Razlika između verzija stranice "Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija"

| službeni_jezik = Nijedan na saveznom nivou<br />'''Nacionalni jezik:'''<br />[[srpskohrvatski]]^{<small>'''1'''</small>}<br />'''Regionalni jezici:'''<br />[[makedonski]] i [[slovenski]]

| komentar = ^{<small>'''1'''</small>} Vidi: [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija#Jezičko pitanje|odlomak '''''Jezičko pitanje''''']]

Istovremeno se donosi i niz drugih odluka, kao ''Odluka o izgradnji Jugoslavije na federativnom principu'' u kojoj se prvi put spominje pravo na samoopredjeljenje naroda, pravo na otcjepljenje, ujedinjavanje sa drugim narodima, te sporazumno dogovaranje svih naroda koji su u toku trogodišnje [[NOB]]-e učestvovali u stvaranju vojnih i političkih preduslova za stvaranje bratstva naroda Jugoslavije. Ujedno se i država definiše kao federacija sa jednakim pravima naroda: [[Srbi|Srba]], [[Hrvati|Hrvata]], [[Slovenci|Slovenaca]], [[Crnogorci|Crnogoraca]] i [[Makedonci|Makedonaca]], te naroda Srbije, Hrvatske, Slovenije, Makedonije, Crne Gore i Bosne i Hercegovine. Također se sva prava garantuju i nacionalnim manjinama.{{efn|name=nacio|U kasnijim zakonski odredbama i Ustavima, nacionalne manjine se u SFRJ definišu kao ''nacionalnosti''.}}<ref name="HS">[[Holm Sundhaussen]] ''Jugoslawien und seine Nachfolgestaaten 1943-2011 - Eine ungewönliche Geschichte des Gewönlichen'', Böhlau Verlag Wien - Köln - Weimar, ISBN 978-3-205-79609-1 {{de simbol}}</ref>

Nakon četiri godine rata, [[NOVJ]] izlazi iz rata kao pobjednik. Rat se završava [[Bezuslovna kapitulacija njemačkog Wehrmachta|kapitulacijom Njemačke]] [[8. maj]]a [[1945]], a u Jugoslaviji rat traje do 15. maja. Nakon [[sedam neprijateljskih ofenziva]] i [[Beogradska operacija|oslobađanja Beograda]] [[20. oktobar|20. oktobra]] [[1944]]. uz pomoć sovjetske [[Crvena Armija|Crvene Armije]], [[jugoslavenski partizani]] pokušavaju diplomatskim priznanjem velikih sila ostvariti konačni uspjeh. Nakon Titovog odbijanja da se u jesen 1944. godine nekoliko britanskih divizija iskrca u Dalmaciji, politička se napetost između Velike Britanije i Jugoslavije zaoštrava. Po informaciji predsjednika vlade Kraljevine Jugoslavije u izbjeglištvu, [[Ivan Šubašić|Ivana Šubašića]], da je Tito spreman i na otpor protiv britanske vojske, Churhill odustaje od ove ideje.<ref name="HS" /> Na [[Vis]]u se 16. juna 1944. godine sastaju Tito i Šubašić, koji potpisuju [[Sporazum Tito–Šubašić|sporazum o stvaranju privremene vlade]] nakon završetka rata. Narod bi se referendumom odlučio o tome da li će Jugoslavija biti monarhija ili republika, a da se Izbjeglička vlada Šubašića ogradi od svih kolaboratera i pripanika četničkog pokreta koji su predstavljani kao jedini borci u Jugoslaviji u borbi protiv Njemačke.<ref name="HS" /> Istovremeno 9. oktobra 1944. godinu u razgovoru između Churhilla i Staljina, postiže se dogovor o interesnoj podjeli Jugoslavije na dvije sfere (britansku i sovjetsku) u omjeru 50:50. Tito i KPJ su za ovaj dogovor tek kasnije saznali, a Staljin nije blagovremeno informirao Tita.<ref name="HS" /> [[Sporazum Tito-Šubašić]] je potvrđen od velike trojice na [[Konferencija u Jalti|Konferenciji u Jalti]] u februaru 1945. Time se stvorila mgućnost da se 7. marta 1945. godine stvori [[Privremena vlada DFJ|prva privremena vlada DFJ]] u kojoj su od ukupno 28 članova 20 bili zastupnici iz [[AVNOJ]]-a, tri člana su bili predstavnici [[Vlada Kraljevine Jugoslavije u egzilu|Vlade Kraljevine Jugoslavije u izbjeglištvu]], a petorica pripadnici predratnih političkih partija. Tito je izabran za [[Spisak predsjednika vlada Jugoslavije|Predsjednika Vlade]], a Šubašić za ministra vanjskih poslova DFJ. U aprilu 1945. godine, DFJ sklapa pakt o prijateljstvu sa Sovjetskim Savezom, te se ušvršćuje u novoj evropskoj političkoj situaciji.<ref name="HS" />

Još za vrijeme Drugog svjetskog rata, revolucionarna (agresivna)<ref name="HS" /> vanjska politika KPJ dovela je do kritike velikih sila. Tito je jačao uticaj KPJ na susjedne komunističke partije ([[Komunistička partija Albanije]] (KPA), [[Komunistička partija Grčke]] (KPG) i [[Komunistička partija Bugarske]] (KPB)), a KPA je samo uz pomoć KPJ uspjela doći na vlast u Albaniji. Kada se najesen 1946. godine [[Grčki građanski rat|grčki građanski rat]] na sjeveru rasplamsao, Tito je podržavao borbu [[Narodnooslobodilačka vojska Grčke|Narodnooslobodilačke vojske Grčke]] (ELAS), (kasnije nazvane [[Demokratska armija Grčke]]) i [[Slavensko-makedonska narodnooslobodilačka fronta|Slavensko-makedonske narodnooslobodilačke fronte]] (SNOF) koja se borila protiv grčke vojske i za stvaranje socijalističkog uređenja u Grčkoj. U vremenu od 1945-49. godine u vojvođanskom naselju [[Maglić (Bački Petrovac)|Maglić]] kod [[Bački Petrovac|Bačkog Petrovca]] osnovano je naselje ([[Grčka opština u Vojvodini]]) za obuku i oporavak grčkih revolucionara koje je imalo oko 4.500 stanovnika, a u kojem su važili grčki zakoni i koje je predstavljalo vanteritorijalno područje Grčke u Jugoslaviji sa vlastitim zakondavstvom, ekonomijom, novčanim bonovima, školskim sistemom, potpuno izolovano od lokalnog stanovništva.<ref> RISTOVIĆ, Milan, 1997. ''Eksperiment Buljkes: "grčka republika" u Jugoslaviji 1945-1949.'' Godišnjak za društvenu istoriju, IV, sv. 2-3. str. 179-201.</ref> Nakon prijetećeg zahtjeva Staljina da Jugoslavija prestane pomagati grčke pobunjenike, Tito se protivio prekidu pomoći, ali zbog privredne krize izazvane [[Rezolucija Informbiroa|Rezolucijom Informbiroa]] 10. jula 1949. godine, Jugoslavija zatvara grčko-jugoslavensku granicu, te time onemugaćava povlačenje grčkih pobunjenika. Podrška albanskim komunistima trajala je sve do 1948. godine, a postojala je namjera ujedinjenja Albanije sa Jugoslavijom, čime bi se albansko nacionalno pitanje u potpunosti rješilo. Potpisivanjem ''Ugovora o prijateljstvu i zajedništvu sa Albanijom'' 9. jula 1946. godine, Albanija postaje jugoslavenski satelit sa zajedničkom carinskm unijom, zajedničkom politikom cijena i izjednačavanjem valutnog sistema, a u Albaniju se šalju vojni stručnjaci za obuku Albanske vojske.<ref name="HS" /> Staljin je čak u razgovoru sa [[Milovan Đilas|Đilasom]] 1948. pristao da Jugoslavija pripoji Albaniju. Istovremeno u dogovoru sa predsjednikom KPA [[Enver Hoxha|Enverom Hoxhom]], Jugoslavija šalje dvije divizije JA na jug Albanije, koje bi trebale braniti Albaniju od monarhističke vojske Grčke. Tito je zbog protesta Staljina povukao jedince JA iz Albanije, u koju su doputovali sovjetski vojni savjetnici, te se time albanski politički vrh podijelio na pobornike jugoslavenske i sovjetske politike. Raskidom veza sa SSSR 1948. Albanija se okreće od Jugoslavije i dolazi do zahlađenja odnosa koje će trajati nekoliko decenja.

Osnivanjem ''Državne komisije za ustanovljavanja zločina okupatora i domaćih izdajnika'' u novembru 1945. godine, odlučeno je pokretanje procesa ispitivanje broja žrtava tokom Drugog svjetskog rata u Jugoslaviji. Prvi podatak o broju žrtava iznio je Tito u maju 1945. godine podatkom da je Jugoslavija imala 1,7 miliona žrtava, a od toga 305.000 poginulih partizana. Broj nije nikada dokazan, niti postoje informacije o načinu proračuna.<ref name="HS" /> U ovaj broj su uračunati i demografski gubici uslijed nižeg nataliteta, broja emigranata, protjeranih, te stanovništva koje je zbog promijenjenih granica tek računato u stanovništvo Jugoslavije. Zapadnoevropski demografi ovaj broj reduciraju na oko 1 milion.<ref name="HS" /> U toku pregovora između [[SR Njemačka|SR Njemačke]] i FNRJ oko ratnih odšteta, ovaj je broj od strane Vlade Jugoslavije smanjen na 950.000.<ref name="HS" /> Kako je [[njemačka vlada]] insistirala na tačnom broju, broj je 1964. godine smanjen na 597.323 osobe, koje su poimence izlistane.<ref name="HS" /> Profesor matematike [[Vladeta Vučković]], kao student, a tada član komisije, koja je podatke statistički obrađivala, izjavio je 1984. godine u srpskim emigrantskim novinama [[Naša reč]], izdatim u [[London]]u, da je ovaj broj došao nestručnom obradom studenata, koji su imali dvije sedmice za izradu ovog izvještaja.<ref name="HS" /> Kasnijim analizama [[Bogoljub Kočović|Bogoljuba Kočovića]] i demografa [[Vladimir Žerajić|Vladimira Žerajića]], ovaj broj se 2010. godine kretao do 640.000, od čega su 173.600 bili pripadnici partizanskih jedinica.<ref name="HS" /><ref>[[Kočović Bogoljub]] - ''Žrtve Drugog svjetskog rata u Jugoslaviji'', London 1985. (novo izdanje 1990. Sarajevo)</ref><ref>[[Vladimir Žerajić]] - ''Gubici stanovništva Jugoslavije u II svjetskom ratu'', Zagreb 1989. (novo izdanje 1993. Zagreb)</ref><ref name="HS" /> Ova se tema ponovo pojavila u srbijanskim i hrvatskim medijima krajem 80-ih godina 20. vijeka, te se žrtvama rata i žrtvama [[Koncentracioni logor u Jasenovcu|koncentracionog logora u Jasenovcu]] manipulisalo u političke svrhe.<ref name="HS" />

