Wikipedia

Razlika između verzija stranice "Messier 105"

Pregled historije
[pregledana izmjena][pregledana izmjena]
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
mNo edit summary
No edit summary
Red 1:
{{Infokutija Galaksija|
| Naziv = [[Messierov katalog|Messier]] 105
| Slika = [[Datoteka:Messier 105.jpg|240px]]
| Opis slike = NGC 3379 (slika napravljeno sa svemirskim teleskopom [[svemirski teleskop Hubble|Hubble]])
| Opis slike = Slika Svemirskog teleskopa Hubble
| Epoha = J2000.0
| Sazviježđe = [[Lav (sazviježđe)|Lav]]<ref name="seds" />
| Rektascenzija = 10h 47m = {{RA|10|47|49.6s,5}} <ref name="nedklima" />
| Deklinacija = {{DEC|+12|34|52}} <ref name="klima" />
{{cite web
| Crveni pomak = 0,003039<ref name="klima" />
| title=NASA/IPAC Extragalactic Database
| Radijalna brzina = 908 ± 6<ref name="ned" />
| work=Results for M105
| Grupa ili klaster =
| url=http://nedwww.ipac.caltech.edu/
| Udaljenost = 32.0 ± 1.6 miliona [[s.g.]] (9.8 ± 0.5 [[Parsek|Mps]]) <ref name="jensenetal2003">
| accessdate=2006-11-16
}}</ref>
| Deklinacija = +12° 34′ 54″
| Crveni pomak = 911 ± 2 km/s
| Radijalna brzina =
| Galaktocentrična brzina =
| Udaljenost = 32.0 ± 1.6 mega s.g. 9.8 ± 0.5 [[Parsek|megaps]] <ref name="jensenetal2003">
{{cite journal
| author=Jensen, Joseph B.; Tonry, John L.; Barris, Brian J.; Thompson, Rodger I.; Liu, Michael C.; Rieke, Marcia J.; Ajhar, Edward A.; Blakeslee, John P.
Line 26 ⟶ 20:
| doi=10.1086/345430
|arxiv = astro-ph/0210129 }}</ref>
| Tip = [[eliptična galaksija]] ([[Morfološka klasifikacija galaksija|E1]]) <ref name="klima" />
| Grupa ili klaster =
| Masa =
| Tip = E1
| Odnos masa svijetlo =
| Masa =
| Broj zvijezda = =
| Prividne dimenzije = Najveći prečnik: 5,30 [[Ugaona minuta|u.m.]] (64 [[Svjetlosna godina|Ksg]] {{Ref label|B|b}})<br />Najmanji prečnik: 4,80 [[Ugaona minuta|u.m.]] (58 [[Svjetlosna godina|Ksg]] {{Ref label|B|b}}) <ref name="ned" />
| Prividne dimenzije = 5′.4 × 4′.8
| Prividna magnituda = 9,3 (vidljivo)<br />10.,2 (B-Band) <ref name="klima" />
| Površinska svjetlost = 12,8 [[Magnituda|mag]]/[[Ugaona minuta|u.m.]]<sup>2</sup> <ref name="klima" />
| Apsolutna magnituda = -21.24 [[Magnituda|mag]] (vidljivo)<br />-20.34 [[Magnituda|mag]] (B-band) {{Ref label|A|a}}
| Uglovna pozicija = 71[[Stepen (ugao)|°]] <ref name="klima" />
| Značajnosti =
| Imena = {{nowrap|M 105}}{{•}}{{nowrap|PGC 32256}}{{•}}{{nowrap|ZWG 66.18}}{{•}}{{nowrap|CGCG 66-18}}{{•}}{{nowrap|MCG 2-28-11}}{{•}}{{nowrap|UGC 5902}}<ref name="klima"/><ref name="ned"/>
| Karta = Leo_constellation_map-bs.svg
| Tačka_x = 50.1
| Tačka_y = 76.5
}}
 
'''Messier 105''' (također poznat kao '''M105''' ili, '''NGC 3379''', '''MCG 2-28-11''', '''PGC 32256''' i '''UGC 5902''') je [[eliptična galaksija]] koja je udaljena oko 32 miliona [[svjetlosna godina|sg]] od [[Zemlja (planeta)|Zemlje]] i nalazi se u [[sazviježđe|sazviježđu]] [[Lav (sazviježđe)|Lav]]. Galaksiju je otkrio [[Pierre MéchainFrancois Andre Mechain]] 1781. godine ali je tek 1783. godine objavio otkriće.<ref name="klima" /><ref name="klima-posmatrači" /><ref name="klima-ref" /> Objekt je naknadno dodan u Messierov katalog. Ova galaksija je otkrivena svega nekoliko dana poslije otkrića galaksija [[Messier 95]] i [[Messier 96]]. <ref name="jonesbook1991">
{{cite book
| author=K. G. Jones
Line 41 ⟶ 43:
| publisher=Cambridge University Press
| isbn=0-521-37079-5
}}</ref>
}}</ref> Poznato je da Messier 105 ima supermasivnu [[Crna rupa|crnu rupu]].
 
