Kategorija:SrednjiBizantijsko vijekcarstvo]]▼
[[Kategorija:Historija]]
[[Kategorija:Carstva]]
▲[[Kategorija:Srednji vijek]]
[[Kategorija:Historija Evrope]]
[[Kategorija:Historija Turske]]
[[Kategorija:BizantijskoSrednji carstvovijek]]
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/wiki/Bizantijsko_Carstvo"