Verzija na dan 25 februar 2018 u 09:59 uredi Srđan (razgovor \| doprinosi) Urednici, Pseudobotovi, Administratori interfejsa, Administratori 73.546 edits m →‎top: Ne znam bi li trebalo pisati član ispred skraćenog naziva (la France)? ← Starija izmjena		Verzija na dan 25 februar 2018 u 10:26 uredi poništi Srđan (razgovor \| doprinosi) Urednici, Pseudobotovi, Administratori interfejsa, Administratori 73.546 edits m Jednostavni linkovi. Novija izmjena →
Red 1: ~~{{Očistiti jednostavne linkove}}~~ {{Infokutija država \| zvanično_ime = Republika Francuska Line 26 ⟶ 25: \| po_površini_na_svijetu = 41. \| procenat_vode = \| stanovnika = 65 350 000<ref name=population>{{cite web\|url=http://www.insee.fr/fr/themes/document.asp?ref_id=ip1332\|title=Bilan démographique 2010\|first=Vlada Francuske\|last=INSEE\|accessdate=20. ~~januar~~1. 2011~~}} {{Simboli jezika~~\|language=fr~~\|francuski~~}}</ref> \| stanovnika_godina = procjena 2012 \| po_broju_stanovnika_na_svijetu = 20. \| gustoća = 115 \| po_broju_gustoće_na_svijetu = 89. \| bdp_ukupno = $2,257 triliona <ref name=imf2>{{cite web\|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=30&pr.y=13&sy=2009&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=132&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= \|title=France\|publisher=International Monetary Fund\|accessdate=18. ~~April~~4. 2012}}</ref> \| bdp_godina = 2012 \| po_broju_bdp_na_svijetu = \| bdp_per_capita = $35 613<ref name=imf2/> \| hdi =<span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span>0,884<ref name="HDI">{{cite web\|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf\|title=Human Development Report 2011\|year=2011\|format=PDF\|publisher=United Nations\|accessdate=5. ~~November~~11. 2011}}</ref> \| hdi_godina = 2011 \| hdi_nivo = <span style="color:#009900;">visok</span> \| po_broju_hdi_na_svijetu = 20. \| gini = 28.9<ref name="inseegini">[http://www.insee.fr/fr/themes/document.asp?ref_id=ip1311 Insee – Revenus-Salaires – Les niveaux de vie en 2008]. Insee.fr. ~~Retrieved~~Pristupljeno on26. ~~2011-~~12~~-26~~. 2011.</ref> \| gini_godina = 2008 \| po_broju_gini_na_svijetu = Line 103 ⟶ 102: Kao i inače u zapadnoj [[Evropa\|Evropi]], prirodni biljni pokrov je jako izmjenjen i u Francuskoj. Ranije su najveći dio zapadne Francuske prekrivale listopadne šume i prirodni pašnjaci. Šume su gotovo potpuno iskrčene. Ravnice su pretvorene u plodne oranice, livade i pašnjake. Na šumskim krčevinama zasađeni su vinogradi i voćnjaci. Samo se, tu i tamo, nalaze ostaci nekadašnjih šuma koje se posebnom brigom ljudi štiti od daljeg uništavanja. Nešto više, pretežno listopadnih, šuma ima na istoku. Crngorične šume prekrivaju dijelove mlađih nabornih planina. Na jugu Francuske, uz mediteransko primorje, prirodni i biljni pokrov čine makija i zimzelene šume. ~~<center>~~<gallery> Datoteka:Pyrenees France.jpg\|Pirineji, planinski vijenac na jugu Francuske Datoteka:Lavender field.jpg\|Polja lavande Datoteka:Beauce 3.jpg\|Ravnice Beauce Datoteka:Vineyards France.jpg\|Vinogradi u Francuskoj </gallery~~></center~~> ==Politika== [[Datoteka:Francois_Hollande_2015.jpeg\|thumb\|right\|thumb\|200px\|[[François Hollande]]]] Francuska je [[Unitarna država\|unitarna]] polupredsjednička republika s dugogodišnjom demokratskom tradicijom.