== Karakteristike ==
Line 47 ⟶ 49:
 
M105 je jedna od članica grupe galaktike Leo I, grupe galaktike koju još čine dominantna M96 i M95.
 
Poznato je da Messier 105 ima [[Supermasivna crna rupa|supermasivnu crnu rupu]] sa masom koja je otprilike između 1.4*10<sup>8</sup> i 2*10<sup>8</sup> [[solarna masa|solarnih masa]].<ref name="shapiro2006">
{{cite journal
| author=Shapiro, Kristen L.; Cappellari, Michele; de Zeeuw, Tim; McDermid, Richard M.; Gebhardt, Karl; van den Bosch, Remco C. E.; Statler, Thomas S.
| year=2006
| title=The black hole in NGC 3379: a comparison of gas and stellar dynamical mass measurements with HST and integral-field data
| journal=[[Monthly Notices of the Royal Astronomical Society]]
| volume=370
| issue=2
| pages=559–579
| bibcode=2006MNRAS.370..559S
| doi=10.1111/j.1365-2966.2006.10537.x
|arxiv = astro-ph/0605479 }}</ref> M105 također sadrži nekoliko mladih zvijezda i [[zvjezdano jato|zvjezdanih jata]], što sugerira da neke eliptične galaksije ipak formiraju nove zvijezde, ali jako sporo.<ref name="ford2012">
{{cite journal
| author=Ford, Alyson; Bregman, J. N.
| year=2012
| title=Detection of Ongoing, Low-Level Star Formation in Nearby Ellipticals
| journal=American Astronomical Society
| bibcode=2012AAS...21910203F
| last2=Bregman
| volume=219
}}</ref>
 
== Amaterska posmatranja ==
M105 nije osobito zanimljiva galaksija za posmatranje kao i većina eliptičnih galaksija. U 200 mm [[teleskop]]u može se vidjeti kao jednolika mrlja kojoj pravilno opada sjaj prema rubovima.
 
== NoteNajbliži iNGC/IC referenceobjekti ==
Sljedeći spisak sadrži deset najbližih NGC/IC objekata.{{Ref label|C|c}}
{{reference}}
 
{| class="wikitable sortable" cellspacing="3" style="text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em;"
|-
! Ime
! Udaljenost od NGC 3379<br />(uglovnih minuta)<ref name="ned" />{{Ref label|C|c}}
! [[Rektascenzija]] ([[J2000]])<ref name="ned" />
! [[Deklinacija (astronomija)]] ([[J2000]])<ref name="ned" />
! [[Morfološka klasifikacija galaksija|Tip]]<ref name="ned" />
|-
| [[NGC 3371]]
| 0,12
| {{RA|10|48|16,7}}
| {{DEC|+12|37|43}}
| [[eliptična galaksija]] ([[Morfološka klasifikacija galaksija|E/SB0]])
|-
| [[NGC 3384]]
| 0,12
| {{RA|10|48|16,7}}
| {{DEC|+12|37|43}}
| [[eliptična galaksija]] ([[Morfološka klasifikacija galaksija|E/SB0]])
|-
| [[NGC 3373]]
| 0,17
| {{RA|10|48|28,0}}
| {{DEC|+12|31|59}}
| [[spiralna galaksija]] ([[Morfološka klasifikacija galaksija|Sc]])
|-
| [[NGC 3389]]
| 0,17
| {{RA|10|48|28,0}}
| {{DEC|+12|31|59}}
| [[spiralna galaksija]] ([[Morfološka klasifikacija galaksija|Sc]])
|-
| [[IC 643]]
| 0,56
| {{RA|10|49|27,1}}
| {{DEC|+12|12|4}}
| [[spiralna galaksija]] ([[Morfološka klasifikacija galaksija|S0]])
|-
| [[NGC 3368]]
| 0,81
| {{RA|10|46|45,8}}
| {{DEC|+11|49|12}}
| [[prečkasta spiralna galaksija]] ([[Morfološka klasifikacija galaksija|SBab]])
|-
| [[IC 648-1]]
| 0,85
| {{RA|10|51|0,2}}
| {{DEC|+12|17|16}}
| [[spiralna galaksija]] ([[Morfološka klasifikacija galaksija|S]])
|-
| [[IC 648-2]]
| 0,85
| {{RA|10|51|0,7}}
| {{DEC|+12|17|24}}
| [[kompaktna galaksija]] ([[Morfološka klasifikacija galaksija|C]])
|-
| [[NGC 3412]]
| 1,13
| {{RA|10|50|53,3}}
| {{DEC|+13|24|46}}
| [[prečkasta spiralna galaksija]] ([[Morfološka klasifikacija galaksija|SB0]])
|-
| [[NGC 3367]]
| 1,21
| {{RA|10|46|34,9}}
| {{DEC|+13|45|1}}
| [[prečkasta spiralna galaksija]] ([[Morfološka klasifikacija galaksija|SBc]])
|-
|}
 