Na [[Treće zasjedanje AVNOJ-a|trećem zasjedanju AVNOJ]]-a [[29. novembar|29. novembra]] [[1945.]] godine u [[Beograd]]u, dosena je odluka o proglašenju Jugoslavije republikom, i dato joj je novo ime FNRJ. Istoga dana Ustavotvorna skupština je pretvorena u [[Skupština SFRJ|Narodnu skupštinu FNRJ]]. AVNOJ je na taj način prestao postojati. Već [[31. januar]]a [[1946.]] godine jednoglasnim izglasavanjem usvojen je [[Ustav FNRJ]], koji je bio baziran na osnovama sovjetskog Ustava iz 1936. godine.<ref name="HS" /> U Ustavu se definiše teritorijalna podjela na 6 narodnih republika i 2 pokrajine (Autonomnu pokrajinu Vojvodinu i Autonomnu kosovsko-metohijsku oblast), a granice republika su uglavnom slijedile granice nakon [[Balkanski ratovi|Balkanskih ratova]] 1912/13, kao i etničke kriterije. NR Crnoj Gori se pripaja [[Kotor]], granice između NR Slovenije i NR Hrvatske slijedi jezičnu granicu, a NR Slovenija dobija gradove [[Koper|Koper]], [[Izola|Izolu]] i [[Piran]]. Granica NR Bosne i Hercegovine je preuzeta iz [[Austro-Ugarska|austrougarskog vremena]], a kasnije su u području [[Neum]]a izvršene promjene granica između NR Hrvatske i NR Bosne i Hercegovine. Granica NR Srbije prema NR Makedoniji je uglavnom jezička granica. Područje [[Sandžak]]a je podjeljeno između NR Srbije i NR Crne Gore. Novina je bila proglašavanje NR Makedonije i pokrajina Kosova i Vojvodine, koji do tada u tom vidu nisu postojale, kao i dodjeljivanje statusa naroda [[Crnogorci]]ma i [[Makedonci]]ma. Istovremeno, po uzoru na sovjetski Ustav, republikama je data mogućnost istupanja iz zajednice, ali se njihov suverenitet ograničavao Ustavom.

Kolektivizacijom, podržavljanjem privatne imovine i osnivanjem zadruga, nastaje prva faza ekonomske reforme zasnovane na sovjetskom principu. Početkom 50-ih godina započinje jugoslavenski put razvoja socijalizma: radničko samoupravljanje. Donošenjem ''Osnovnog zakona o upravljanju državnim privrednim preduzećima i višim udruženjima od strane radnika'' 27. juna 1950. nastaje period koji će se 25 godina kasnije pretvoriti u ideal socijalizma definisan frazom ''Fabrike radnicima''.<ref name="HS" /> Kolektivizacijom zemljišta stvoreno je 1947. godine 799 zadruga, početko januara 1949. bilo ih je 1318, a u decembru iste godine 6492.<ref name="TITO">[[Jože Pirjevec]], Tito i drugovi 1. deo, Beograd 2013. ISBN 978-86-521-1409-2</ref> Ovakve mjere dovele su do pobuna seljaka, kao u Cazinskoj krajini, gdje je 1950. izbila pobuna nazvana [[Cazinska buna]].<ref name="TITO"/> Iz tzv. administrativnog socijalizma prelazi se u fazu [[Radničko samoupravljanje|radničkog samoupravljanja]]. Fabrikama, čiji je vlasnik još uvijek država, ''de facto'' upravljaju radnici, dok pravo [[Veto|veta]] i dalje imaju direktori, postavljeni od Komunističke partije. Uvođenjem novog privrednog sistema 1952. godine, preduzeća imaju pravo raspolaganja, u zavisnostu od privredne grane, od 3-17% od ukupnih kumulativnih sredstava, te se time pojavljuje tržišna privreda prvi put u jednom socijalističkom uređenju, gdje se, mada ne značajno, stanje na tržištu reguliše ponudom i potražnjom. Dotadašnji državni planovi se zamjenjuju privrednim planovima u čijem razvoju sudjeluju [[Radnički savjeti|radnički savjeti]]. Ova se tendencija potvrđuje i na [[Šesti kongres SKJ|VI kongresu SKJ]] od 2-7. novembra 1952. u [[Zagreb]]u. Istovremeno se, u skladu promjena, ime KPJ mijenja u [[Savez komunista Jugoslavije]] (SKJ), čime se želi prikazati, drugačiji put u socijalizam. Tim promjenama razgrađuje se golemi državni aparat i dolazi do decentralizacije, po planovima Edvarda Kardelja, te se mnoge regulative sa federalnog, prebacuju na republički i općinski nivo. Time se definiše i novonastali status društvene imovine, koji zamjenjuje državnu imovinu.<ref name="HS" /> Donošenjem ustavnih promjena u [[Ustavni zakon 1953.|Ustavnom zakonu]] iz 1953. godine, nagovještava se rješavanje nacionalnog pitanja kroz socijalističko uređenje.{{Citat4|Federativna Narodna Republika Jugoslavija je socijalistička demokratska savezna država suverenih i ravnopravnih naroda.|Član 1. Ustavni zakon o osnovama društvenog i političkog uređenja Federativne Narodne Republike Jugoslavije i saveznim organima vlasti (1953)}} Između ostalog raspušta se [[Vijeće naroda Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije|Vijeće naroda]], kao samostalni dom saveznog parlamenta i spaja se sa prvim domom Saveznim izvršnim vijećem.<ref name="HS" /> Umjesto dosadašnje Vlade Jugoslavije, osniva se [[Savezno izvršno vijeće]] (SIV), a ministri se zamjenjuju državnim sekretarima.<ref name="HS" /> Na čelo SIV-a bira se Josip Broz, koji je istovremeno predsjednik Vlade, predsjednik Republike i glavni zapovjednik oružanih snaga. Ove političke promjene relativno malo utiču na demokratski razvoj u Jugoslaviji, jer se u političkim strukturama i dalje osim Tita zadržavaju političari tvrde linije [[Edvard Kardelj]], [[Aleksandar Ranković]], [[Milovan Đilas]], [[Svetozar Vukmanović|Svetozar Vukmanović Tempo]] i drugi partijski [[Oligarhija|oligarsi]].<ref name="HS" />

Privrednom reformom iz 1961. godine upravljanje raspodjele dohotka preuzimaju radnički savjeti u preduzećima. Neto-prihodi, prihodi preostali nakon odvajanja obaveza i poreza prema federaciji, republici i općini, ostajali su preduzećima na raspolaganju. Kako je država u mnogim poljima određivala cijene proizvoda, ti prihodi u početku nisu bili visoki. Dobijanjem prava o raspodjeli i samostalnom odlučivanju o povećanju plata radnicima, radnički savjeti provode dobro zamišljenu ideju na diletantski način.<ref> G. Leman - Das jugoslawische Model</ref> Državnim regulisanjem cijena u nekim poljima, te slobodnim povećanjima plata odlukama radničkog savjeta, dolazi do trošenja akumulacijskih fondova u preduzećima, pod idejom izjednačavanja prava u socijalizmu, a primanja radnika se povećavaju za 23%, dok produktivnost raste samo za 3,4%, što je dovelo do disproporcije u različitim privrednim granama, povećanju špekulacija i visokoj inflaciji. Tako npr. godišnji porast industrijske proizvodnje u 1960. godini je iznosio 15,6%, dok je u sljedećoj godini pao na 4,1%.<ref name="HS" /> Ovakav pad industrijske proizvodnje za posljedicu je imao sukob u partijskim krugovima, gdje protivnici samoupravljanja, optužuju politički sistem za privrednu recesiju, te se stvara sukob između ''dogmatika'' ([[Aleksandar Ranković]]) i ''reformista'', pod idejnim vođstvom Edvarda Kardelja, koji se istovremeno pokušavaju pozicionirati kao nasljednici Josipa Broza.<ref name="HS" />

Razvojem privrede i porastom izvoza u šezdesetim godinama, dolazi do povećanja standarda i realnih dohodaka. Zbog velikog udjela centralistički propisanih cijena proizvoda, roba, energije i poluproizvoda, dolazi i do porasta [[Inflacija|inflacije]], a 1. januara 1966. godine dolazi do [[Devalvacija|devalvacije]] i [[Denominacija|denominacije]] dinara u odnosu 1:100. Nisko držane cijene bazičnih roba, poluproizvoda i energije i dalje ostaju pod državnom kontrolom, ali se prilagođavaju svjetskom tržištu, te jugoslavenski proizodi postaju konkurentni na tržištu, što je potmognuto i devalvacijom dinara u odnosu na zapadne valute. Seljacima se omogućavaju povoljni krediti, te se prvi put omogućava privatiziranje poljoprivrede što je uvođenjem zadruga, praktički bilo zabranjeno.<ref name="HS" /> Ova privredna reforma je početak ''socijalističke tržišne privrede'', te stvaranja konflikta između marksističkog tumačenja ekonomije i tržišne ekonomije.<ref>[[Edvard Kardelj]] - ''Društveno-ekonomski ciljevi reforme''; Beograd 1966.</ref><ref>[[Jakov Sirotković]] - ''Uzroci, rezultati i perspektive privredne i društvene reforme''; Šibenik 1970. </ref>

