Razlika između verzija stranice "Paraštitna žlijezda"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
mNo edit summary |
|||
Red 36:
==Histologija==
Svaka od paraštitnih žlijezda obavijena je vezivnom čahurom koja ima pregrade u tkivu žlijezde i prelaze dalje u mrežu retikulinskih vlakana. U žlijezdanom tkivu, razlikuju se glavne i oksifilne ćelije. Glavne paratiroidne ćelije luče [[parathormon]], a funkcija oksifilnih je nepoznata. Postoje i ćelije koje liče na glavne i oksifilne, vjerojatni prijelazni oblici. U vezivnim djelovima paratireoidne žlijezde nalaze se živci, krvni sudovi i masne ćelije. S odmicanjem životne dobi, žlijezdane ćelije se zamijenjuju masnim.
==Razvoj==
Početkom [[embrion]]skog života, niz od šest [[škržna kesica|škržnih kesica]] čine osnov za razvoj ljudskog lica, [[vrat]]a i okolnih struktura. Vrećice su numerirane, tako da je prva najbliža vrhu glave [[embrion]]a, a šesta je najdalje od njega. Paratiroidne žlijezde potiču iz interakcije [[endoderm]]a treće i četvrte kesice i [[nervni greben|nervnog grebena]] [[mezenhim]]a. Položaj žlijezde se gubi tokom embrionske faze života. Par žlijezda koje su na kraju donje, razvija se iz treće kesice, dok se par onih koje su na kraju gornje razvija iz četvrte kesice. Tokom embrionskog razvoja, treći vrećica migrira prema dolje, povlačenjem i donje žlijezde. Gornji par (od četvrte torbice) se ne povlači prema dolje u istoj mjeri. Ove žlijezde su imenovane po svoj konačnoj poziciji, a ne embrinskoj.
Razvoj paratiroidnih žlijezda reguliran je brojnim [[gen]]ima , uključujući i one koji kodiraju nekoliko [[faktor transkripcije|faktora transkripcije]].
==Funkcija ==
Glavna funkcija paratiroidne žlijezde je održavanje razine [[kalcij]]a i [[fosfat]]a u vrlo uskom rasponu, tako da je nervni i mišićni sistem mogu funkcionirati kako treba. Paratiroidne žlijezde luče [[paratiroidni hormon]].
Paratiroidni hormon (PTH, također poznat kao parathormon) je mali [[protein] koji sudjeluje u kontroli [[homeostaza|homeostaze] ]kalcija i fosfata, kao i fiziolofgiji kostiju. Paratiroidni hormon ima efekte antagonistički onima koje ima [[kalcitonin]].
;'''Kalcij''': PTH povećava nivo kalcija u krvi, stimulacijom [[osteoklast]]a za razdvajanje kostiju i otpuštanje kalcija. Povećava gastrointestinalnu apsorpciju kalcija aktiviranjem [[vitamin D|vitamina D]] i promovira očuvanje kalcija (resorpciju) u [[bubreg|bubrezima]]. [13]
;Fosfat: PTH je glavni regulator koncentracije fosfata u serumu, preko aktivnosti [[bubreg]]. To je inhibitor proksimalnog tubularne reapsorpcije fosfora. Kroz aktiviranje vitamina D povećava se apsorpcija fosfata.
==Klinički značaj ==
{{Glavni| Paratiroidne bolesti}}
Paratiroidne bolesti su konvencijski podijeljene prema stanjima u kojima je preaktivan (paratiroidni [[hiperparatireoidizam]]) i u kojima je nedovoljno ili hipoaktivan (paratiroidni [[hipoparatireoidizam]]). Oba stanja se odlikuju simptomima, koji se odnose na višak ili manjak paratiroidnog hormona u [[krv]]i.
===Hiperparatireoidizam ===
{{Glavni| Hiperparatireoidizam}}
Hiperparatireoidizam je stanje koje se javlja sa viškom paratiroidnog hormona u cirkulaciji- To može dovesti do pojave bolnih i nježnih kostiju, zbog povećane resorpcije kosti. Zbog povećane cirkulaciji kalcija, mogu postojati i drugi simptomi povezani sa [[hiperkalcemija|hiperkalcemijom]], najčešće dehidracijom. Hiperparatireoidizam je najčešće uzrokovan benignom proliferacijom glavnih ćelija u jednoj od žlijezda, a rijetko usljed [[MEN sindrom]a . Ovo je poznato kao [[primarni hiperparatireoidizam]], kojim se uglavnom upravlja hirurškim odstranjivanjem abnormalne paratiroidne žlijezde.
Hiperparatireoidizam također mogu izazvati i bubrežne bolesti. Kada se izgubi previše kalcija, postoji kompenzacija preko paratiroidne žlijezde, a paratiroidni hormon se ispušta na slobodu. U žlijezdanoj hipertrofiji sintetizira se više paratiroidnog hormona. Ovo je također poznato kao [[sekundarni hiperparatireoidizam]]. Ako postoji ova situacija duži period, paratiroidno tkivo može postati reaktivno na nivo kalcija u krvi i početi samostalno oslobađanje paratiroidnog hormona. Ovo je poznato kao [[tercijarni hiperparatireoidizam]] .
===Hipoparatireoidizam ===
Stanje smanjene paratireoidne aktivnosti je poznata kao hipoparatireoidizam. Ovo se najčešće povezuje sa oštećenjem žlijezda ili dotokom krvi u toku operacije štitnjače, iako to može biti povezano i sa rjeđim genetičkim sindromimaa, kao što je [[DiGeorge sindrom]], koji je nasljedan kao [[dominantnost|autosomno dominantni]] sindrom. Hipoparatireoidizam će se pojaviti i nakon operativnog uklanjanja paratiroidne žlijezde.
Povremeno, tkiva nekih osoba su otporna na efekte paratiroidnog hormona. Ovo je poznato kao [[pseudohipoparatiroidizam]]; iako su paratiroidne žlijezde u potpunosti funkcionalne, sam hormon nije u stanju da funkcionira, što je dovodi do smanjenja nivoa kalcija u krvi. Pseudohipoparatiroidizam se često povezuje s genetičkim stanjem [[Olbrajtova nasljedna osteodistrofija]]. ''Pseudo''pseudohipoparatiroidizam, jedna od najdužih riječi na engleskom jeziku , a koristi se za opisivanje osoba sa Olbrajtovom nasljednom osteodistrofijom, ali sa normalnim paratiroidnim hormonom i serumskim kalcijem.
Hipoparatireoidizam može predstaviti simptome povezane sa smanjen kalcijuma, a generalno tretira s analogom [[vitamin D|vitamina D]].
==Kod drugih životinja==
Paratiroidne žlijezde se nalaze kod svih odraslih [[tetrapoda]], iako se razlikuju u broju i položaju. [[Sisar]]i obično imaju četiri paratiroidne žlijezde, dok ostale vrste životinja obično imaju šest. Uklanjanje paratireoidne žlijezde kod životinja izaziva stanje slično akutnom trovanju , koje se ispoljava u nepravilnim mišićnim kontrakcijama.
[fRibe]] nemaju paratireoidne žlijezde, ali kod nekoliko vrsta pronađeno je ispoljavanje paratiroidnog hormona. Razvojna kontrola gena i receptori kalcijskih čula u škrgama su slični onima u paratiroidnim žlijezdama [[ptica]] i sisara. Pretpostavlja se da su tetrapodne žlijezde možda [[evolucija|evolucijski izvedene]] iz ovih ribljih [[škrge|škrga]].
== Također pogledajte ==
| |||