Masovne grobnice u Zvorniku
Od augusta 1996. do marta 2016, na području općine Zvornik izvršeno je 207 ekshumacija, od čega se u 114 slučajeva radilo o masovnim grobnicama. U samo 27 slučajeva radilo se o primarnim grobnicama. Ekshumirano je 9.786 žrtava, od čega 4.997 na širem području Kamenice, na području poznatom kao "Dolina grobnica". U masovne grobnice su, osim Zvorničana, bacana i tijela pobijenih Bošnjaka iz cijelog Podrinja. Najviše grobnica pripremljeno je prilikom izvršenja genocida u i oko srebreničke enklave u julu 1995. Ekshumacije su vršili istraživači Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju, Državne komisije za traženje nestalih osoba, Federalne komisije za nestale osobe i Komisije za nestale Republike Srpske.
Spisak masovnih grobnica
uredi| Redni broj | Početak ekshumacije | Završetak ekshumacije | Mjesto ekshumacije | Broj ekshumiranih | Tip grobnice |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | 19. august 1996. | 9. septembar 1996. | Lažete | 146 | primarna |
| 2. | 10. septembar 1996. | 24. septembar 1996. | Branjevo | 132 | primarna |
| 3. | 26. februar 1997. | Nezuk | 5 | pojedinačna | |
| 4. | 15. april 1998. | 25. april 1998. | Petkovci | 43 | primarna |
| 5. | 8. maj 1998. | Baljkovica | 2 | zajednička | |
| 6. | 8. maj 1998. | Tisova kosa | 7 | površinska | |
| 7. | 10. maj 1998. | 25. maj 1998. | Kamenica – Čančari | 174 | sekundarna |
| 8. | 21. maj 1998. | Glođansko brdo | 13 | površinska | |
| 9. | 27. maj 1998. | 10. juni 1998. | Kamenica – Čančari | 155 | sekundarna |
| 10. | 29. juni 1998. | 3. juli 1998. | Hodžići | 40 | sekundarna |
| 11. | 10. juli 1998. | 20. juli 1998. | Hodžići | 57 | sekundarna |
| 12. | 22. juli 1998. | 30. juli 1998. | Hodžići | 81 | sekundarna |
| 13. | 7. august 1998. | 25. august 1998. | Liplje | 191 | sekundarna |
| 14. | 29. septembar 1998. | Baljkovica | 12 | površinska | |
| 15. | 30. septembar 1998. | Zulići | 7 | površinska | |
| 16. | 1. oktobar 1998. | Križevići | 4 | površinska | |
| 17. | 1. oktobar 1998. | Križevići | 6 | pojedinačna | |
| 18. | 2. oktobar 1998. | Planina | 6 | primarna | |
| 19. | 6. oktobar 1998. | 11. oktobar 1998. | Glumina | 274 | primarna |
| 20. | 24. juni 1999. | 6. august 1999. | Kozluk | 3 | zajednička |
| 21. | 24. juni 1999. | 6. august 1999. | Kozluk | 17 | primarna |
| 22. | 24. juni 1999. | 6. august 1999. | Kozluk | 320 | primarna |
| 23. | 12. juli 1999. | Motovo | 6 | pojedinačna | |
| 24. | 22. juli 1999. | Šib | 2 | pojedinačna | |
| 25. | 22. juli 1999. | Potočani | 3 | površinska | |
| 26. | 22. juli 1999. | Motovo | 2 | pojedinačna | |
| 27. | 22. juli 1999. | Seferovići | 2 | površinska | |
| 28. | 11. august 1999. | Seferovići | 3 | površinska | |
| 29. | 12. august 1999. | Brežljak | 7 | primarna | |
| 30. | 12. august 1999. | Motovska kosa | 6 | primarna | |
| 31. | 13. august 1999. | Kaludrani | 3 | pojedinačna | |
