Razlika između verzija stranice "Karlo Martel"

'''Karlo Martel''' ([[Francuski jezik|franc]]. ''Charles Martel'', [[Njemački jezik|njem]]. ''Karl Martell'') (između [[685]]. i [[689]]. – [[22. oktobar]] [[741]]. godine) je bio [[Franačka|franački]] majordom i vojskovođa, poznat po pobjedi u bitki kod Toursa.

Bio je izvanbračni sin Pipina Herštalskog i njegove ljubavnice Alpaide. Služio je kao majordom na franačkom dvoru, a kao vojskovođa se proslavio pobjedom nad muslimanskom vojskom u [[Bitka kod Toursa|bitki kod Toursa]] [[732]]. godine, nakon koje je stekao nadimak '''Martel''' (bos.: čekić, malj). Potiče iz dinastije Pipinida koja će kasnije po njemu biti nazvana [[Karolinzi]].

Tokom prve arapska invazije Francuske vojvoda [[Odo od Akvitanije]] će u bitki kod Toulousa [[721]]. godine odnijeti odlučujuću pobjedu koja mu ubrzo donosi ljubomoru najviših državnih dužnosnika. Jedan od važnijih razloga za novu invaziju [[732]]. godine postaju vijesti o ratu Karla i prilično nezavisnog Oda koje su stigle na Pirinejsko poluostrvo. U bitki koju će sam, napušteni vojvoda od Akvitanije voditi protiv Arapa [[732]]. godine na rijeci Garonne njegova vojska će biti potpuno uništena nakon čega on mora ponizno tražiti zaštitu kod Karla.

Tek nakon tih događaja slijedi velika [[bitka kod Toursa]] koja se odigrava u oktobru [[732]]. godine negdje između gradova Tours i Poitiers. Ponekad se koristi i naziv bitka kod Poitiersa, no prvi naziv je češći budući da se kod Poitiersa vodila još jedna bitka - između Francuza i Engleza u stogodišnjem ratu. Karlo je raspolagao vojskom od 15-75 hiljada pješaka dok je muslimanska vojska, koju je vodio [[emir]] Abd er Rahman, brojila 60-400 hiljada konjanika. Muslimanska teško-oklopljena [[konjica]] smatrana je do tada gotovo nepobjedivom, a bila je i brojčano nadmoćna nad franačkom vojskom. Karlo je vodio odbrambenu borbu, stvorivši sa svojim ljudima kvadratnu formaciju koja se uspjela oduprijeti konjaničkim naletima. U borbi je ubijen muslimanski vođa, što je izazvalo neslaganje među preživjelim generalima, te uzrokovalo poraz i povlačenje muslimana. Ishod borbe zaustavio je [[muslimanska osvajanja]] u zapadnoj [[Evropa|Evropi]], a u sljedeće dvije generacije muslimani su protjerani preko Pirineja.

Nakon briljantne pobjede kod Toursa, Karlu je znatno porastao ugled i postao je apsolutni gospodar kraljevstva. Posljednji [[Merovinzi|merovinški]] kraljevi, ponekad nazivani ''kraljevi lijenčine'', u to doba nisu imali nikakvu stvarnu vlast jer je potpuno prešla u ruke majordoma. Budući da je Karlo bio prvenstveno vojskovođa, svoj uticaj je iskoristio kako bi proveo opsežnu [[Vojska|vojnu]] reformu.

Dotadašnja evropska vojska sastojala se isključivo od [[Pješadija|pješadije]] koju su činili slobodni ljudi, plaćeni da se bore za vrijeme rata. Nakon bitke kod Toursa, Karlo je uvidio prednosti muslimanske [[Konjica|konjice]], te je odlučio dopuniti dotadašnju neefikasnu [[Milicija|miliciju]] konjaničkim četama. Budući da je nabavka konjaničke opreme i održavanje ratnog konja bila prilično skupa investicija, mogla se nametnuti samo zemljoposjednicima. Uskoro je svaki čovjek koji je posjedovao zemlju bio obvezan prihvatiti novu zadaću. [[Vazal|Vazalska obveza]] tako je dobila i novu dimenziju – vojničku službu. Karlo je prilikom reforme novim ratnicima podijelio i dobar dio crkvenih imanja. Reforma je imala znatne posljedice na evropsko društvo, jer je tadašnja [[aristokracija]] dobila i vojnu moć, koja će bitno odrediti njezin kasniji smjer razvoja – preobrazbu u ratničku klasu.

Stanje u državi i vojna reforma koju je proveo, primorali su Karla na oduzimanje velikih posjeda od Crkve. [[Crkva]] je i dalje ostala legalni vlasnik zemljišta, ali su ona otuđena i predana na uživanje njegovim vazalima i saveznicima. Posljedice ove sekularizacije djelomično su ispravljene u korist Crkve na Koncilu u Lestinesu [[743]]. godine, za vladavine Karlovog sina [[Pipin Mali|Pipina Malog]].

Zbog mogućeg rata protiv provansalskih muslimana, sklopio je savez s [[Langobardi|Langobardima]]ma, koji su u to vrijeme bili u neprijateljskim odnosima s [[Papa|papom]]. Kada je langobardski kralj Luitprand zaprijetio papi [[Grgur III|Grguru III]], Karlo je, iako nominalno zaštitnik Crkve, odlučio poštivati savez i oglušio se na papinski poziv u pomoć.

Iako ga mnogi historičari, zbog pobjede kod Toursa, smatraju spasiteljem [[Kršćanstvo|kršćanstva]] i Evrope od moguće [[islam]]ske invazije, u crkvenoj historiji Karlo nije zabilježen kao posebno pozitivna ličnost. Već u [[9. vijek]]u, Hincmar, nadbiskup Reimsa objavio je priču u kojoj ga prikazuje u paklu zbog nezakonitog otuđivanja crkvenog zemljišta.