Razlika između verzija stranice "Manirizam"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
No edit summary |
No edit summary |
||
Red 1:
[[File:Parmigianino 003b.jpg|right|mini|[[Parmigianino]], ''Madona dugog vrata''
'''Manirizam''' ([[Italijanski jezik|ital]]. ''manierismo'' od maniera ''način'') je umjetnički pravac u [[Zapadna umjetnost|zapadnoj Evropi]] u periodu između visoke [[renesansa|renesanse]] i [[barok|baroka]], to je razdoblje čije se granice ne mogu strogo odrediti okvirno se uzima period otprilike od 1520. do 1600. godine.
▲[[File:Parmigianino 003b.jpg|right|mini|''Madona dugog vrata'', [[Parmigianino]], 1534-40.]]
Porijeklo naziva ''manirizam'' potiče od [[Giorgio Vasari|Vasarijevog]] opisa kasnih djela [[Michelangelo Buonarroti|Michelangela]] koji odstupa od klasičnih predstava harmonije iz doba renesanse.
U suprotnosti s formalnim i sadržajnim skladom visoke renesanse, manirizam svjedoči o izgubljenoj ravnoteži, naglašava ono što je nebitno i popratno. Umjetnici žele da prevaziđu utvrđene sheme i kanjone visoke renesane. Naturalizam i idealizam više nisu osnovni cilj umjetnika. Maniristi stavljaju unutrašnju viziju, ma koliko ona bila subjektivna i irealna, iznad autoriteta prirode i klasičnih ideala realizma.
== Arhitektura ==
[[File:Villa Rotonda side(2).jpg|right|mini|[[Andrea Palladio]] ''Vila Rotonda'', 1550.-1606.]]
Najznačajniji predstavnik manirizma u arhitekturi je [[Andrea Palladio]]. Njegovo najpoznatije djelo ''Vila Rotonda'' je građevina je centralnog tipa, odlikuje se sa četiri identična trijema čine Palladio unosi određenu dinamičnost u arhitekturu, građevina više nije statična s glavnim trijemom. Budući da su sve četiri fasade ulazni trijemovi, to se čin ulaska ponavljanjem osobito naglašava. No ulaskom se ne stiže u unutrašnjost u pravom smislu riječi jer se već s vrata nameće nasuprotni izlaz. Kretanje zbog ponavljanja postaje besmisleno i nepotrebno, a boravak zbog poziva sa svih strana uznemiren.
'''Glavni predstavnici''': [[Giorgio Vasari]], [[Andrea Palladio]]
== Skulptura ==
[[File:Giambologna raptodasabina.jpg|right|mini|[[Giambologna]] ''Otmica Sabinjanki'', 1574.-1582.]]
Pored Michelangela u XVI vijeku u Italiji djeluju dva vrlo značajna skulptora [[Benvenuto Cellini]] i [[Giambologna]]. Skulptori teže kao i u slikarstvu komplikovanim i neobičnim formama što dovodi do neoubičajenih proporcija, izduženog tijela i malih glava. Najkarakterističnije su forme koje se upoređuju sa oblikom plamena. Osjeća se zasićenje sa idealima visoke renesanse koja se bazira na jasnim proporcijama, skladu i harmoniji. Skulpture ovih umjetnika već najavljuju dolazak baroka.
[[Benvenuto Cellini]] za vrijeme boravka u Francuskoj, Celini za francuskog kralja [[Franjo I|Fransoa I]] radi ''Zlatni slanik'', slanik je u manerističkom stilu, a figure antičkih bogova Geje (božica zemlje) i Posejdona (bog mora) podsjećaju na Michelangelove figure Zore i Sumraka.
[[Giambologna]] izrađuje grupnu skulpturu ''Otmica Sabinjanki'', kompozicija se sastoji od tri snažne monumentalne figure u pokretu.
'''Glavni predstavnici''': [[Benvenuto Cellini]], [[Giambologna]]
== Slikarstvo ==
[[File:Tintosoup.jpg|left|mini|[[Tintoretto]] ''Posljednja večera'', 1592.]]
[[File:El Greco - The Burial of the Count of Orgaz.JPG|right|mini|[[El Greco]] ''Sahrana grofa Orgaze'' 1586.–1588.]]
Slikari mijenjaju proporcije ljudskog tijela, tako se javljaju figure izduženih formi, koje su više odraz subjektivnog i induvidualnog umjetničkog doživljaja nego realizma i idealizacije koja je specifična za visoku renesansu. Često se izražava horror vacui, nemirne gradacije svjetla i sjene, odstupa se od harmonične uravnoteženosti i renesansnih kompozicija.
[[Parmigianiono]] svojim slikarskim izrazom upotpunosti odstupa od ideala visoke renesanse. Parmigianionov novi ideal je neobično izduženo tijelo koje se sužava prema vrhu u sitnu ovalnu glavu, nesumljivo se ogleda na jednoj od njegovih najpoznatijih djela ''Madona dugog vrata''. Parmideninov ''[[Autoportret]]'' (1523-24) je deformiran zbog igre konveksnim ogledalom, koje mijenja perspektivu i disproporcionalno povećava ruku u prvom planu u odnosi prema glavi.
[[Tintoretto]] je vodeći predstavnik manirizma, i najavljuje dolazak baroka. Govorilo se da je na vratima njegove radionice stajao je natpis ''Michelangelov crtez i [[Tizian|Ticijanova]] boja''. Njegovo poslednje veliko djelo ''Tajna večera'' pokazuje odstupanje od klasičnog načina prikazivanja te teme.
[[El Greco]] nasljednjik je Tintoretta i Michelangela. Njegovo najznačajnije djelo ''Sahrana grofa Orgaza'' predstavlja stvarni događaj iz 1323. godine ali ga El Greco prikazuje kao savremeni događaj, potretišući među učesnicima sahrane mnoge od mjesnih plemića i svećenika.
'''Glavni predstavnici''': Pontormo, [[Parmigianiono]], [[Tintoretto]], [[Bronzino]], [[El Greco]]
== Primjenenje umjetnosti ==
[[File:Saliera.png|right|mini|[[Benvenuto Cellini]] ''Zlatni slanik'', 1540.–1543.]]
Najveći razvoj u primijenjenim umjetnostima vidimo kod zlatarstva, draguljarstva, keramike, odjeće.
'''Glavni predstavnici''': [[Benvenuto Cellini]]
== Literatura ==
* ''Enciklopedija likovnih umjetnosti'', Zagreb, 1966.
* H,W. Janson, ''Istorija umetnosti'', Beograd 1962.
== Vanjski linkovi ==
* [http://arthistoryresources.net/ARTHrenaissanceitaly.html#Italy16 Art History Resources]
| |||