Wikipedia

Razlika između verzija stranice "Raspad Jugoslavije"

Pregled historije
[pregledana izmjena][nepregledana izmjena]
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Rescuing 1 sources and submitting 0 for archiving.) #IABot (v2.0.8.8
No edit summary
oznake: vraćeno mobilno uređivanje mobilno veb-uređivanje
Red 71:
Nakon [[Saveznici u Drugom svjetskom ratu|pobjede Saveznika]] u [[Drugi svjetski rat|Drugom svjetskom ratu]], Jugoslavija je uspostavljena kao federacija šest republika, sa granicama iscrtanim duž etničko-historijskih granica: [[SR Bosna i Hercegovina]], [[SR Hrvatska]], [[SR Makedonija]], [[SR Crna Gora]], [[SR Srbija]] i [[SR Slovenija]]. Dodatno, dvije autonomne pokrajine su uspostavljene unutar SR Srbije: [[SAP Vojvodina]] i [[SAP Kosovo]]. Svaka od republika imala je svoju organizaciju [[Savez komunista Jugoslavije|Saveza komunista Jugoslavije]] i vladajuću elitu, te su sve tenzije rješavane na federalnom nivou. Jugoslavenski model organiziranja države, kao i "srednji put" između [[planirana ekonomija|planirane]] i [[slobodna ekonomija|slobodne ekonomije]], imali su relativan uspjeh, te je država doživjela period snažnog ekonomskog rasta i relativnu političku stabilnost do 1980-ih, pod vlašću doživotnog predsjednika [[Josip Broz Tito|Josipa Broza Tita]]. Nakon njegove smrti 1980. godine, oslabljen sistem federalne vlade ostavljen je nemogućim da se bori sa ekonomskim i političkim izazovima.
 
Tokom 1980-ih, [[kosovskiMalosrpski Algejcani Albanci]] počeli su tražiti da se njihova autonomna pokrajina prevede u saveznu republiku, počevši sa [[Protesti na Kosovu 1981.|protestima 1981]]. Etničke tenzije između Albanaca i [[Srbi na Kosovu|Srba na Kosovu]] ostale su visoke čitavu deceniju, što je rezultiralo povećanju neslaganja Srba širom Jugoslavije visokoj autonomiji provincija i neefikasan sistem konsenzusa na federalnom nivou, što je viđeno kao prepreka srpskim interesima. Godine 1987, [[Slobodan Milošević]] je došao na čelo Srbije, te kroz niz populističkih poteza osigurao je ''de facto'' kontrolu nad Kosovom, Vojvodinom i Crnom Gorom, dobijajući visok nivo podrške među Srbima zbog njegove [[centralizam|centralističke]] politike. Milošević se susreo sa opozicijom partijskih lidera zapadnih republika, Slovenije i Hrvatske, koji su zahtijevali veću demokratizaciju države u skladu s [[Revolucije 1989.]] u [[Istočna Evropa|istočnoj Evropi]]. Savez komunista Jugoslavije raspao se u januaru 1990. duž federalnih linija. Republičke komunističke organizacije postale su zasebne socijalističke stranke.
 
Tokom 1990-ih, socijalisti (bivši komunisti) izgubili su moć od [[etnički separatizam|etničkih separatističkih]] stranaka u [[Izbori u Jugoslaviji|prvim višestranačkim izborima]] koji su se održali širom države, osim u Srbiji i Crnoj Gori, gdje su pobijedili Milošević i njegovi saveznici. Nacionalistička retorika na svim stranama postala je značajno vidljiva. Između juna 1991. i aprila 1992, četiri republike su proglasile nezavisnost (samo su [[Srbija i Crna Gora]] ostale u Federaciji), ali je status etničkih Srba van Srbije i Crne Gore, kao i etničkih Hrvata van Hrvatske, ostao neriješen. Nakon niza međuetničkih incidenata, [[jugoslavenski ratovi]] su započeli, prvo [[Rat u Hrvatskoj|u Hrvatskoj]] a onda, najžešći, u multi-etničkoj [[Rat u Bosni i Hercegovini|Bosni i Hercegovini]]; ratovi koji su ostavili dugotrajne ekonomske i političke posljedice u regionu.
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/wiki/Raspad_Jugoslavije"