Dana [[26. oktobar|26. oktobra]] [[1972]]. godine podnijeli su ostavke visoki funkcioneri CK [[Savez komunista Srbije|SK Srbije]]: [[Marko Nikezić]] (predsjednik Centralnog komiteta [[Savez komunista Srbije|SK Srbije]]), [[Latinka Perović]] (sekretar Centralnog komiteta), [[Bora Pavlović]] (sekretar Gradskog komiteta SK Beograda), a iz solidarnosti sa njima i general [[Koča Popović]] je tada dao ostavku na sve funkcije,<ref name="Milosavljević">[http://www.helsinki.org.rs/serbian/doc/Svedocanstva%2037.pdf Olivera Milosavljević, Dva razgovora sa Latinkom Perović]</ref> u potpunosti se povukavši iz politike.<ref name="Čkrebić">[http://www.vreme.com/cms/view.php?id=1055287 Tajna Koče Popovića]</ref> Uskoro je ostavku podnio i Stane Kavčič.<ref name="HS" />

U borbama sa ovim jedinicama izginuli su skoro svi članovi grupe, a samo su četvorica uhapšena i osuđena. U sukuobima je poginulo ukupno 15 pripadnika vojne policije, Teritorijalne odbrane i milicije.<ref name= jutarnji=>Tomislav Novak, [http://www.jutarnji.hr/-zakleli-su-se-na-pistolj--noz-i-raspelo--a-onda-u-akciji-radusa-ubili-13-gradana-/1228471/ "SLUČAJ JOSIPA PERKOVIĆA Zakleli su se na pištolj, nož i raspelo, a onda u akciji Raduša ubili 13 građana"]''jutarnji.hr'', objavljeno 17.10.2014, pristupljeno {{hr simbol}}</ref>

Izborom Ante Markovića u martu 1989. godine sastavljena je nova Vlada, a nakon savjetovanja sa američkim ekonomistom [[Jeffrey Sachs|Jeffrey Sachsom]]om, zagovornikom tzv. ''šok terapije'', Marković u decembru predstavlja svoj program reforme. Važnije značajke programa bile su: ograničeno zaustavljanje dohodaka na nivou od novembra 1989, deregulacija cijena, pooštrenje insolventnog prava, zabrana državnih subvencija i bankovnih kredita za firme u gubitcima, osiguranje sredstava za siromašne regione i za socijalnu pomoć, donošenje pravila pretvaranja društvene u privatnu imovinu i reforma dinara. Od 1. januara 1990. je uveden novi konvertibilni dinar denominacijom u omjeru 1:10.000, sa vezivanjem za [[Njemačka marka|njemačku marku]] (DEM) u odnosu 7&nbsp;dinara = 1&nbsp;DEM. Program je pokazao neočekivano dobre rezultate, inflacija je pala praktički na 0%, porasla je izvozna stopa i povećane su devizne rezerve. Do polovine 1990. godine otvoreno je 1.200 novih [[joint venture]] firmi sa volumenom kapitala od jedne milijarde DEM, te je otvoreno oko 10.000 novih preduzeća.<ref name="HS" /> Negativne posljedice reforme su bile pad industrijske proizvodnje, pad [[Bruto nacionalni dohodak|bruto nacionalnog dohodka]], kao posljedica insolvencija preduzeća, nedostatka novca i kredita, koji su godinama bili jeftini, postali su preskupi, tako da je velikim poduzećima prijetilo zatvaranje i masovna otpuštanja. Reforma je imala uglavnom velike mogućnosti za uspjeh, sve do 28. decembra 1990. godine, kada je odlukom [[Skupština Socijalističke Republike Srbije|Skuštine SR Srbije]] donesena tajna odluka o puštanju u opticaj 18,243 milijardi dinara (11,4 milijarde [[Američki dolar|dolara]]), kako bi se isplatile zaostale plate i mirovine. O upadu SR Srbije u platni promet SFRJ, Marković je anonimno informisan 4. januara 1991, a Marković je ovaj akt na vanrednoj sjednici Vlade nazvao ''činom za likvidaciju Jugoslavije''.<ref>[http://pescanik.net/raspad-jugoslavije-i-2/ [[Srđa Popović]] ''Raspad Jugoslavije'']</ref> Nakon protesta Vlade 10 milijardi dinara je vraćeno u [[Jugoslavenska narodna banka|Jugoslavensku narodnu banku]], a ostatak je nestao.<ref name="HS" />

Istovremeno sa antialbanskom propagandom, srbijanski intelektualci napadaju i hrvatske strukture, polemizirajući ustaške ratne zločine iz Drugog svjetskog rata. Zbog podrške albanskim protestima na Kosovu, a u toku tzv. antibirokratske revolucije, predviđeni su mitinzi, nazvani ''mitinzi istine'' i u SR Sloveniji i SR Bosni i Hercegovini (Planiran je jedan mitinig u Sarajevu). Slovenski su se intelektualci na sastanku u Cankarovom domu, javno založili za albanske proteste koji su generalnim štrajkom na Kosovu počeli na proljeće. Miting u [[Ljubljana|Ljubljani]] je planiran 1. decembra 1989. godine, ali je dobrom koordinacijom slovenske milicije još na ulasku autobusa sa demonstrantima u Sloveniju spriječen, a broj prisutnih sveo se na nekoliko stotina. Demonstrantima je na mitingu isključena struja, te nisu postignuti ciljevi smjenjivanja političkog vođstvam kao u Crnoj Gori, Vojvodini i Srbiji. Zbog neodržavanja mitinga srbijanske vlasti su pozvale narod i firme na bojkot slovenske robe i prozvoda.

Dotadašnje političke organizacije, SKJ, [[Socijalistički savez radnog naroda Jugoslavije]] (SSRNJ), [[Savez socijalističke omladine Jugoslavije]] (SSOJ), praktički gube na značaju ili se pokušavaju reformirati, promjenom imena ili uvođenjem nekih liberalnih stavova. Zahtjev saveznog sekretara za narodnu odbranu u aprilu 1991. generala [[Veljko Kadijević|Veljka Kadijevića]], da se višepartijski izbori zakonski zabrane, odbijen je.<ref name="Jović"> [[Borisav Jović]] - ''Poslednji dani SFRJ. Izvodi iz dnevnika'', Beograd 1995.</ref>

Prvi [[Skupštinski izbori u SR Sloveniji 1990.|skupštinski]] i [[Predsjednički izbori u Sloveniji 1990.|predsjednički]] izbori održani su u SR Sloveniji [[8. april]]a 1990. godine<ref name="SI90">[http://www.stat.si/StatWeb/doc/letopis/1997/05-97.pdf Službeni rezultati skupštinskih izbora 1990. ''Statistički godišnjak Republike Slovenije 1997.''] {{Simboli jezika|si|slovenski}} {{Simboli jezika|en|engleski}}</ref>, zatim u SR Hrvatskoj ([[Izbori za zastupnike u Hrvatski sabor 1990.|skupštinski izbori]]) [[22. april]]a i 6-7. maja,<ref name="HR90" >[http://www.izbori.hr/arhiva/arhiva_1990.html Arhiva izbora]</ref> zatim [[Makedonski parlamentarni izbori 1990.|parlamentarni izbori]] u SR Makedoniji [[11.novembar|11.]] i 25. novembra, u SR Bosni i Hercegovini [[18. novembar|18. novembra]] [[Opći izbori u SR Bosni i Hercegovini 1990.|opći izbori]] a 2. decembra drugi krug izbora.<ref name= "Parlament"> [https://www.parlament.ba/istorija/Default.aspx?id=27926&langTag=bs-BA&pril=b Službena stranica Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine]</ref> Početkom decembra ([[9. decembar|9. decembra]]) održani su u Srbiji [[Predsjednički izbori u Srbiji 1990.|predsjednički]] i [[Skupštinski izbori u Srbiji 1990.|skupštinski]] izbori<ref name="SR90">[http://www.b92.net/info/vesti/index.php?yyyy=2007&mm=01&dd=21&nav_category=418&nav_id=228593 Hronologija parlamentarnih izbora]</ref><ref name="RS90">[http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1991/pdf/G19916001.pdf Službeni rezultati parlamentarnih i predsjedničkih izbora]</ref>, a istoga dana su održani [[Izbori za poslanike u Narodnu Skupštinu Socijalističke Republike Crne Gore|skupštinski]] i [[Izbori za predsednika predsedništva i članove predsedništva Socijalističke Republike Crne Gore 1990.|predsjednički izbori]] u SR Crnoj Gori.<ref name="HS"/> U nemogućnosti nalaženja izbornog sistema na saveznom nivou, koji bi onemogućio npr. prednost koju bi imali Srbi kao najbrojniji narod u odnosu na Slovence, zbog oko četiri puta većeg broja stanovnika, izbori, kao i zbog nepostojanja političkih partija na saveznom nivou, nisu nikada održani. Pokušaj premijera [[Ante Marković|Ante Markovića]]a osnivanjem [[Savez reformskih snaga Jugoslavije|Saveza reformskih snaga Jugoslavije]] (SRSJ) u julu 1990. godine, da ta partija zaživi na saveznom nivou nije uspio, jer se partija kandidirala samo na republičkim zborima.

