Ustav Republike Srpske
Ustav Republike Srpske glavni je pravni akt Republike Srpske, entiteta u Bosni i Hercegovini.[1] Ustav je ustanovila Narodna skupština Republike Srpske 28. februara 1992. godine[2], ali je morao biti revidiran nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma. Pruža skup zakona i principa za svoju teritoriju, a među svojim najboljim funkcijama definiše unutrašnju organizaciju Republike, funkciju zvaničnih institucija i prava i slobode svojih građana.[3]
Ustavni sud Republike Srpske započeo je sa radom 1. jula 1994. godine, a njegova primarna uloga je osigurati zaštitu Ustava i zakona. Nju formira devet sudija, uključujući predsjednika, izabranog u skladu s Ustavom i zakonom.[2]
Historija uredi
Ustav Skupštine Srba u BiH formalno je usvojen 28. februara 1992. godine pod naznakom Ustava Srpske Republike Bosne i Hercegovine. Bio je na snazi tokom rata u BiH (1992–95), a nakon potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma pretrpio je brojne izmjene u obliku amandmana kako bi bio u skladu s mirovnim sporazumom i Ustavnim sudom Bosne i Hercegovine.[3]
Neustavne odluke uredi
Prolog uredi
Prolog Ustava je 2002. dopunjen s dva amandmana, XXVI. i LIV. nakon što je Ustavni sud Bosne i Hercegovine 1. jula 2000. donio odluku da su članovi 1, 2, 3, 4 i 5 neustavni, tj. protiv Ustavu Bosne i Hercegovine.[3]
Grb Republike Srpske uredi
Ustavni sud Bosne i Hercegovine donio je odluku 31. marta 2006. da se grb Republike Srpske mora promijeniti u roku od šest mjeseci. Odluka Ustavnog suda Bosne i Hercegovine službeno je stupila na snagu 14. juna 2007. objavljivanjem odluke u "Službenom glasniku BiH 45/07". Ovakva odluka uslijedila je jer je zaključeno da grb diskriminira Bošnjake i Hrvate kao druga dva konstitutivna naroda.
Iako odlukom Ustavnog suda Bosne i Hercegovine nije predviđeno usvajanje dodatnih obilježja, Narodna skupština Republike Srpske usvojila je Amblem kao prelazno rješenje, koji je oboren na Vijeću naroda Republike Srpske, ali je Ustavni sud Republike Srpske ustanovio da amblem ne ugrožava vitalni nacionalni interes bošnjačkog i hrvatskog naroda. Amblem je 16. juna 2007. stupio na snagu.
Dan Republike Srpske uredi
Dan Republike Srpske Ustavni sud Bosne i Hercegovine dva puta je datum proglasio neustavnim. Prvog puta, 26. novembra 2015, sud je utvrdio da je 9. januar neustavan kao Dan Republike Srpske ocijenivši neustavnim dio Zakona o praznicima Republike Srpske te je zatražio od Narodne skupštine Republike Srpske (NSRS) da izmijeni sporne odredbe. Komisija za provođenje referenduma 25. septembra naredne godine provela je referendum o 9. januaru uprkos zabrani Ustavnog suda, koji je kasnije poništio njegove rezultate. Potom je NSRS iz Zakona o praznicima izbacila Zakon o Danu Republike Srpske i usvojila ga kao zaseban sekularni praznik. Nakon što su delegati Bošnjaka i Hrvata u Vijeću naroda Republike Srpske podnijeli zahtjev o ocjeni ustavnosti, Ustavni sud Bosne i Hercegovine po drugi put je 9. januar proglasio neustavnim, ovog puta poništivši dio člana Zakona o Danu Republike Srpske koji glasi "na osnovu potvrđene volje građana Republike Srpske, 9. januar se utvrđuje kao Dan Republike". Uprkos ovim odlukama, vlasti Republike Srpske još uvijek ga praznuju 9. januara.
Amandmani uredi
U Ustav Republike Srpske usvojeni su brojni amandmani. Od 1992. pa do 2003. amandmani su dodavani u 14 navrata, trenutno ih ima 113. Amandmane od I. do XCII. i od CVI. do CXIII. donijela je Narodna skupština Republike Srpske, a amandmane od XCIII. do CV. nametnuo je visoki predstavnik. U tim amandmanima, nisu samo dodavane, već i mijenjane i brisane već neke postojeće odredbe u Ustavu koje nisu bile u skladu sa Dejtonskim sporazumom i Ustavom Bosne i Hercegovine.[1][3]
Ustav uredi
Ustav Republike Srpske čini 12 poglavlja:[1]
- I. Temeljne odredbe
- II. Ljudska prava i slobode
- III. Ekonomsko i socijalno uređenje
- IV. Prava i dužnosti
- V. Organizacija Republike Srpske
- VI. Teritorijalna organizacija
- VII. Obrana
- VIII. Ustavnost i zakonitost
- IX. Ustavni sud
- X. Sudovi i javna tužiteljstva
- XI. Promjena Ustava
- XII. Završne odredbe
Također pogledajte uredi
Reference uredi
- ^ a b c Miljko, Zvonko. Ustavno uređenje Bosne i Hercegovine. ISBN 9531691320.
- ^ a b "Ustavni sud Republike Srspke". www.ustavnisud.org. Pristupljeno 30. 4. 2021.
- ^ a b c d "Ustav Republike Srpske" (PDF).