Razlika između verzija stranice "Poligensko nasljeđivanje"

'''Poligensko nasljeđivamnjenasljeđivanje''' (grč. ''poly'' = mnogo, mnoštvo) je karakteristično za ona kvantitativna svojstva koja stoje pod kontrolom najmanje dva [[gen]]ska [[lokus]]a, pri čemu osnovu [[Interakcija gena|interakcija nealelnih gena]] u poligenskoj seriji čini – ''[[adicija]]'' (''kumulacija'') efekata približno jednako produktivnih funkcionalnih alelnih varijanti pojedinih gena. Istovremeno, u svojoj najjednostavnijoj varijanti, poligenska teorija polazi od pretpostavke da se na svakom lokusu iz odgovarajuće serije gena alternativno javljaju po dva alela. Također je značajno istaknuti da u fenotipskom ispoljavanju poligena značajnu ulogu imaju i faktori životne sredine.<ref>Nussbaum R. L. et al.(2007): Genetics in Medicine. Saunders, Philadelphia</ref><ref>MacLeod A., Sikora K. (1984): Molecular biology and human diseases. Blackwell Scientific Publications, Oxford, ISBN 0-632-01167-X.</ref>

Za poligenski determinisane komponente individualnog fenotipa karakteristična je ''[[normalna distribucija]]'' mogućih kvantitativnih kategorija. Parcijalna ili totalna dominacija efekata pojedinih [[gen]]a iz odgovarajućeg poligenskog kompleksa neposredno se odražava na krivulji distribucije fenotipova; vrh distribucione krive u tom slučaju ispoljava otklon od očekivane pozicije u normalnoj raspodjeli. Posljedica apsolutne [[dominantnost]]i produkcije jednog alela je pomjeranje maksimuma krive na područje ekstremnih kategorija u proučavanom sistemu kvantitativne varijacije. StupanjStepen tog pomjeranja direktno zavisi od složenosti genetičke kontrole posmatranog svojstva, a efekte dominacije gotovo je nemoguće otkriti u kompleksnijim poligenskim serijama.

Procjena stupnjastepena složenosti poligenske kontrole pojedinih fenotipskih [[osobina]], svakako, privlači posebnu pažnju. Osnovno polazište kvantitativno–[[genetika|genetičke]] analize je činjenica da je dijapazon variranja proučavanog karaktera direktan pokazatelj složenosti njegove genetičke determinacije. Savremena [[genetika]] raspolaže nizom manje ili više pouzdanih (i adekvatno komplikovanih) metoda za procjenu broja lokusa u odgovarajućoj poligenskoj seriji. Jednostavnije procedure koje se primjenjuju u tu svrhu počivaju na osnovnim odrednicama klasične definicije poligenskog nasljeđivanja (o kojima je bilo riječi u prethodnom izlaganju). Pod tim uvjetima, složenost određene poligenske serije može se sagledati na osnovu broja mjerljivih ili brojljivih [[fenotip]]skih kategorija u posmatranom rasponu varijacije. Na temelju stupnjastepena podudarnosti nađene i očekivane (binomijalne) raspodjele proučavanog uzorka individua po pojedinim kategorijama može se zaključiti koliko (približno) genskih lokusa determiniše analizirani raspon varijacije. Prisustvo pet kvantitativnih kategorija u posmatranom uzorku, naprimjer, nagovještava da proučavani karakter kontrolišu dva para alelnih gena; ako analiziranu kvantitativnu varijaciju determinišu tri, ili četiri genska lokusa, u njenom opsegu se pouzdano može izdvojiti sedam, odnosno devet fenotipskih kategorija. Opći obrazac za procjenu broja lokusa ('''Ln''') koji su “odgovorni” za bilo koji raspon kvantitavne varijacije je:

Tako je, primjericenaprimjer, na bazi rezultata kompariranja empirijske disribucije kategorija pigmentiranosti ljudske kože i odgovarajućih teorijskih raspodjela, očekivanih prema alternativnim hipotezama o učešću 3, 4, 6, 10 i 20 alelnih parova u njenoj genetičkoj determinaciji, procijenjeno da boju kože (vjerovatno) kontrolišu 3–4 genska lokusa. Međutim, pošto je, globalno gledano, kategorizacija kvantitativne varijacije (imanentno) arbitrarna, ovako donesene zaključke o stupnjustepenu složenosti genetičke kontrole posmatrano svojstva potrebno je objektivizirati dopunskim analizama. Jedan od jednostavnijih komplementarnih metoda u procjeni stupnjastepena složenosti nekog poligenskog bloka je utvrđivanje frekvencije ekstremnih kategorija. Tako, naprimjer, očekivana učestalost ekstrema u posmatranom dijapazonu varijacije iznosi: