Razlika između verzija stranice "Krvna grupa"
| [pregledana izmjena] | [nepregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Red 276:
== ABO sistem krvnih grupa ==
=== Antigeni i genetika ABO sistema ===
'''Antigeni ABO sistema''' krvnih grupa otkriveni su na osnovu efekata miješanja [[krv]]i različitih osoba, odnosno pojave ili odsustva [[aglutinacijawaglutinacije]] u mogućim kombinacijama [[eritrociti|eritrocita]] i [[serum]]a ispitanika. Rezultati prvih istraživanja u ovoj oblasti dokazali su da se u humanim crvenim krvnim zrncima nalaze antigene supstance, a u serumu specifična [[antitijela]], koja u međusobnom kontaktu izazivaju izoaglutinaciju (aglutinacija [[reakcijaantigen – antitijelo|reakcijom antigen – antitijelo]] među pripadnicima iste vrste [[organizam]]a), čime je objašnjena [[fiziologijs|fiziološka]] priroda ovog višeslojno značajnog sistema individualne varijacije, posebno u [[transplantacijawtransplantaciji]] u najširem smislu pojma (uključujući i [[transfuzija|transfuziju]]).
Red 294:
Na osnovu stupnja antigenosti, unutar fenotipa A registrirane su njegove varijante ''A''<sub>1</sub>, ''A''<sub>2</sub>, ''A''<sub>3</sub>, ''A''<sub>4</sub> i ''A''<sub>5</sub>, (sa opadajućim gradijentom [[antigen]]e aktivnosti), koje se međusobno [[serologija|serološki]] jasno diferenciraju i ne prepokrivaju. Odnos učestalosti antigena ''A''<sub>1</sub>, i ''A''<sub>2</sub> je oko 4:1; ''A''<sub>3</sub>, čini manje od 1% učestalosti krvne grupe ''A''; ''A''<sub>4</sub> je dvostruko rjeđa, dok je ''A''<sub>5</sub> specifičnost pravi raritet.
Osnovu genetičke kontrole prikazane varijacije antigena ''ABO'' sistema (prema danas općeprihvaćenoj hipotezi, kojom je oborena prva teorija o dva lokusa) čine tri (multipla) alela (''I''<supA</sup>, ''I''<supB</sup>, ''I''<sup0</sup>) odgovarajućeg genskog lokusa (''I''), čiju interakciju karakterizira [[kodominantnost]] ( ''I''<supA</sup>, ''I''<sup>B</sup>) u odnosu na recesivni ''I''<sup>0</sup>, dok u tom paru nema ''dominantnosti – recesivnosti''. Zato se prisustvo svakog od njih u [[genotip]]u redovno i [[fenotip]]ski manifestira pojavom odgovarajućih [[antigen]]a na [[eritrocit]]ima. Prema tome, [[multipli aleli]] ovog lokusa kombinuju se u šest mogućih genotipova, čiju fenotipsku ekspresiju čine četiri krvne grupe. A i B grupa, dakle, mogu biti (dominantni) homozigoti (''I''<sup>A</sup>''I''<sup>A</sup> , ''I''<sup>B</sup>''I''<sup>B</sup>) i heterozigoti (''I''<sup>A</sup>''I''<sup>0</sup>, ''I''<sup>B</sup> ''I''<sup>0</sup>); različiti [[genotip]]ovi iste krvne grupe [[serologija|serološki]] se ne mogu međusobno diferencirati. Nulta (''O'') krvna grupa je recesivni homozigot (''I''<sup>0</sup>''I''<sup>0</sup>), a ''AB'' je heterozigotna kombinacija kodominantnih alela (''I''<sup>A</sup>''I''<sup>B</sup>). Zato (imajući u vidu ovakve relacije genetičkih determinatora ovog sistema antigena), osobe krvnih grupa ''O'' i ''AB'' u međusobnoj vezi ne mogu imati homospecifično potomstvo (svoje krvne grupe).<ref>https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/78/ABO_Blood_type.jpg</ref>
Polimorfizam antigena ''ABO'' sistema je zabilježen kod mnogih vrsta primata. Tako je uočeno da je kod [[šimpanza|šimpanzi ]] najfrekventnija krvna grupa ''A'', dok je ''O'' mnogo rjeđa, a ''B'' krvne grupe uopće nema. Nasuprot tome, [[gorila|gorile]] imaju samo krvnu grupu ''B''. Na osnovu takvih relacija, pretpostavlja se da determinirajući [[alelogeni]] ovih fenotipova kod hominoida odavno nisu pod značajnijim [[selekcijski pritisak|selekcijskim pritiskom]]. Istovremeno, evolutivno udaljeniji [[babun]]i imaju [[krvne grupe]] ''A'', ''B'' i ''O'', s tom razlikom što su kod čovjeka i ostalih antropomorfnih majmuna ''ABO(H)'' antigeni registrirani u crvenim krvnim zrncima, a kod babuna na drugim tipovima ćelija. Iako se i kod njih javlja grupa ''O'', ona je mnogo rjeđa nego kod ljudi. Postoji mogućnost da kod babuna postoji negativna selekcija fenotipa ''O''.
| |||