Otcjepljenje saveznih republika, započelo je donošenjem novog [[Ustav Srbije (1990.)|Ustava Srbije]] [[28. septembar|28. septembra]] [[1990.]] godine, kojim osim promjene imena i izbacivanjem pridjeva ''socijalistička'' iz imena republike, ukidanjem elemenata državnosti autonomnih pokrajina i mijenjanjem imena SAP Kosova u SAP Kosovo i Metohija, Srbiju u članku 72. t.1 definiše kao suverenu i nezavisnu republiku, dok u t.3 definiše odbranu i sigurnost Republike Srbije, čime, praktički Republika Srbija po međunarodnom pravu postaje nezavisan faktor.{{efn|name=URS721|'''Član 72. t.1 Ustava Republike Srbije''': ''Republika Srbija uređuje i obezbeđuje:<br>1.suverenost, nezavisnost i teritorijalnu celokupnost Republike Srbije i njen međunarodni položaj i odnose s drugim državama i međunarodnim organizacijama;''}}{{efn|name=URS723|'''Član 72. t.3 Ustava Republike Srbije''': ''Republika Srbija uređuje i obezbeđuje:<br>3.odbranu i bezbednost Republike Srbije i njenih građana; mere za slučaj vanrednog stanja''}}<ref name="HS" /> Nakon toga slijede referendumi u [[Referendum o nezavisnosti Slovenije|SR Sloveniji]] 23. decembra 1990, u [[Referendum o hrvatskoj samostalnosti|SR Hrvatskoj]] 2. maja 1991, u [[Referendum o nezavisnosti Makedonije|SR Makedoniji]] 8. septembra 1991. 29. februara - 1. marta 1992 u [[Referendum o nezavisnosti Bosne i Hercegovine|SR Bosni i Hercegovini]], dok se [[Referendum o državnosti Crne Gore 1992.|referendum u SR Crnoj Gori]] održao 1. marta 1992. godine. Na svim referendumima, odlukom većine građana, republike su stekle pravo na otcjepljenje od SFRJ, a zakonske odluke o samostalnosti novih država, donesenu su u republičkim skupštinama nekoliko mjeseci kasnije.<ref name="HS" /> Referendum u SR Crnoj Gori se razlikovao od ostala četiri, po tome što je pitanje bilo: ''Da li ste za to da Crna Gora kao suverena republika nastavi živjeti u zajedničkoj državi Jugoslaviji potpuno ravnopravno s drugim republikama koje to žele.'', tako da je time praktički SR Crna Gora ostala u zajednici sa Republikom Srbijom formiranoj 27. aprila 1992, nazvanoj [[SR Jugoslavija]]. Referendumi u SR Bosni i Hercegovini i SR Hrvatskoj su djelomično bojkotovani od strane srpskog naroda, ali su uprkos tome referendumi usvojeni i otcjepljene saveznih republika sprovođeno je donošenjem posebnih zakona u republičkim skupštinama.

U operacijama [[JNA]] i srpskih paravojnih jedinica i rezervista iz Crne Gore i Srbije u [[Opsada Dubrovnika|napadu na Dubrovnik]], napadnuta su 1. oktobra 1991.<ref name="BL"/> zapaljena, uništena i opljačkana sela [[Ravno]] i [[Hrasno]],<ref>[http://www.historija.ba/d/208-prvi-napad-jna-na-teritoriju-bih/ Prvi napad JNA na teritoriju BiH]</ref> čime su oružani sukobi prvi put vođeni na teritoriji Bosne i Hercegovine. U sukobu su poginule 24 osobe.<ref>[http://www.slobodnaevropa.org/a/ravno_u_bih_mjesto_gdje_je_poceo_rat_ponovo_zivi/24532800.html Ravno u BiH: Mjesto gdje je počeo rat ponovo živi]</ref> Ovaj napad se u medijima nije definisao kao napad na civile, niti je osuđen od strane tadašnjih bosanskohercegovačkih političara, a propagadnim djelovanjem JNA, mogle su se čuti izjave da Ravno nije u Bosni i Hercegovini.<ref name="BL">[http://bljesak.info/rubrika/vijesti/clanak/obljetnica-napada-na-selo-ravno-i-pocetka-napada-na-dubrovnik/97242 Obljetnica napada na selo Ravno i početka napada na Dubrovnik]</ref>

Organiziranjem srpskih autonomnih oblasti omogućeno je organiziranje [[Referendum srpskog naroda u Bosni i Hercegovini]] 9-10. novembra 1991. na kom je postavljeno pitanje o ostanku tih područja u SRFJ{{efn|name=RSN|"Da li ste saglasni sa Odlukom Skupštine srpskog naroda u Bosni i Hercegovini, od 24. oktobra 1991. godine, da srpski narod ostane u zajedničkoj državi Jugoslaviji, sa Srbijom, Crnom Gorom, SAO Krajina, SAO Slavonija, Baranja i Zapadni Srem, te drugima koji se za taj ostanak izjasne?"<ref name="REF" />}} a 24. novembra od zastupnika srpskog naroda iz Skupštine SR BiH osniva se ''Skupština srpskog naroda Bosne i Hercegovine'' sa [[Prvi saziv Narodne skupštine Republike Srpske|prvim sazivom]] i [[Momčilo Krajišnik|Momčilom Krajišnikom]] kao predsjednikom<ref>[http://www.narodnaskupstinars.net/?q=ci/%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0-%D1%81%D0%BA%D1%83%D0%BF%D1%88%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0/%D0%BE-%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D1%98-%D1%81%D0%BA%D1%83%D0%BF%D1%88%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B8 O Narodnoj Skupštini sa službene stranice Narodne skupštine Republike Srpske]</ref><ref name="NSRS">[http://www.narodnaskupstinars.net/sites/default/files/upload/dokumenti/fotomonografija/cir/NSRS_1991-2011.pdf NSRS 1991-2011] ISBN 978-99955-738-0-5]</ref> Referendum je bio nezakonit, jer nije proveden u svim općinama SR BiH, a i zato jer ga nije odobrila Skupština SR BiH. Po nekim podacima 98% glasalo je za ostanak ovih područja unutar SFRJ.<ref name="REF" >[http://www.sudd.ch/event.php?lang=en&id=ba011991 Rezultati referenduma]</ref>

Osnovni i najviši zakon SFRJ bio je [[Ustav Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije iz 1974.|Ustav Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije]], donesen 1974. godine. [[Ustav Federativne Narodne Republike Jugoslavije|Prvi Ustav]] donesen je 1946. godine, [[Ustav Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije iz 1963.|drugi]] 1963. godine, a [[Ustav Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije iz 1974.|treći iz 1974]]. godine izmjenjen je 1987. godine donošenjem [[Ustavni amandmani SFRJ 1987.|Ustavnih amandmana]]. Vladajuća partija bila je [[Komunistička partija Jugoslavije]] (kojoj je kasnije promijenjeno ime u Savez komunista Jugoslavije). Državno uređenje je bilo jednopartijski sistem na socijalističkoj osnovi, sa [[Radničko samoupravljanje|radničkim samoupravljanjem]] kao osnovim političkim motivom.<ref name="U74">[[:s:bs:Ustav Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (1974.)|Ustav Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (1974.) na wikiizvoru]] </ref>{{efn|name=U1|'''Član 1. Osnovnih načela''': ''Narodi Jugoslavije, polazeći od prava svakog naroda na samoopredeljenje, uključujući i pravo na otcepljenje, na osnovu svoje slobodno izražene volje u zajedničkoj borbi svih naroda i narodnosti u narodnooslobodilačkom ratu i socijalističkoj revoluciji, a u skladu sa svojim povijesnim težnjama, svjesni da je dalje učvršćivanje njihovog bratstva i jedinstva u zajedničkom interesu, zajedno sa narodnostima sa kojima žive, ujedinili su se u saveznu republiku slobodnih i ravnopravnih naroda i narodnosti i stvorili socijalističku federativnu zajednicu radnih ljudi — Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju, u kojoj, u interesu svakog naroda i narodnosti posebno i svih njih zajedno, ostvaruju i obezbeđuju socijalističke društvene odnose zasnovane na samoupravljanju radnih ljudi i zaštitu socijalističkog samoupravnog sustava, nacionalnu slobodu i nezavisnost, bratstvo i jedinstvo naroda i narodnosti, jedinstvene interese radničke klase i solidarnost radnika i svih radnih ljudi, mogućnosti i slobode za svestrani razvitak ljudske ličnosti i za zbližavanje ljudi i naroda i narodnosti, u skladu sa njihovim interesima i težnjama na putu stvaranja sve bogatije kulture i civilizacije socijalističkog društva, ujedinjavanje i usklađivanje napora na razvijanju materijalne osnove socijalističkog društva i blagostanja ljudi, sustav društveno-ekonomskih odnosa i jedinstvene osnove političkog sustava, kojima se obezbeđuju zajednički interesi radničke klase i svih radnih ljudi i ravnopravnost naroda i narodnosti, udruživanje sopstvenih stremljenja s naprednim težnjama čovječanstva. Radni ljudi i narodi i narodnosti ostvaruju svoja suvjerena prava u socijalističkim republikama, i u socijalističkim autonomnim pokrajinama u skladu sa njihovim ustavnim pravima, a u Socijalističkoj federativnoj republici Jugoslaviji — kad je to, u zajedničkom interesu, ovim ustavom utvrđeno. Radni ljudi, narodi i narodnosti odlučuju u federaciji na načelima sporazumijevanja republika i autonomnih pokrajina, solidarnosti i uzajamnosti, ravnopravnog učešća republika i autonomnih pokrajina u organima federacije, u skladu sa ovim ustavom, kao i na načelu odgovornosti republika i autonomnih pokrajina za sopstveni razvoj i za razvoj socijalističke zajednice kao cjeline.''}} Država je po Ustavu iz 1974. godine definisana kao savezna država i državna zajednica dobrovoljno ujedinjenih naroda i njihovih socijalističkih republika, kao i socijalističkih autonomnih pokrajina Vojvodine i Kosova koje su u sastavu Socijalističke Republike Srbije, zasnovana na vlasti i samoupravljanju radničke klase i svih radnih ljudi, i socijalistička samoupravna demokratska zajednica radnih ljudi i građana i ravnopravnih naroda i narodnosti.<ref name="U74" /> Najviši organ vlasti bila je [[Skupština Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije]], a [[Predsjedništvo SFRJ]] je predstavljalo SFRJ u vanjskopolitičkim odnosima. Do smrti doživotnog predsjednika Josipa Broza, postojala je funkcija [[Predsjednik SFRJ|Predsjednika Republike]], a nakon njegove smrti ovu je funkciju preuzelo Predsjedništvo, sa Predsjednikom Predsjedništva. Funkciju Vlade imalo je [[Savezno izvršno vijeće]], koje je bilo izvršni organ Skupštine.<ref name="U74" />

Nakon poslijeratnih pokušaja političkog uticaja u Grčkoj i Albaniji, Jugoslavija se u vanjskoj politici okreće istovremeno i Zapadnoj Evropi i SAD, ali nakon smrti Staljina, održava dobre odnose i sa Sovjetskim Savezom. Zajedno sa Egiptom, Indijom i Indonezijom 1961. osniva [[Pokret nesvrstanih]]. Jugoslavija je bila članica [[Ujedinjeni narodi|Ujedinjenih naroda]], [[UNESCO]]-a, [[Međunarodna agencija za atomsku energiju|Međunarodne agencije za atomsku energiju]], [[Međunarodna organizacija rada|Međunarodne organizacije rada]], [[Savjet za uzajamnu ekonomsku pomoć|Savjet za uzajamnu ekonomsku pomoć]] i bila je potpisnica [[Opšti sporazum o tarifama i trgovini|Opšteg sporazuma o tarifama i trgovini]]. SFRJ je bila četiri puta nestalna članica [[Vijeće sigurnosti Ujedinjenih nacija|Vijeća sigurnosti Ujedinjenih nacija]] i to: 1949-50, 1956, 1972-73 i 1988-89. godine. Jugoslavija je politički, vojno i financijski podržavala oslobodilačke i revolucionarne pokrete u svijetu ([[Palestinska oslobodilačka organizacija|PLO]], [[Polisario]])

Oružane snage SFRJ, po zadnjem važećem odbrambenom konceptu nazvanom ''Koncepcija općenarodne odbrane i društvene samozaštite'' (ONO i DSZ) sastojala su se od: [[Jugoslavenska narodna armija|Jugoslavenske narodne armije]] (JNA), [[Teritorijalna odbrana|Teritorijalne odbrane]] (TO) i [[Narodna milicija SFRJ|narodne milicije]] u slučaju rata, koja bi prelazila pod komandu Vrhovnog zapovjedništva.

