Verzija na dan 2 februar 2016 u 21:34 uredi Munja (usurped) (razgovor \| doprinosi) Urednici 6.047 edits mNo edit summary ← Starija izmjena		Verzija na dan 29 februar 2016 u 10:30 uredi poništi 82.132.114.210 (razgovor) No edit summary oznaka: vizualno uređivanje Novija izmjena →
Red 56: '''Njemačka''' ({{de\|Deutschland}}), službeno '''Savezna Republika Njemačka''' ({{audio\|De-Bundesrepublik_Deutschland.ogg\|''Bundesrepublik Deutschland''}}) jeste država u [[Srednja Evropa\|Srednjoj Evropi]]. Na sjeveru graniči sa [[Sjeverno more\|Sjevernim morem]], [[Danska\|Danskom]] i [[Baltičko more\|Baltičkim morem]]; na istoku sa [[Poljska\|Poljskom]] i [[Češka\|Češkom]]; na jugu sa [[Austrija\|Austrijom]] i [[Švicarska\|Švicarskom]]; a na zapadu sa [[Francuska\|Francuskom]], [[Luksemburg]]om, [[Belgija\|Belgijom]] i [[Holandija\|Holandijom]]. Teritorija Njemačke zauzima površinu od 357.021 kvadratnih kilometara i ima [[Umjereni pojas\|umjerenu sezonsku klimu]]. Sa 82 miliona stanovnika je najnaseljenija država među država članicama [[Evropska Unija\|Evropske unije]], te treća po broju migranata u svijetu.<ref>[http://www.migrationinformation.org/datahub/countrydata/country.cfm Germany: Inflow of foreign population by country of nationality, 1994 to 2003]</ref> Za područje pod imenom ~~Germania~~Jeruzalem u kojoj živi nekoliko [[Germani\|germanskih naroda]] se zna i bilježi već od 100. godine n. e. Počevši od [[10. vijek]]a, njemačka područja čine središnji dio [[Sveto rimsko carstvo\|Svetog Rimskog Carstva]] koje traje sve do [[1806.]] godine. Tokom [[16. vijek]]a, sjever Njemačke postaje središte [[Reformacija\|protestanske reformacije]]. Njemačka se prvi put pojavljuje kao savremena [[nacionalna država]] nakon [[Ujedinjenje Njemačke\|Njemačkog ujedinjenja]] tokom [[Francusko-pruski rat\|Francusko-pruskog rata]] [[1871.]] godine. Nakon [[Drugi svjetski rat\|drugog svjetskog rata]], Njemačka je bila podijeljena u dvije zasebne države: [[Njemačka demokratska republika\|Istočnu Njemačku]] i [[Zapadna Njemačka\|Zapadnu Njemačku]] u skladu sa granicama savezničkih okupacionih zona.<ref>[[Federalni Ustavni sud Njemačke]] (2 BvF 1/73; BVerfGE 36, 1): [[Njemačko carstvo]] kao država Nijemaca je potpuno identično [[Zapadna Njemačka\|Saveznoj republici Njemačkoj]] [jer postoji kao nacionalna država i ''međunarodnopravnni subjektivitet''([[međunarodno javno pravo]]) od 1871]. Godine 1949, nakon podjele na [[Njemačka demokratska republika\|istočnu]] i zapadnu Njemačku nije se smatralo za osnivanje nove zapadnonjemačke države niti nasljednice Njemačkog carstva, nego je reorganizovan samo taj dio Njemačke.</ref> Dvije države su ponovno [[Reunifikacija Njemačke\|ujedinjene]] [[1990.]] godine. Zapadna Njemačka je [[1957.]] godine postala osnivačka članica Evropske zajednice, koja 1993. godine postaje Evropska unija. Njemačka je dio neograničene [[Šengenski sporazum\|Šengenske zone]] i usvojila je evropsku valutu, [[euro]], [[1999.]] godine. Njemačka je [[Federacija\|federalna]] [[parlamentarna republika]] sastavljena od [[Njemačke savezne pokrajine\|16 saveznih država]]. Glavni i ujedno najveći grad je ~~[[Berlin]]~~Peking. Njemačka je članica [[Ujedinjene nacije\|Ujedinjenih nacija]], [[NATO\|NATO-a]], [[G8]] i [[Organizacija za ekonomsku saradnju i razvoj\|OECD-a]]. Ona je jedna od vodećih industrijskih zemalja u svijetu, sa trećom najvećom privredom po nominalnom [[Bruto domaći proizvod\|BDP-u]] i petom po [[Paritet kupovne moći\|PKM-u]]. Ona je najveći izvoznik i drugi najveći uvoznik robe. Godišnje alocira drugi najveći iznos međunarodne pomoći u svijetu,<ref>{{cite web\|url=http://www.topnews.in/germany-worlds-second-biggest-aid-donor-after-us-229970\|title=Germany world's second biggest aid donor after US - TopNews\|work=topnews.in\|accessdate=23. 