== Također pogledajte ==
* [[Novi opći katalog]]
* [[Spisak NGC objekata]]
* [[Spisak galaksija]]
 
== Galerija ==
<gallery>
Datoteka:NGC3379-SDSS.gif|[[Sloan Digital Sky Survey|SDSS]]
</gallery>
 
== Bilješke ==
* {{Note label|A|a}} [[Prividna magnituda]] od 9,3 – [[Apsolutna magnituda]]: ''M = m - 5 ((log<sub>10</sub> D<sub>L</sub>) - 1)'', gdje je ''m=9,3'' i ''D<sub>L</sub>=12,8 * 10<sup>6</sup>''.
* {{Note label|B|b}} 5,30 [[Ugaona minuta|ugaonih minuta]] – ''S = A * D * 0,000291 * P'', gdje je ''A=5,30'', ''D=12,8'' i ''P = 3,2616''.
* {{Note label|C|c}} Bazirano na [[euklidska udaljenost|euklidsku udaljenost]].
== Reference ==
{{reflist|2|refs=
<ref name="klima">
{{simboli jezika|en|Engleski}}{{simboli jezika|de|Njemački}} {{cite web
| autor=Entdeckung und Katalogisierung von Nebeln und Sternhaufen
| naslov=Revidirani katalog W. Steinickea NGC i IC objekata
| url=http://www.klima-luft.de/steinicke/ngcic/ngcic_e.htm
| pristupdatum=11. 4. 2013
}}
</ref>
<ref name="klima-posmatrači">[http://www.klima-luft.de/steinicke/ngcic/obs_e.htm Spisak posmatrača] na Wolfgang Steinicke-om sajtu.</ref>
<ref name="klima-ref">Young, C., Sid. Mess. II, 252 (1883-84).</ref>
<ref name="ned">{{simboli jezika|en|Engleski}} {{cite web
| naslov=NASA/IPAC Extragalactic Database
| autor=Rezultati za NGC 3379
| url=http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+3379&img_stamp=yes&extend=no
| pristupdatum=11. 4. 2013
}}
</ref>
<ref name="seds">{{simboli jezika|en|Engleski}} [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC3379 seds.org]</ref>
}}
 
== Literatura ==
* {{simboli jezika|en|Engleski}} {{citation
| last = Steinicke
| first = Wolfgang
| editor-last = Jakiel
| editor-first = Richard
| publisher = Springer
| year = 2007
| title = Galaxies and How to Observe Them
| isbn = 978-1852337520
}}
* {{simboli jezika|en|Engleski}} {{cite book
| author=R. J. Buta, H. G. Corwin, Jr., S. C. Odewahn
| year=2007.
| title=The de Vaucouleurs Atlas of Galaxies
| publisher=Cambridge University
| location=Cambridge
| isbn=978-0521820486
}}
* {{simboli jezika|en|Engleski}} {{cite book
| last=Sinnott
| first=R. W.
| year=1988
| title=NGC 2000.0: The Complete New General Catalogue and Index Catalogues of Nebulae and Star Clusters
| publisher=[[Sky Publishing]]
| isbn=978-0-933346-51-2
}}
== Vanjski linkovi ==
=== NGC 3379 ===
[http://www.inet.hr/~vevrhova/skice/mes/m105.html Skica M105]
{{WikiSky}}
* {{simboli jezika|en|Engleski}} [http://aladin.u-strasbg.fr/java/alapre.pl?-c=10+47+49.5++12+34+52&button=RGB NGC 3379 na Aladin pregledaču]
=== NGC katalog ===
* {{simboli jezika|en|Engleski}} [http://spider.seds.org/ngc/ngc.html Interaktivni NGC Online Katalog]
* {{simboli jezika|en|Engleski}} [http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/ Astronomska baza podataka SIMBAD]
* {{simboli jezika|en|Engleski}} [http://www.messier45.com/index.html#s/cat%20NGC NGC katalog na Messier45.com]
* {{simboli jezika|en|Engleski}} [http://www.ngcicproject.org/ NGC/IC projekt]
* {{simboli jezika|en|Engleski}} [http://heasarc.gsfc.nasa.gov/W3Browse/all/ngc2000.html NGC2000 na NASA sajtu]
* {{simboli jezika|en|Engleski}} [http://www.nightskyatlas.com/ngcData.jsp NGC na ''The Night Sky Atlas'' sajtu]
 
{{Nebo|10|47|49.5|+|12|34|52}}
{{Messierov katalog}}
{{Commonscat}}
{{Messierov katalog}}
{{NGC35}}
 
[[Kategorija:LavEliptične (sazviježđe)galaksije]]
[[Kategorija:Messierov katalog]]
[[Kategorija:Lav (sazviježđe)]]
[[Kategorija:MCG objekti]]
[[Kategorija:NGC objekti]]
[[Kategorija:PGC objekti]]
[[Kategorija:UGC objekti]]
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/wiki/Messier_105"