[[Narodnooslobodilačka vojska i partizanski odredi Jugoslavije|Narodnooslobodilačke vojske i partizanskih odreda Jugoslavije]] (NOV i POJ). Služenje u JNA je bilo obavezno za sve sposobne muškarce starije od 18 godina u trajanju od 15 mjeseci. Postojali su slučajevi u kojima bi i mlađi od 18 godina mogli biti regrutovani. Regrutaciju je vršio Općinski sekretarijat za narodnu odbranu. Rok službe se mijenjao od dvije godine (u nekim vidovima i do tri godine), do kraja osamdesetih na petnaest mjeseci. Sredinom osamdesetih postojala je mogućnost dobrovoljnog služenja djevojaka, koje je nakon probne klase ukinjeno 1984/85. godine. Vojnici nisu bili, kao u nekim državama Zapadne Evrope, penziono osigurani i služenje vojske se nije računalo u radni staž. Mjesečno su dobijali simboličnu platu, koja je bila npr. 1985/86. od 80 dinara, za obične vojnike, do 220 dinara za pripadnike specijalnih jedinica (npr. Vojne policije). Pravo na odbijanje služenja vojnog roka nije postojalo i kažnjavalo se zatvorskom kaznom od tri godine. Drugi civilini vidovi služenja nisu postojali.

U 80-im godinama prošlog vijeka imala je 240.000 vojnika ([[Kopnena vojska JNA|kopnena vojska]]: 191.000, [[Ratno vazduhoplovstvo i protivvazdušna odbrana SFRJ|avijacija]] (RV i PVO): 37.000, [[Jugoslavenska ratna mornarica|mornarica]] (JRM): 13.000<ref>''Streitkräfte 1985/86. Die „Military Balance“ des Internationalen Instituts für Strategische Studien.'' London/Koblenz 1986, str. 173.</ref>) Po podacima ''Military Balance'' [[Međunarodni institut za strateške studije|Međunarodnog instituta za strateške studije]] u Londonu JNA je posjedovala 1984/85. između ostalog 1.500 sovjetskih tenkova [[T-34]], [[T-54]], [[T-55]] i tenkova domaće proizvodnje [[T-72]], te proizvedenih po sovjetskoj licenci [[M-84]], baziranih na osnovi [[T-72A]]. Ratna avijacija je posjedovala uglavnom avione iz sovjetske produkcije: 130 lovaca presretača [[MiG-21]], nekoliko transportnih aviona [[Antonov An-12|An-12]] i [[Antonov An-26|An-26]].<ref name="IISS">International Institute for Strategic Studies, London (Hrsg.): ''Military Balance 1984/85.'' London 1985, str. 132.</ref> Osim sovjetskih aviona, JNA je posjedovala avione vlastite proizvodnje kao [[G-2 Galeb]], [[J-20 Kraguj]], [[J-22 Orao]] ili [[SOKO G-4 Super Galeb]], koji su proizvođeni u fabrici aviona [[Fabrika aviona SOKO|SOKO]] u [[Mostar]]u. Avioni su konstuisani u početku na osnovu stranih licenci, a kasnije vlastitim razvojem.<ref name="mil-pj">[[Tobias Pflüger]], Martin Jung: ''Krieg in Jugoslawien.'' 2. Aufl. 1994, ISBN 3-9803269-3-4, str. 103&nbsp;f.</ref> Do 1980. godine Vrhovni komandant JNA je bio [[maršal]] Jugoslavije [[Josip Broz Tito]], a poslije njegove smrti tu funkciju je preuzelo [[Predsjedništvo SFRJ]], odnosno [[predsjednik Predsjedništva]].

Boja uniformi pripadnika kopnene vojske bila je sivo-maslinasta, pripadnika RV i PVO svijetlo-plava, dok su mornari imali plavo-bijele mornarske majice sa tamno plavom uniformom. Vojnici su bili naoružani puškama domaće proizvodnje [[Zastava M48|M48]], kalibra 7,9&nbsp;mm, a elitne jedinice automatskim puškama [[Zastava M70|M70]] i [[Zastava M72|M72]], kalibra 7,62&nbsp;mm dok su pripadnici Vojne policije koristili još i pištolje [[Zastava M70 (pištolj)|M70]] i pištolj [[Zastava M84 Škorpion|M84]], proizveden po čehoslovačkoj licenci. Sva pravila u JNA regulisana su tzv. [[Pravilo službe JNA|Pravilom službe JNA]], a za vojnike bi za vrijeme služenja važili vojni zakoni. Političko i religijsko djelovanje u JNA je bilo zabranjeno, mada je većina oficira pripadala [[Savez komunista Jugoslavije|Savezu komunista Jugoslavije]] (SKJ), a vojna je obuka imala i političku stranu obojenu marksističkim teorijama. Nadzor nad političkom i sigurnosnom području nad vojnicima imala je tzv. Kontaobavještajna grupa (KoG), u sastavu Vojne policije, koja je imala prava otvaranja pošiljki vojnicima, špijuniranja oficira i praćenja u privatnom životu oficira i njihovih porodica.

Obuka vojnika vršena je u centrima za obuku, kasarnama sa 3.000-5.000 vojnika i trajala je od 3 mjeseca i 22 dana, za jedinice pješadije, veze, do 5 mjeseci i 22 dana za specijalne jedinice (padobranci, [[vojna policija]] i sl.) Vojnici su mogli biti i obučavani u Školi rezervnih oficira u Bileći, a nakon šestomjesečne obuke bi sticali čin vodnika pitomca, koji se razlikovao po nošenju ukrštenih mačeva zlatne boje na reverima košulje, a mogao je zapovjedati, nakon dodatne obuke jednim vodom. Nakon obuke, vojnici bi bili prekomandom premješteni u manje kasarne na vršenje dužnosti. Nakon desetak dana u centru za obuku polagala bi se svečana zakletva u kojima bi vojnici bili obavezni potpisati i izgovoriti svečanu zakletvu.

Pripadnost oficirskom i podoficirskom kadru u SFRJ imalo je velike privilegije. Završetkom školovanja, podoficiru bi se dodijeljivao stan u zavisnosti od broja članova domaćinsva, postojale su posebne trgovine u kojima bi članovi porodica i sami oficir mogli kupovati posebnu robu po niskim cijenama, kao i posebna odmarališta, sa povoljnim cijenama za porodice oficira. Pripadnici JNA, bili su natprosječno dobro plaćeni, a penzioni se im staž računao po tzv. beneficiranom sistemu - za 12 mjeseci rada, bilo bi im računato 18 mjeseci.

Proizvodnjom i montažom automobila bavile su se nekolike firme u Jugoslaviji. Najpoznatija je bila [[Zastava Automobili|Zastava Auto]] iz [[Kragujevac|Kragujevca]], koja je prozvodila automobile uglavnom po licenci italijanskog [[Fiat]]a, Najpoznatiji proizvodi bili su [[Zastava 750]], i [[Zastava Yugo]], koji je izvožen na tržište Sjeverne Amerike, Evrope i Azije. Druga najveća tvornica automobila je bio sarajevski [[TAS]] (danas [[Volkswagen Sarajevo d.o.o.]]), koji je montirao [[VW Golf]]; [[Tomos]] iz [[Koper|Kopra]] koji je prvobitno proizvodio mopede i brodske motore, te montirao neka vozila [[Citroën]]a ([[Citroën Ami 6|Ami 6]], [[Citroën Ami 8|Ami 8]] und [[Citroën Dyane|Dyane]]), a zajedno sa [[Kranj|kranjskomkranj]]skom [[Iskra (kompanija)|Iskrom]] 1975. godine osniva se poduzeće [[Cimos]], koje prozvodi još neka vozila Citroëna. [[IMV]] iz [[Novo Mesto|Novog Mesta]], koji je prvobitno montirao neka vozila britanskog [[Austina]], a od 1973. [[Renault]]a ([[Renault 4]], [[Renault 12]], [[Renault 16]] i [[Renault 18]]), a 1988. godine se osniva [[REVOZ]], koji u početku proizvodi i putničke prikolice, te kamp vozila. Ovo se proizvodno područje kasnije prebacuje u [[Adria Mobil]]. [[IDA Opel]] iz [[Kikinda|Kikinde]] proizvodi modele [[Opel Kadett D|Kadett]], [[Opel Kikinda|Kikinda]], [[Opel Omega A|Omega]], [[Opel Vectra|Vectra]] i [[Opel Corsa|Corsa]]. U Beogradu su se proizvodili autobusi u firmi [[Ikarus]], u Priboju kamioni [[FAP]], a u Mariboru [[TAM]], koji je osim kamiona proizvodio autobuse, specijalna vatrogasna vozila i vozila za vojne potrebe. U [[Novi Beograd|Novom Beogradu]] tvornica [[IMT]] proizvodila je poljoprivredne mašine i traktore.