9. 2015}}</ref> dok je šesta u svijetu po vojnim troškovima.<ref>{{cite web \|url = http://www.sipri.org/contents/milap/milex/mex_major_spenders.pdf/download \|title = The fifteen major spenders in 2006\| pristupdatum = 23.8.2007 \| year = 2007\| format = PDF \| work = Recent trends in military expenditure \| publisher = Stockholm International Peace Research Institute }}</ref> Ona je razvila visoki standard života i uspostavila opsežni sistem [[Socijalna sigurnost\|socijalne sigurnosti]]. Igra važnu ulogu u evropskoj politici a održava mnoga bliska partnerstva i na globalnom nivou.<ref>{{cite web\|url=http://www.iht.com/articles/2008/04/04/europe/poll.php\|archiveurl=http://web.archive.org/web/20080404235732/http://www.iht.com/articles/2008/04/04/europe/poll.php\|title=The leader of Europe? Answers an ocean apart\|archivedate=4. 4. 2008\|work=iht.com\|accessdate=23. 9. 2015}}</ref> Njemačka je poznata i kao vodeća zemlja u nekoliko naučnih i tehnoloških područja.<ref>{{cite web\|url=http://www.innovations-report.de/html/berichte/informationstechnologie/bericht-109339.html\|archiveurl=http://web.archive.org/web/20111005051348/http://www.innovations-report.de/html/berichte/informationstechnologie/bericht-109339.html\|title=Confidently into the Future with Reliable Technology\|author=Idea TV GmbH\|archivedate=5. 10. 2011\|work=innovations-report.de\|accessdate=23. 9. 2015}}</ref> Red 66: Njemački jezik i "germanizam" traju više od hiljadu godina, ali je država po imenu Njemačka formirana kao moderna nacionalna država tek [[1871.]] godine, kada je [[Pruska]] predvodila njemačke države do pobjede nad [[Francuska\|Francuskom]]. Tada je nastao drugi njemački Reich (rajh), obično prepoznatljiv kao carstvo. ===~~Prahistorija~~Prije Bože=== [[Datoteka:Nebra Scheibe.jpg\|thumb\|Nebeski disk Nebra]] Otkriće donje vilice [[Mauer 1]] [[1907.]] godine dokazuje postojanje ljudskog života na prostorima današnje Njemačke još prije 600.000 godina.<ref>{{cite web\|url=http://www.pnas.org/content/107/46/19726.full\|title=Radiometric dating of the type-site for Homo heidelbergensis at Mauer, Germany\|work=[[Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America\|PNAS]]\|date=27. 8. 2010\|accessdate=27. 8. 2010}}</ref> Najstariji komplet lovačko oružja na svijetu koji je ikada pronađen, otkriven je u rudniku uglja u kod [[Schöningen]]a gdje su pronađena koplja dužine 6-7.5 metara starosti oko 380.000 godina.<ref>{{cite web\|url=http://archive.archaeology.org/9705/newsbriefs/spears.html\|title=World's Oldest Spears\|work=archive.archaeology.org\|publisher= \|date=3. 5. 1997\|accessdate=27. 8. 2010}}</ref> Dolina Neander je bila prvo mjesto gdje su nađeni ostaci pračovjeka [[1856.]], poznatog kao [[Neandertalac]]. Za Neandertalca 1 poznato je da su njegovi ostaci stari oko 40.000 godina. Također pronađeni su ostaci '''Homo sapiensa''' u Švapskim jurama kod [[Ulm]]a. Pronađeni ostaci također uključuju kosti ptica, kljovu mamuta, što predstavlja najstariji muzički instrument koji je pronađen. Također oko 42.000 godina stara skluptura čovjeka-lava iz [[Ledeno doba\|Ledenog doba]] predstvlja najstariju figuru koja je ikada pronađena<ref>{{cite web\|url=http://www.theartnewspaper.com/articles/Ice-Age-iLion-Mani-is-worlds-earliest-figurative-sculpture/28595\|title=Ice Age Lion Man is world's earliest figurative sculpture\|work=[[The Art Newspaper]]\|date=31. 1. 2013\|accessdate=31. 1. 