| 32. | 7. septembar 1999. | Seferovići | 2 | pojedinačna | |
| 33. | 6. oktobar 1999. | Motovo | 3 | površinska | |
| 34. | 6. oktobar 1999. | Seferovići | 3 | površinska | |
| 35. | 7. oktobar 1999. | Križevačke njive | 8 | površinska | |
| 36. | 8. oktobar 1999. | Snagovo | 5 | pojedinačna | |
| 37. | 8. oktobar 1999. | Snagovo | 2 | površinska | |
| 38. | 1. novembar 1999. | Snagovo | 6 | površinska | |
| 39. | 1. novembar 1999. | Liplje | 4 | površinska | |
| 40. | 16. juni 2000. | Glodi | 3 | površinska | |
| 41. | 19. juni 2000. | Kostijerevo | 4 | zajednička | |
| 42. | 19. juni 2000. | Kostijerevo | 3 | pojedinačna | |
| 43. | 19. juni 2000. | Kostijerevo | 2 | pojedinačna | |
| 44. | 20. juni 2000. | Snagovo | 3 | površinska | |
| 45. | 20. juni 2000. | Snagovo | 4 | površinska | |
| 46. | 21. juni 2000. | Križevačke njive | 5 | površinska | |
| 47. | 21. juni 2000. | Križevačke njive | 4 | površinska | |
| 48. | 23. juni 2000. | Snagovo | 5 | površinska | |
| 49. | 13. juli 2000. | 3. august 2000. | Lažete | 131 | primarna |
| 50. | 2. august 2000. | 17. august 2000. | Lažete | 42 | primarna |
| 51. | 8. septembar 2000. | Kozluk | 12 | primarna | |
| 52. | 10. oktobar 2000. | Križevići | 9 | primarna | |
| 53. | 11. oktobar 2000. | Grbavci | 7 | primarna | |
| 54. | 12. oktobar 2000. | 16. oktobar 2000. | Grbavci | 69 | primarna |
| 55. | 25. oktobar 2000. | Velja Glava | 9 | površinska | |
| 56. | 26. oktobar 2000. | Snagovo | 2 | površinska | |
| 57. | 26. oktobar 2000. | Križevačke njive | 3 | površinska | |
| 58. | 16. novembar 2000. | Sopotnik | 2 | zajednička | |
| 59. | 15. maj 2001. | Motovo | 2 | površinska | |
| 60. | 15. maj 2001. | Križevačke njive | 3 | površinska | |
| 61. | 18. juni 2001. | 6. juli 2001. | Liplje | 288 | sekundarna |
| 62. | 4. juli 2001. | Liplje | 2 | zajednička | |
| 63. | 28. august 2001. | 28. septembar 2001. | Kamenica – Čančari | 242 | sekundarna |
| 64. | 2. oktobar 2001. | 22. oktobar 2001. | Kamenica – Čančari | 200 | sekundarna |
| 65. | 24. oktobar 2001. | 22. novembar 2001. | Liplje | 305 | sekundarna |
| 66. | 12. februar 2002. | Đafin kamen | 2 | površinska | |
| 67. | 22. april 2002. | Snagovo | 5 | površinska | |
| 68. | 22. juli 2002. | 6. august 2002. | Kamenica | 244 | sekundarna |
| 69. | 7. august 2002. | Snagovo | 3 | zajednička | |
| 70. | 12. august 2002. | 7. oktobar 2002. | Kamenica | 506 | sekundarna |
| 71. | 14. oktobar 2002. | 25. oktobar 2002. | Kamenica | 84 | sekundarna |
| 72. | 14. april 2003. | Kozluk | 3 | površinska | |
| 73. | 15. maj 2003. | Motovo | 2 | površinska | |
| 74. | 23. juni 2003. | 10. juli 2003. | Kazanbašča | 29 | primarna |
| 75. | 23. juni 2003. | 10. juli 2003. | Kazanbašča | 12 | primarna |
| 76. | 23. juni 2003. | 10. juli 2003. | Kazanbašča | 8 | primarna |
| 77. | 23. juni 2003. | 10. juli 2003. | Kazanbašča | 32 | primarna |