Sredinom 40-ih godina prošlog vijeka 70% stanovništva bavilo se poljoprivredom, koja je sačinjavala 36% ukupnog društvenog proizvoda. Od udjela 76,4% 1931. godine, poljoprivredno stanovništvo se smanjilo 1981. na 19,9%. Donošenjem ''Zakon o Agrarnoj reformi i kolonizaciji'' 23. augusta 1945. godine po uzoru na sovjetske [[kolhoz]]e i [[sovhoz]]e zemlja je oduzeta veleposjednicima i dodijeljena novim vlasnicima, uglavnom bivšim borcima NOVJ, pod parolom ''Zemlja onima koji je obrađuju''.<ref>Zoran Pokrovac: ''Sozialistische Reformen am Fall Jugoslaviens und sozialistische Konstruktion der Wirklichkeit''. In: Christoph Boyer (Hrsg.): ''Zur Physiognomie sozialistischer Wirtschaftsreformen''. Frankfurt am Main 2007, ISBN 978-3-465-04026-2, str. 123–137.</ref> Ovim zakonom pogođeno je oko 160.000 pravnih lica (politički protivnici, veleposjednici, industrijalci, banke, crkve, samostani i vjerske zajednice) sa ukupno 1.600.000&nbsp;[[Hektar|ha]] obradive zemlje, koja je podijeljena na 316.000 porodica, koje su dijelom preseljene iz siromašnih krajeva SR Hrvatske i SR Bosne i Hercegovine na imanja bivših veleposjednika u SAP Vojvodini i Slavoniji, uglavnom njemačkog porijekla. Površina posjeda ograničena je na 25-35 ha.<ref name="HS" /> To je dovelo do stvaranja zadruga, time i pada poljoprivredne proizvodnje i revolta seljaka, koji su kao u tzv. [[Cazinska buna|Cazinskoj buni]] 1950. odnijeli i ljudske živote. Seljaci su bili obavezni predavati propisani dio proizvodnje u novoosnovane zadruge, a iz protesta su često odgađali berbu i uništavali prinose trunjenjem prinosa na njivama. Razlazom sa SSSR 1948. godine, stvara se projekat [[Radničko samoupravljanje|radničkog samoupravljanja]], koji prelazi u sve sfere, pa i u poljoprivredu. Ustavnim odredbama ograničava se imovina seljaka na 10&nbsp;[[Hektar|ha]]. Težište poljoprivredne djelatnosti bilo je u SAP Vojvodini, SR Hrvatskoj, SR Srbiji i dijelovima SR Bosne i Hercegovine. Kasnije se stvaraju veliki poljoprivredni koncerni, ''Složene organizacije udruženog rada'' (SOUR), sa jakom prehrambenom industrijom: [[Fructal]], [[29. novembar (firma)|29. novembar]], [[UPI]], [[Soko Štark]], [[Kraš]], [[Gavrilović]], [[Agrokomerc]], [[Bosanka (firma)|Bosanka]]. Firme su doživjele veliki napredak, ali ih je sputavala [[Socijalistička tržišna privreda|socijalistička tržišna privreda]], te kompleksnost sistema udruženog rada. U SR Srbiji i SR Bosni i Hercegovini jača voćarstvo, a mesna i prehrambena industrija u SAP Vojvodini i SR Hrvatskoj.

Željezničkim prometom u Jugoslaviji upravljalo je državno preduzeće [[Jugoslavenske željeznice]] (JŽ) osnovano 1918. godine. Preduzeće je bilo jedna od osnivačkih članica međunarodne unije željeznica [[UIC]] i imalo je oznaku UIC-Code 72. Do društevene reforme 1954. godine zvalo se Jugoslovenske državne železnice (JDŽ). Nakon raspada SFRJ, ovo se preduzeće transformisalo i podijelilo u: U [[Bosna i Hercegovina|Bosni i Hercegovini]]: [[Željeznice Bosne i Hercegovine]] (ŽBH), koje se satoje od [[Željeznice Federacije Bosne i Hercegovine]] (ŽFBH) i [[Željeznice Republike Srpske]] (ŽRS) sa sjedištem u Doboju; u [[Hrvatska|Hrvatskoj]] [[Hrvatske željeznice]] (HŽ); u [[Makedonija|Makedoniji]] [[Makedonski železnici]] (MŽ); u [[Crna Gora|Crnoj Gori]] [[Željeznica Crne Gore]] (ŽCG); u [[Srbija|Srbiji]] [[Železnice Srbije]] (ŽS); u [[Slovenija|Sloveniji]] [[Slovenske železnice]] (SŽ) i na [[Kosovo|Kosovu]] [[Trainkos]] (HK). Pogon vozova bio je [[Parna lomomotiva|parnim]], [[Dizeldizel lokomotiva|dizel lokomotivama]]ma, [[Lokomotive sa električnim prenosom snage|lokomotivama sa električnim prenosom snage]], [[Lokomotive sa mehaničnim prenosom snage|lokomotivama sa mehaničnim prenosom snage]], [[Lokomotive sa hidrauličnim prenosom snage|lokomotivama sa hidrauličnim prenosom snage]], [[Električne lokomotive|električnim lokomotivama]] sa [[Lokomotive na jednosmjernu struju|lokomotivama na jednosmjernu struju napona 3 kV]] i [[Lokomotive na naizmjeničnu struju|lokomotivama na naizmjeničn struju napona 25 kV]]. Nakon Drugog svjetskog rata u Jugoslaviji mreža željeznica bila je oko 5615&nbsp;km. Širina kolosijeka je bila [[Stadardni kolosijek|standarda evropska širina]] 1435 mm, a u većim dijelovima SR Bosne i Hercegovine je bio [[uskotračni kolosijek]] širine 760 mm (tzv. [[Bosanski uskotračni kolosijek]]). Elektrifikacija željeznice započela je 1969. godine,<ref>http://www.railfaneurope.net/ric/electrification.htm</ref> i to prvo pruge Beograd-Zagreb, a da 1980. godine bilo je elektrificirano 18% od ukupne mreže.<ref>{{cite book|author=Sam H. Schurr|title=Electricity in the American Economy Agent of Technological Progress|url=http://books.google.com/books?id=EtDOezijjQoC&pg=PA222|year=1990|publisher=Greenwood Publishing Group |isbn=978-0-313-27512-8|pages=222}}</ref> Uskotračni kolosijeci su od 1963. godine novoizgrađivani, a neki su ukinuti početkom 1970-ih godina. Izgradnja pruga je većim dijelom organizirana preko [[Omladinska radna akcija|omladinskih radnih akcija]] u kojima su izgrađene pruge Brčko-Banovići, Sarajevo-Šamac.

Nakon stvaranja [[Kraljevina SHS|Kraljevine SHS]], na području bivše SFRJ. postojala su dva univerziteta: [[Univerzitet u Zagrebu]] osnovan 1669. i [[Univerzitet u Beogradu]], osnovan 1808. godine. Za vrijeme Kraljevine SHS otvoren je [[Univerzitet u Ljubljani]] (1919). Broj studenata u [[Kraljevina Jugoslavija|Kraljevini Jugoslaviji]] 1939. bio je 21.253, koji su se obrazovali na 30 visokih škola ili univerziteta.<ref name="STATHS" /><ref name="HSSTAT" /> Nakon završetka [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]] dolazi do stvaranja novih univerziteta: [[Univerzitet u Sarajevu]] i [[Univerzitet u Skoplju]] (1949), [[Univerzitet u Novom Sadu]] (1960), [[Univerzitet u Nišu]] (1965), [[Univerzitet u Prištini]] (1970), [[Univerzitet umjetnosti u Beogradu]] i [[Univerzitet u Rijeci]] (1973), [[Univerzitet u Splitu]] i [[Univerzitet u Titogradu]] (1974), [[Univerzitet u Banjoj Luci]], [[Univerzitet u Mariboru]] i [[Univerzitet Josipa Juraja Strossmayera u Osijeku]] (1975), [[Univerzitet u Kragujevcu]] i [[Univerzitet u Tuzli]] (1976), [[Univerzitet u Mostaru]] (1977) i [[Univerzitet u Bitoli]] (1979).<ref name="uniej">[[Enciklopedija Jugoslavije]], 2. izdanje, tom 6, članak ''Jugoslavija'', Dio "Nauka", Str. 510&</ref> Osim univerzitata osnovane su mnoge visoke škole, umjetničke akademije i Zagrebu, Prištini i Ljubljani, koje su kasnije pripojene gradskim univerzitetima, te umjetničke i muzičke visoke škole u Novom Sadu i Dubrovniku.<ref name="khs">Katica Marendić: ''Faculties and Academies of Art'', in: ''Yugoslav Survey'' 26 (1985), Heft 4 ({{ISSN|0044-1341}}), str. 85–96.</ref> Tako je broj studenata 1980. godine porastao na 411.175 u 356 institucija visokog obrazovanja.<ref name="STATHS" /><ref name="HSSTAT" /> Ovakva ekspanzija u visokom školstvu, prourokavala je krajem šezdesetih i početkom sedamdesetih, pad standarda u studentskom smještaju, manjak obrazovnog kadra, te hiperprodukciju visokoobrazovnanih građana, koji su napuštali državu i emigrirali u inostranstvo. Nizak standard prourokovao je i studentske nemire.<ref name="HS" />

Po [[Ustav Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije iz 1974.|Ustavu SFRJ]] pravo na ispovijedanje religije bilo je zagarantovano.{{efn|name=U174|'''Član 174. Ustava''': ''Ispovedanje vere je slobodno i privatna je stvar čovjeka. Verske zajednice odvojene su od države i slobodne su u vršenju verskih poslova i verskih obreda. Verske zajednice mogu osnivati samo verske škole za spremanje sveštenika. Protivustavna je zloupotreba vere i verske djelatnosti u političke svrhe. Društvena zajednica može materijalno pomagati verske zajednice. Verske zajednice mogu, u granicama određenim zakonom, imati pravo svojine na nepokretnosti.''}} Tri najveće religijske zajednice ([[pravoslavlje]], [[rimokatoličanstvo]] i [[islam]]) imale su mogućnost obrazovanja vjerskih službenika u vlastitim obrazovnium institucijama. [[Ateizam]] nije bio nametnut, ali je za rukovodeće položaje u općinama i privrednim subjektima, neophodna bila tzv. ''moralno-politička podobnost'', što je ustvari značilo pripadnost [[Savez komunista Jugoslavije|Savezu komunista Jugoslavije]], ili u izuzétnim slučajevim, mišljenje lokalnog Komiteta SK o moralno-političkoj podobnost rukovodioca.