<ref>{{cite web\|title=Constitutional Limits on Government: Country Studies - France\|url=http://www.democracyweb.org/limits/france.php\|website=Democracy Web\|archiveurl=http://web.archive.org/web/20150321022455/http://www.democracyweb.org/limits/france.php\|archivedate=21. 3. 2015}}</ref> Ustav Francuske je usvojen na referendumu [[28. septembar\|28. septembra]] [[1958.]] godine.<ref name="Drake2011">{{cite ~~http~~book\|last=Drake\|first=Helen\|title=Contemporary France\|url=https://~~www~~books.~~oecd~~google.~~org~~com/~~home/0,3305,en_2649_201185_1_1_1_1_1,00~~books?id=7L8cBQAAQBAJ&pg=PA95\|date=15.~~html~~ 2. 2011\|publisher=Macmillan International Higher Education\|isbn=978-0-230-36688-6\|pages=95–}}</ref> Novi ustav značajno je ojačao izvršnu vlast u odnosu na onu legislativnu. Egzekutiva je bicefalna: Predsjednik Republike (trenutno [[François Hollande]]), koji je šef države i bira se direktno na izborima na mandat od 5 godina (prethodno 7 godina),<ref>{{cite web\|title=Chronologie\|url=http://www.ladocumentationfrancaise.fr/dossiers/quinquennat/chronologie.shtml\|website=La Documentation française\|accessdate=25. 2. 2018\|language=fr}}</ref> i Vlada, na čijem je čelu premijer kojeg imenuje predsjednik. Aktuelni premijer je [[Manuel Valls]]. Parlament je dvodoman i sastoji se od [[Narodna skupština (Francuska)\|Narodne skupštine]], koja ima 577 neposredno biranih zastupnika, i posredno izabranog [[Senat (Francuska)\|Senata]], koji ima 348 zastupnika.<ref>[{{cite web\|title=The National Assembly and the Senate - General Characteristics of the Parliament\|url=http://www.assemblee-nationale.fr/english/synthetic_files/file_4.asp\|website=assemblee-nationale.fr\|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081205055025/http://www.assemblee-nationale.fr/english/synthetic_files/file_4.asp\|archivedate=25. ~~The National Assembly and the Senate – General Characteristics of the Parliament]~~12. ~~Official Site of the French National Assembly~~2008\|language=en}}</ref> Zastupnici Narodne skupštine predstavljaju jedinice lokalne samouprave te se biraju na mandat od 5 godina.<ref>[{{cite web\|title=Election\|url=http://www.assemblee-nationale.fr/english/election.asp\|website=assemblee-nationale.fr\|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110704054719/http://www.assemblee-nationale.fr/english/election.asp#election\|archivedate=4. ~~Election of deputies]~~7. ~~Official Site of the National Assembly~~2011\|language=en}}</ref> Skupština ima pravo raspustiti Vladu, što znači da sastav Vlade i osoba mandatara zavisi o tome koja stranka drži većinu u Narodnoj skupštini. Zastupnike u Senatu bira izborni kolegij na mandat od 6 godina (ranije 9 godina), s tim da se, od septembra [[2008.]], svake tri godine bira polovina zastupnika.<ref>{{cite web\|title=The senatorial elections\|url=http://www.senat.fr/lng/en/election_senateurs.html\|website=senat.fr\|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110615001205/http://www.senat.fr/lng/en/election_senateurs.html\|archivedate=15. 6. 2011\|language=en}}</ref> Zakonodavne ovlasti Senata uvelike su ograničene i u slučaju neslaganja među dva doma, prednost uvijek ima Narodna skupština.<ref>{{cite web\|title=A quoi sert le Sénat ?\|url=http://www.politique.net/2007081801-le-role-du-senat.htm\|website=politique.net\|accessdate=25. 2. 2018\|language=fr\|date=18. 8. 