Hilary Koprowski
Hilary Koprowski (5. decembra 1916. – 11. aprila 2013.) bio je poljski virolog i imunolog aktivan u Sjedinjenim Državama koji je pokazao prvo efikasno živo polio cjepivo na svijetu. Napisao je ili bio koautor preko 875 naučnih radova i ko-urednik nekoliko naučnih časopisa .
| Hilary Koprowski | |
|---|---|
 |
Koprowski je dobio mnoge akademske počasti i nacionalna odlikovanja, uključujući belgijski Red lava, francuski Orden zasluga i Legiju časti, finski Red lava i Orden zasluga Republike Poljske.
Koprowski je bio meta optužbi u štampi vezanih za " hipotezu o oralnoj polio vakcini uzročniku AIDS-a ", koja je tvrdila da pandemija AIDS-a potječe od živih cjepiva protiv dječje paralize poput one Koprowskog. Ovaj se navod već dugo osporava tvrdnjama da je virus HIV-1 nađen kod ljudi prije nego što su njegova ispitivanja protiv dječje paralize provedena u Africi.[1] Slučaj je riješen van suda uz formalno izvinjenje časopisa Rolling Stone.[2]
Hilary Koprowski rođen je u Varšavi u obrazovanoj, asimiliranoj jevrejskoj porodici.[3][4] Njegovi roditelji upoznali su se 1906. godine kada je Paweł Koprowski (1882–1957) služio u Carskoj ruskoj vojsci i preselili se u Varšavu ubrzo nakon vjenčanja 1912. godine.[5] Njegova majka Sonia (rođena Berland; 1883.–1967.) Bila je zubarka iz Berdičeva.[6][7] Hilary Koprowski pohađao je varšavsku srednju školu Mikołaj Rej, a od dvanaeste godine pohađao je časove klavira na Varšavskom konzervatoriju . Dobio je diplomu iz medicine na Univerzitetu u Varšavi 1939. godine. Također je stekao muzičku diplomu na Varšavskom konzervatoriju, a 1940. na konzervatoriju Santa Cecilia u Rimu. Naučno istraživanje prihvatio je kao svoje životno djelo, ali se nikada nije odrekao muzike i komponovao je nekoliko muzičkih djela. U julu 1938. godine, dok je bio na medicinskom fakultetu, Koprowski se oženio Irenom Grasberg .[8]
Dok je bio u laboratorijama Lederle,[9] Koprowski je sačinio prvo polio cjepivo na svijetu, zasnovano na oralno primijenjenom oslabljenom virusu dječje paralize . Istražujući potencijalnu polio vakcinu, fokusirao se na žive viruse koji su oslabljeni (učinjeni nevirulentnim), a ne na ubijene viruse (potonji su postali osnova za injektiranu vakcinu koju je kasnije razvio Jonas Salk).
Rani rad Alberta Sabina na cjepivu sa oslabljenim živim virusom dječje paralize razvijen je na bazi oslabljenog virusa dječje paralize koji je Sabin primio od Koprowskog.
Napomene uredi
- ^ "Origin of AIDS: contaminated polio vaccine theory refuted" (PDF). Nature. 428 (6985): 820–820. 2004. doi:10.1038/428820a. PMID 15103367. Arhivirano s originala (PDF file, direct download 203 KB), 4. 3. 2016. Pristupljeno 21. 1. 2021.
Note 1,13: Korber, B.et al. Science 288, 1789–1796 (2000)
- ^ Martin B (august 2003). "Investigating the origin of AIDS: some ethical dimensions". J Med Ethics. 29 (4): 253–256. doi:10.1136/jme.29.4.253. PMC 1733782. PMID 12930866.
- ^ Profile, Whatisbiotechnology.org; accessed 21 April 2015.
- ^ Dr Hilary Koprowski: Virologist who developed the first oral vaccine against polio, independent.co.uk; accessed 21 April 2015.
- ^ The Pawel Koprowski Memorial Vacation Award was founded by Hilary Koprowski in 1958 in honor of his father.
- ^ The Koprowski and Berland Genealogy, ancestry.com; accessed 21 April 2015.
- ^ Mémoires of Judith Yazvina (2004)
- ^ Biography, U.S. National Library of Medicine website; accessed 21 April 2015.
- ^ Hilary Koprowski, Who Developed First Live-Virus Polio Vaccine, Dies at 96 - The New York Times, April 20, 2013.
Reference uredi
- Roger Vaughan, Slušajte muziku: Život Hilary Koprowski, Berlin, Springer, 2000;ISBN 0-387-98849-1
- David Oshinsky, Polio: Američka priča, Oxford University Press, 2005;ISBN 0-19-515294-8
- 2007. Zlatna medalja Alberta B. Sabina dodijeljena Hilary Koprowski (brošura / PDF datoteka) ; pristupljeno 21. aprila 2015.
- Imenik [članova] članova PIASA, 1999, New York, Poljski institut za umjetnost i nauku Amerike, 1999.