Nakon završetka [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rat]]a, vjerskim je zajednicama, oduzeta imovima, a preostala imovina je bila uglavnom posjedi obrazovnih institucija, te bogomolje, koje su ostale u vlasništvu vjerskih zajednica. Suđenjem nadbiskupu [[Alojzije Stepinac|Alojziju Stepincu]], zahtijevano je da se rimokatolička crkva odvoji od [[Vatikan]]a, što je Stepinac na suđenju odbio. Neke organizacije islamske vjerske zajednice su zabranjene i raspuštene, uglavnom zbog njihovog djelovanja na [[Islamizam|islamističkoj]] osnovi. Samostani i manastiri kršćanskih zajednica nisu dirani, te su nastavili sa radom, kao i mnogobrojne institucije koje su za cilj imale vjersko obrazovanje mladih. U 50-im godinama vjeronauk je sprovođen u školama, a kasnije su organizaciju vjerskog školovanja preuzele vjerske institucije. Po [[Popis stanovništva u FNRJ 1953.|popisu stanovništva iz 1953.]] godine 13% stanovništva se izjasnilo kao ateisti ili bez religije. Najveći procenat ateista bio je u NR Crnoj Gori 31,5%, a najmanji na Kosovu 7,8%. U drugim dijelovima Procenat se kretao između 10-13,5%.<ref name="HS" /><ref>Reinhard Henkel, ''Religions and religius institutions''</ref><ref name="HS" /> Jačanjem države, procenat stanovništva koji se smatrao ateistima je porastao, dok se izbijanjem nacionalnih sukoba, ponovo vratio na poslijeratni broj.

Po brojnosti, vjerovatno najbrojnija vjerska zajednica. U SFRJ su bile zastupljene tri pravoslavne vjerske zajednice: [[Srpska pravoslavna crkva|Srpska]], [[Makedonska pravoslavna crkva|Makedonska]] osnovana nekanonskim odvajanjem od Srpske pravoslavne crkve 1967. godine i tada nepriznata [[Crnogorska pravoslavna crkva|Crnogorska pravoslavna crkva]] koja je registirana kao pravno lice ''Zakonom o pravnom položaju vjerskih zajednica'' iz 1977. godine. Pravoslavna crkva bija je najrasprostranjenija u SR Crnoj Gori, SR Srbiji, SR Makedoniji i SR BiH.

Po petom [[Popis stanovništva u Jugoslaviji 1981.|popisu stanovništva 1981. godine]] u SFRJ je živjelo 22.424.711 stanovnika, sa prosječnom gustoćom naseljenosi od 88 stanovnika/m². Najbrojniji narod bili su [[Srbi]] 36,3%, zatim [[Hrvati]] 19,7%, [[Muslimani (narod)|Muslimani]]{{efn|name=MUS|Naziv Muslimani za narod koristio se u SFRJ od 1974. godine. Od 1992. godine u Bosni i Hercegovini je prihvaćen naziv [[Bošnjaci]]. Neke druge bivše republike SFRJ su taj naziv zadržali, a neki zamijenili imenom Bošnjaci ili ga potpuno ukinuli iz zakonskih akata i popisnih formulara.}} 8,9%, [[Slovenci]] 7,8%, [[Albanci]] 7,7%, [[Makedonci]] 6,0%, [[Jugoslaveni]] 5,4%, [[Crnogorci]] 2,6%, [[Mađari]] 1,9%, [[Romi]] 0,7%, [[Turci]] 0,5%, [[Slovaci]] 0,4%, [[Rumuni]] 0,2%, [[Bugari]] 0,2% i drugi.<ref>{{cite book| last=Feldbauer| first=Božidar| year=1988| title=Atlas svijeta| publisher=[[Leksikografski zavod Miroslav Krleža]]| isbn=8670530041|location=Zagreb|ref=harv}}</ref><ref name="SZS"/>. Slijedeći [[Popis stanovništva u Jugoslaviji 1991.|popis iz 1991.]] nije zvanično priznat, te je u otcijepljenim republikama ponovljen, a po njemu je broj stanovnika porastao na 23.528.230.<ref name="SZS">[http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1991/pdf/G19914018.pdf Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ, popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine, za teritorijalnu organizaciju, općine i pripadajuća naseljena mjesta 1991. godine.]</ref> Po odlukama Drugog zasjedanja AVNOJ-a, od 1943. godine u SFRJ je bilo pet konstitutivnih naroda, a od 1974. godine pridodavanjem [[Muslimani (narod)|Muslimana]]{{efn|name=MUS|}} šest: [[Srbi]], [[Hrvati]], [[Muslimani (narod)|Muslimani]], [[Slovenci]], [[Makedonci]] i [[Crnogorci]], te 26 nacionalnosti: [[Albanci]], [[Austrijanci]], [[Bugari]], [[Bunjevci]], [[Česi]], [[Egipćani]], [[Grci]], [[Italijani]], [[Mađari]], [[Nijemci]], [[Poljaci]], [[Romi]], [[Rumuni]], [[Rusi]], [[Rusini]], [[Slovaci]], [[Šokci]], [[Turci]], [[Ukrajinci]], [[Vlasi]], [[Židovi]].<ref name="SZS"/>

U Jugoslaviji nije bilo savezno definisanog zvaničnog jezika.<ref name="4J">Leksikonska natuknica ''Narodna skupština ─ Savezna.'', dio ''Stalne komisije Savezne narodne skupštine'' '''u''': Ružić, Silvio <small>(ur.)</small> ''Priručni privredni leksikon'', 1. izd., <small>»</small>Privreda<small>«</small>, Zagreb, 1962., str. 228. {{Citat4|b) četiri komisije za utvrđivanje autentičnosti tekstova materijala Skupštine na jezicima na kojima nisu bili podnijeti: za srpski, hrvatski, slovenski i makedonski jezik.}}</ref> Određivanje službenih jezika bilo je u nadležnosti socijalističkih republika i socijalističkih autonomnih pokrajina, odnosno njihovih skupština, koje su donosile njihove ustave.

U SR Srbiji zvanični se jezik zvao [[srpskohrvatski]] do kraja socijalističkog razdoblja. U SAP Kosovu je pored srpskohrvatskog zvanični jezik bio [[albanski jezik]], a u školskom sistemu i [[turski jezik]]. U SAP Vojvodini su, pored srpskohrvatskog, zvanični bili [[mađarski jezik|mađarski]], hrvatskosrpski, [[slovački jezik|slovački]], [[rumunski jezik|rumunski]] i [[rusinski jezik|rusinski]]. Srbija poslije socijalističkog razdoblja zadržava srpskohrvatski kao zvanični sve do Ustava iz [[2006]]. godine. U SR Crnoj Gori je zvanični jezik bio srpskohrvatski jezik ijekavskog izgovora. U SR Bosni i Hercegovini je zvanični jezik bio srpskohrvatski odnosno hrvatskosrpski jezik ijekavskog izgovora.<ref name="Geršković"/> U SR Sloveniji su pored slovenskog zvaničan status u pojedinim općinama imali [[mađarski jezik|mađarski]] i [[italijanski jezik|italijanski]]. U SR Makedoniji [[Makedonski jezik|makedonski]] je bio službeni jezik<ref>[http://www.cecl.gr/RigasNetwork/databank/REPORTS/r1/Fyrom_R1_Cvetkovski.html Ustavna historija Makedonije]</ref>, ali pored makedonskom, [[albanski jezik|albanski]],<ref name="Ada">Spasov, Ljudmil; Arizankovska, Lidija. ''Hierarhizacija jezikov v Republiki Makedoniji in Republiki Sloveniji glede na jezikovno politiko Evropske unije'', [http://www.centerslo.net/files/File/simpozij/sim20/spasov.pdf (161-169.)] '''U''': Vidovič-Muha, Ada. <small>(ur.)</small> ''Slovenski knjižni jezik – aktualna vprašanja in zgodovinske izkušnje : ob 450-letnici izida prve slovenske knjige'', Zbirka »Obdobja – metode in zvrsti« (vol. 20, ISSN 1408-211X), Center za slovenščino kot drugi/tuji jezik pri Oddelku za slovenistiko Filozofske fakultete Univerze v Ljubljani, Ljubljana, 2003., ISBN 961-237-057-5, {{COBISS.SI|ID=125833984}}, [http://books.google.hr/books?lr=&cd=17&id=s5kYAQAAIAAJ&q=SR+Makedonije str. 163., 164.] {{Citat4|''Prvi člen ''Ustave SR Makedonije'' (''Ustav na SRM'', 1974) je SRM definiral kot nacionalno državo makedonskega naroda ter albanske in turške narodnosti v njej. V členih 220 in 222 je bilo zapisano, da ljudje lahko prosto uporabljajo svoj jezik in pisavo za izražanje in razvijanje svoje kulture. …}}</ref> i [[turski jezik|turski]]<ref name="Ada"/> su se također koristili u školskom sistemu, te kulturnih potreba.<ref name="Ada"/> U SR Makedoniji se u školskom sistemu podučavao i [[srpskohrvatski jezik|srpskohrvatski]]. U SR Hrvatskoj je do [[1953]]/[[1954]]. zvaničan jezik u školskom sistemu bio hrvatski, poslije hrvatskosrpski, a od [[1972]]. hrvatski ili srpski. Od [[9. novembar|9. novembra]] [[1990]]. zvaničan jezik je hrvatski. U ostaloj društvenoj praksi hrvatski kao zvaničan naziv službenog jezika SRH ostaje do Ustava SFRJ iz [[1963]].<ref name="4J"/> U Ustavu SR Hrvatske kao zvaničan naziv jezika od [[1972]]. se pojavljuje hrvatski književni jezik koji se zvao i hrvatski ili srpski. Srpskohrvatski se zvanično koristio od Ustava SFRJ iz [[1963]]. do Ustava SFRJ [[1974]]. u vojnim jedinicama JNA koje su bile stacionirane u SR Hrvatskoj i kod onog dijela stanovništva koje je preferiralo zvaničan jezik SR Srbije. U ostalim oblastima života primjena srpskohrvatskog zvanično prestaje amandmanom na Ustav SR Hrvatske [[1972]].