2007}}</ref> Vlada ima velik utjecaj na određivanje dnevnog reda Parlamenta. Politiku Francuske odlikuju dva suprotstavljenja bloka: lijevi blok okupljen oko [[Socijalistička partija (Francuska)\|Socijalističke partije]] i desni, prethodno okupljen oko stranke [[Okupljanje za republiku]], a danas oko njenog nasljednika, [[Unija za narodni pokret\|Unije za narodni pokret]].<ref>{{cite web\|title=La France vers le bipartisme?, La présidentialisation du PS et de l'UMP\|url=http://www.pressesdesciencespo.fr/fr/livre/?GCOI=27246100617740\|website=pressesdesciencespo.fr\|accessdate=25. 2. 2018\|language=fr}}</ref> ===Administrativna podjela=== Line 225 ⟶ 224: ==Kultura== Francuska kultura dala je ogroman doprinos čitavom evropskom naslijeđu. Na tlu Francuske stvoren je ogroman broj dijela koja se ubrajaju u najvrijednija ostvarenja evropske i svjetske kulturne baštine. Od [[srednji vijek\|srednjeg vijeka]] do savremenog trenutka skoro svi umjetnički stilovi imaju reprezentativne predstavnike u Francuskoj. Mnogi od njih su i nastali u Francuskoj i proširili svoj uticaj van njenih granica. Počev od [[arhitektura\|arhitekture, [[slikatsrvo\|slikarstva]], [[kiparstvo\|kiparstva]], [[muzika\|muzike]], [[književnost]]i do visoke mode i dizajna, Francuska, kolijevka obrazovanja, sa pravom drži primat jedne od kulturnih prijestonica planete.<ref>*{{cite web\|title=Francuska - Kultura i religija\|url=http://www.planetaputovanja.com/francuska/kultura-i-religija-francuske\|website=Planeta Putovanja\|accessdate=25. 2. 2018}}</ref> ===Književnost=== Line 259 ⟶ 258: ===Gastronomija=== [[Datoteka:Roquefort.jpg\|mini\|desno\|250px\|Poznati francuski sir Roquefort]] Sistemski uzgoj domaćih životinja, peradi i ribe, poboljšana obrada zemlje te kultura sira i vina sačuvana od antičkoga doba, stvorili su iz [[italija]]nske kuhinje svojevrsno umjetničko djelo, koje je [[Katarina Medici]] prenijela u Francusku. Gastronomija razvijena na toj osnovi proslavila je francusku kuhinju u svijetu. Asimilacijom vrsnih jela i iz drugih evropskih zemalja francuska gastronomija je stvorila u [[19. vijek]]u tzv. ''Internacionalnu kuhinju'', koja je pridonijela homogenizaciji ukusa klasifikacijom jela i vina.<ref>{{cite web\|title=gastronomija\|url=http://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=21351\|website=Hrvatska enciklopedija\|publisher=[[Leksikografski zavod "Miroslav Krleža"]]\|accessdate=25. 2. 2018}}</ref> U francuskim jelima rijetko ima masti, a nikada nema zaprške. Jela se zamašćuju maslacem ili uljem, a i to se uklanja sa jela ako je masnoća prevelika. Druga karakteristika francuske kuhinje je u raznovrsnosti jela. Po svom geografskom položaju Francuska je najpotpunija cjelina u pogledu ljudske ishrane u [[Evropa\|Evropi]]. Francuska prehrana je bogata [[vitamini]]ma i [[vlakna\|vlaknima]], što je od velike koristi za probavu. Još je jedna važna odlika francuske kuhinje njeno bogatstvo raznim umacima - postoji više od 3.000 patentiranih umaka u Francuskoj. Oni čine hranu bogatom i ukusnom. S druge strane, [[mlijeko]] i mliječne proizvode teško je zapaziti na tipičnoj francuskoj trpezi. Jedini izuzetak tom pravilu je poznati francuski sir. Francusko je vino često korišteno, i kao sastojak u pripremi raznih jela.<ref>{{cite web\|last1=Učambarlić\|first1=Adnan\|title=Kuhinja Francuske\|url=http://gusto.ba/?p=1340\|website=Gusto\|accessdate=25. 2. 2018\|date=14. 10. 2009}}</ref> ==Također pogledajte==

Razlika između verzija stranice "Francuska"