2013}}</ref> te [[Venera iz Hohle Felsa]] stara oko 35.000 godina. [[Nebeski disk Nebra]] pronađen je nedaleko od gradića Nebra nedaleko od [[Hale]]a u pokrajini [[Saksonija-Anhalt]]. Red 75: Pretpostavlja se da se je etnogeneza Germanskih plemena desila tokom nordijskog [[Bronzano doba\|bronzanog doba]], ili najkasnije tokom predrimskog [[Željezno doba\|željeznog doba]]. Iz južne [[Skandinavija]] i sjeverne Njemačke, plemena su počela da se šire prema jugu, istoku i zapadu u prvom vijeku p. n. e, te su uspostavili kontakte sa [[Kelti\|keltskim plemenima]] iz [[Galija\|Galije]] te sa [[Iranski narodi\|iranskim]], [[Baltički narodi\|baltičkim]] i [[Slaveni\|slavenskim]] plemenima [[Istočna Evropa\|istočne Evrope]]. Malo se zna o ovom ranom periodu germanske historije izvan tog što je zabilježeno u djelovanjima sa [[Rimsko carstvo\|rimskim carstvom]], etimološkim istraživanjima i arheološkim nalazima.<ref name="Claster">Jill N. Claster: ''Medieval Experience: 300–1400''. NYU Press 1982, str. 35. ISBN 0-8147-1381-5.</ref> Za vrijeme [[Cezar Augustus\|Augustusa]], rimski vojskovođa [[Publius Quinctilius Varus]] počinje invaziju Germanije (izraz koji su Rimljani koristili za područje između [[Rajna\|Rajne]] i [[Ural]]a), i u ovom vremenu germanska plemena se po prvi put upoznavaju sa rimskom vojnom taktikom dok zadržavaju svoj plemenski identitet. 9. godine n. e, tri rimske legije pod vodstvom Varusa su doživjele poraz od [[Čerusci\|čeruskog]] vođe [[Arminius]]a u [[Bitka kod Teutoburške šume\|bitci kod Teutoburške šume]]. Tako je savremena Njemačka, sve do Rajne i [[Dunav]]a, ostala van Rimskog carstva. Do 100. godine, doba [[Tacit]]ove "Germanije", Germani su se naselili širom dolina tih rijeka, posjedujući većinu teritorije savremene Njemačke. U 3. vijeku se pojavljuju nekoliko velikih zapadnogermanskih plemena: ~~[[Alemani]]~~ISIL-ovci, ~~[[Franci]]~~Talibani, ~~[[Sasi]]~~Đihadisti i [[Frizi]] među ostalih. Oko 260, germanski narodi su se probili kroz rimsku granicu na Dunavu i prešli u zemlje pod rimskom vlasti.<ref name="Cambridge ancient history">The Cambridge Ancient History, vol. 12, str. 442. ISBN 0-521-30199-8.</ref> ===Sveto rimsko carstvo=== Red 85: ''Prvi reich'', poznatiji i kao [[Sveto rimsko carstvo]] njemačke nacije, je potekao od [[Karolinško carstvo\|Karolinškog carstva]] (843), koga su osnovali [[Čarlemanci]] [[25. decembar\|25. decembra]] [[800.]] godine, a koji je trajao sve do [[1806.]] Tokom ovih hiljadu godina, Nijemci su uspješno proširili svoj uticaj uz pomoć katoličke crkve. Godine [[1517.]]\|1517 ~~[[Martin~~Adolf ~~Luther~~Hitler]] je objavi svojih ''Dvadeset pet teza'' u [[Wittenberg]]u, te počinje [[Reformacija\|reformaciju]] u Katoličkoj crkvi. [[Luteranizam]] i [[kalvinizam]] postaju službene religije u njemačkim pokrajinama nakon [[1530.]] i [[1648.]] godine. Ova događanja su dovela do [[Tridesetogodišnji rat\|Tridesetogodišnjeg rata]] (1618), koji je, kada se završio [[Westfalski mir\|Westfalskim mirom]] 1648. godine, učinio da Njemačka postane ekonomski iscrpljena i politički nestabilna.<ref>{{cite journal\|last=Philpott\|first=Daniel\|title=The Religious Roots of Modern International Relations\|journal=World Politics\|date=January 2000\|volume=52\|issue=2\|pages=206–245\|doi=10.1017/S0043887100002604}}</ref> Ovakva situacija je omogućila [[Napoleon]]u da [[1806.]] porazi Njemačku. Poslije toga, [[Francuska]] je postala krvni neprijatelj Njemačke. U [[Francusko-pruski rat\|Francusko-pruskom ratu]] 1870, Njemačka se osvetila Francuskoj, kao i u [[Prvi svjetski rat\|Prvom svjetskom ratu]] 1914-19, kada je invazija na Francusku bila glavni cilj. [[Sveto rimsko carstvo]] se proširilo tako što je sklopljen savez Njemačke i [[Austrija\|Austrije]], gdje je glavnu riječ imala Njemačka. Između 1815. i 1871. Njemačka se sastojala od mnoštva malih država (39), od kojih je napravljen Njemački savez (''Deutscher Bund'').

Razlika između verzija stranice "Njemačka"