U decembru 1944. godine u Begradu je osnovano [[Državno-izdavačko preduzeće Prosveta]], koje je prvo objavilo Andrićevu ''[[Na Drini ćuprija|Na Drini ćupriju]]''. Uskoro se obnovio [[Nolit]], pod imenom ''Novo pokolenje'', te izdavačko preduzeće [[Kultura (firma)|Kultura]]. U Novom Sadu rad obnavlja [[Matica Srpska]], u Sarajevu izlaze prve knjige novoosnovanog izdavača [[Svjetlost (firma)|Svjetlost]] u Zagrebu [[Naprijed]] i [[Zakladni zavod Hrvatske]], u Ljubljani [[Državna založba Slovenije]] i [[Cankarjeva založba]], u Skoplju [[Kočo Racin (firma)|Kočo Racin]], na Cetinju [[Narodna knjiga]]. Tako je 1950. godine broj objavljenih naslova bio 4.371. a ukupan tiraž 29.768.321.<ref name="Bajec" />

Od 17-19. novembra 1946. godine održan je u Beogradu [[Prvi kongres Saveza književnika Jugoslavije|Prvi kongres]] [[Savez književnika Jugoslavije|Saveza književnika Jugoslavije]], gdje je je za predsjednika izabran [[Ivo Andrić]], a za potpredsjednike: [[Oton Župančić]], [[Miroslav Krleža]], [[Isidora Sekulić]], [[Radoslav Zogović]], [[Isak Samokovlija]] i [[Blažo Koneski]].<ref name="Bajec" />

Jugoslovenska rokenrol scena počela je da se pojavljuje 1950-ih pod utjecajem klasičnih rokenrol i rockabilly izvođaċa kao što su: [[Elvis Presley]], [[Chuck Berry]], [[Bill Haley]], [[Carl Perkins]], [[Buddy Holly]] i drugih. Mnogi mladi ljudi počeli su da sviraju ovu novu "električnu muziku", kako su je nazvali, nazivajući sebe "električari." Među prvima koji su se istakli bili su gitarista [[Mile Lojpur]] iz Beograda (rođen u [[Zrenjanin]]u 1930. godine), te [[Karlo Metikoš]] iz Zagreba, koji je nakon preseljenja u [[Pariz]] započeo međunarodnu karijeru pod pseudonimom Matt Collins.

Tokom 1945. godine izlazi 13 dnevnih listova sa prosječnim tiražom od 672.000 primjeraka. Najčitaniji dnevni list tih godina je bila ''[[Borba (novine)|Borba]]'', koja je isprva bila glasilo [[KPJ]].<ref name="Bajec" /> Dnevne novine većeg tiraža, izlazile su u glavnim gradovima saveznih republika. Kao glasilo [[Socijalistički savez radnog naroda Jugoslavije|Socijalističkog saveza radnog naroda Jugoslavije]] (SSRNJ) bila su dnevne novine ''[[Borba (novine)|Borba]]''. Ranih pedesetih i šezdesetih godina prošlog vijeka, bile su najtiražnije jugoslavenske novine. Beogradska ''[[Politika (novine)|Politika]]'', bile su najstarije dnevne novine, koje su nakon Drugog svjetsko rata 1945. godine ponovo počele izlaziti. U isto vrijeme u Zagrebu se osniva ''[[Vjesnik]]'', u Sarajevu ''[[Oslobođenje]]'', u Ljubljani ''[[Delo]]'', ''[[Ljudska Pravica]]'' i ''[[Sloveski Poročevalec]]'', Splitu ''[[Slobodna Dalmacija]]'', u Skoplju ''[[Nova Makedonija]]'', u Podgorici ''[[Pobjeda (Podgorica)|Pobjeda]]'' u Prištini ''[[Rilindja]]'' na albanskom jeziku. Osim ovih glasila uskoro izlaze i novine lokalnog značaja: mariborski ''[[Večer (Maribor)|Večer]]'', riječki ''[[Novi list]]'', ''[[Glas Slavonije]]'', ljubljanski ''[[Dnevnik (Ljubljana)|Dnevnik ]], novosadski ''[[Dnevnik (Novi Sad)|Dnevnik'']] i skopski ''[[Dnevnik (Skopje)|Dnevnik]]''. Postojale su i novine na jezicima nacionalnih manjina: [[La voce del Popolo]], na italijanskom jeziku pokrenute 27. oktobra 1944. na Sušaku, te [[Szabad Vajdasag]], na mađarskom, pokrenute u Novom Sadu. Tako je 1950. godine izlazilo 357 listova, sa prosječnim tiražom po broju od 5.889.666 primjeraka, a štampan je i 381 časopis.<ref name="Bajec" /> Pored zvaničnih glasila štampala su se i tabloidna izdanja većeg tiraža: beogradske ''[[Večernje novosti]]'', zagrebački ''[[Večernji list]]'', sarajevske ''[[Večernje novine]]''. Sportske dnevne novine [[Sport (novine)|Sport]] (Beograd), i zagrebačke [[Sportske novosti]] izlazile su svakim danom osim nedjelje. U Beogradu je izlazio satirički časopis [[Jež novine)|Jež]].

Usporedo sa dnevnim glasilima SSRN, postojali su omladinski magazini kao glasila republičkih organizacija Saveza socijalističke omladine. Tako je u SR Sloveniji izlazila ''[[Mladina]],'' u SR BiH ''[[Naši Dani]],'' u SR Hrvatskoj ''[[Polet]],'' koji su tematski obrađivali modernu kulturu mladih, rock muziku i poltička kretanja u SFRJ. Slovenska Mladina je prednjačila 80-tih godina prošlog vijeka u političkim akcijama i protestu protiv kulta ličnosti i totalitarizma u političkom sistemu Jugoslavije. Politički magazini bili su ''[[NIN]],'' ''[[Duga (novine)|Duga]]'', ''[[Ilustrovana Politika]]'' zagrebački ''[[Danas]],'' sarajevski ''[[Svijet (novine)|Svijet]],'' te nedjeljno izdanje Slobodne Dalmacije, ''[[Nedjeljna Dalmacija]].'' Od sportskih sedmičnika najpopularniji je bio beogradski ''[[Tempo (magazin)|Tempo]]''. U izdanju novosadskog izdavača NIP Dnevnik, 1962. godine se pokreće časopis ''[[Ritam (časopis)|Ritam ]]'', koji je bio prvi domaći časopis posvećen zabavnoj, džez i pop muzici, a prvi časopis vezan isključivo za rock muziku je bio [''[Džuboks magazin]]'', koji je izašao 3. maja 1966. godine, te ''[[Pop Expres]]'' iz Zagreba.

Na [[Svjetsko prvenstvo u rukometu|Svjetskim rukometnim prvenstvima]] reprezentacija je nastupila ukupno 10 puta. Prvi put [[Svjetsko prvenstvo u rukometu 1958.|1958]], a zadnji put [[Svjetsko prvenstvo u rukometu 1990.|SP 1990]]. godine. Najbolji plasman je bilo prvo mjesto na [[Svjetsko prvenstvo u rukometu 1986.|Svjetskom prvenstvu 1986.]] godine.

Klupska takmičenja u rukometu održavana su u organizaciji [[Rukometni savez Jugoslavije|Rukometog saveza Jugoslavije]]. Prvi rang takmičenja bila je [[Prva rukometna liga Jugoslavije]], u čijem se takmičenju odlučivao prvak Jugoslavije. Prvo je prvenstvo odigrano [[Prva rukometna liga Jugoslavije 1953.|PL 1953.]], a najviše pobjeda u prvenstvu imaao je [[Bjelovar|bjelovarskibjelovar]]ski [[RK Partizan Bjelovar|RK Partizan]] (9), [[RK Borac Banja Luka]] i [[RK Metaloplastika Šabac]] (7), [[RK Zagreb]] (6), [[RK Medveščak Zagreb]] (4), [[RK Crvena Zvezda Beograd]] (2), a po jednu [[RK Crvenka]], [[RK Željezničar Sarajevo]], [[RK Proleter Zrenjanin]] i [[RK Slovan Ljubljana]],

[[Prva ženska rukometna liga Jugoslavije|Ženska rukometna liga]] igrana je prvi put 1953. godine, a najviše titula prvaka Jugoslavije imale su rukometašice [[Beograd|beogradskogbeograd]]skog [[ŽRK Radnički Beograd|ŽRK Radnički]] (14), [[ŽRK Lokomotiva Zagreb]] (10), [[ŽRK Budućnost Titograd]] i [[ŽRK Spartak Subotica]] (3), [[ŽRK Voždovac]], [[ŽRK Podravka Koprivnica]] i [[ŽRK Lokomotiva Virovitica]] (2), te po jednu: [[ORK Beograd]], [[ŽRK Železničar Beograd]] i [[ŽRK Mirko Kljajić Nova Gradiška|ŽRK Mirko Kljajić]] iz [[Nova Gradiška|Nove Gradiške]].

Takmičenja u [[Hokej na ledu|hokeju na ledu]] u Jugoslaviji organizirao je [[Hokejaški savez Jugoslavije]] osnovan 1911. godine kao Hokejaški savez Srbije, koji je bio član [[Međunarodna hokejaška federacija|Međunarodne hokejaške federacije]]. Na međunarodnim takmičenjima Jugoslaviju je prestavljala [[Reprezentacija Jugoslavije u hokeju na ledu]]. koja je nastupala na [[Svjetsko prvenstvo u hokeju na ledu|Svjetskim prvenstvima]] od 1930. godine. Nastupi su bili uglavnom u grupi B, a nekoliko puta u grupi C. Najbolji rezultati bilo je drugo mjesto na prvenstvu [[Svjetsko prvenstvo u hokeju na ledu 1974.|1974.]] godine. Na [[Hokej na ledu na Olimpijskim igrama|Olimpijskim igrama]] nastupili su pet puta, a najbolji plasman je bilo 9 mjesto na [[Hokej na ledu na Olimpijskim igrama 1968.|turniru 1968. godine]]. Najviše nastupa za reprezentaciju imao je [[Edo Hafner]] sa 203 nastupa, a najbolji strijelac bio je [[Zvone Šuvak]] sa 202 postignuta poena.<ref> [http://www.nationalteamsoficehockey.com/uploads/Yugoslavia_All_Time_Results.pdf Rezultati Jugoslavije] на nationalteamsoficehockey.com </ref>