| 78. | 23. juni 2003. | 10. juli 2003. | Kazanbašča | 32 | primarna |
| 79. | 23. juni 2003. | 10. juli 2003. | Kazanbašča | 2 | zajednička |
| 80. | 15. juli 2003. | 25. juli 2003. | Šahbegovići | 33 | primarna |
| 81. | 15. juli 2003. | 25. juli 2003. | Šahbegovići | 29 | primarna |
| 82. | 15. juli 2003. | 25. juli 2003. | Šahbegovići | 31 | primarna |
| 83. | 28. juli 2003. | 3. oktobar 2003. | Crni vrh | 629 | sekundarna |
| 84. | 23. januar 2004. | Kozluk | 3 | zajednička | |
| 85. | 5. maj 2004. | Snagovo | 2 | površinska | |
| 86. | 19. oktobar 2004. | 26. oktobar 2004. | Snagovo | 94 | sekundarna |
| 87. | 16. maj 2005. | 21. juni 2005. | Liplje | 240 | sekundarna |
| 88. | 15. septembar 2005. | 16. oktobar 2005. | Liplje | 482 | sekundarna |
| 89. | 24. oktobar 2005. | 14. novembar 2005. | Snagovo | 230 | sekundarna |
| 90. | 16. mart 2006. | 17. mart 2006. | Snagovo | 32 | primarna |
| 91. | 28. april 2004. | Kamenica | 6 | primarna | |
| 92. | 8. juni 2006. | 17. august 2006. | Kamenica – Čančari | 1.153 | sekundarna |
| 93. | 20. septembar 2006. | 11. oktobar 2006. | Snagovo | 160 | sekundarna |
| 94. | 6. novembar 2006. | 24. novembar 2006. | Snagovo | 156 | sekundarna |
| 95. | 24. maj 2007. | Divič | 2 | površinska | |
| 96. | 22. oktobar 2007. | 24. novembar 2007. | Kamenica | 616 | sekundarna |
| 97. | 13. maj 2008. | Motova kosa | 3 | površinska | |
| 98. | 14. maj 2008. | Kamenica | 5 | pojedinačna | |
| 99. | 22. maj 2008. | 26. maj 2008. | Ulice | 30 | primarna |
| 100. | 12. august 2008. | 26. septembar 2008. | Kamenica | 362 | sekundarna |
| 101. | 7. oktobar 2008. | Gavrići | 2 | pojedinačna | |
| 102. | 8. oktobar 2008. | 11. decembar 2008. | Kamenica | 881 | sekundarna |
| 103. | 20. oktobar 2008. | 20. novembar 2008. | Kamenica | 262 | sekundarna |
| 104. | 24. decembar 2008. | Križevačke njive | 2 | površinska | |
| 105. | 8. juli 2009. | 23. juli 2009. | Kamenica | 107 | sekundarna |
| 106. | 20. januar 2010. | Mihaljevići | 2 | površinska | |
| 107. | 20. januar 2010. | Mihaljevići | 2 | površinska | |
| 108. | 7. juni 2010. | Liplje | 4 | zajednička | |
| 109. | 4. novembar 2011. | Crni vrh | 4 | površinska | |
| 110. | 19. juni 2012. | Ravne – Križevići | 2 | površinska | |
| 111. | 1. april 2013. | 10. april 2013. | Branjevo – Pilica | 61 | primarna (prekopavana) |
| 112. | 16. juli 2013. | Planinci | 10 | površinska | |
| 113. | 3. septembar 2015. | Gornji Lokanj | 3 | površinska | |
| 114. | 4. decembar 2015. | 23. decembar 2015. | Kozluk | 55 | primarna |
Literatura
uredi- Čaušević Midhat, Omerbegović Sead i Salihović Medina (2018). Masovne grobnice na području općine Zvornik kao materijalni dokazi genocida nad Bošnjacima 1992.–1995. Monumenta Srebrenica – Istraživanja, dokumenti, svjedočanstva (Knjiga 7): Srebrenica kroz minula stoljeća. Tuzla: JU Zavod za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa Tuzlanskog kantona.