'''kriminal''' Kriminalot se razlikuva od drugite oblici na devijantno t.e. nesoodvetnoto odnesuvanje na poedinci ili grupi vo opstestvoto, zatoa sto pri kriminalnoto odnesuvanje se prekrsuvaat zakonskite normi, sto ne e slucaj so drugite devijantni pojavi kade se prekrsuvaat najcesto moralnite normi. Borbata so kriminalitetot ne moze da opfati samo krivicni dela tuku treba da opfati i drugi patoloski opstestveni pojavi kako na pr. alkoholizmot, narkomanijata, prostitucijata, skitnistvoto, prosenjeto pa i onie dejstvija koi se amoralni. Mnogu kriminalci ne se kriminalci po sopstven izbor tuku zapocnale da vrsat krivicni dela kako rezultat na losite socijalni uslovi. Siromastijata, `ziveenjeto vo siromasni naselbi, nedostatokot na obrazovanie, nevozmoznosta za vrabotuvanje, stanbenite problemi i losoto ziveenje, rastureniot semeen zivot, gi pravat nekoi licnosti da ne mozat da se snajdat vo moderniot svet kade sto samite se gubat vo zestokata bitka za zivotnite dobra ako se svrtat kon kriminalitetot. Opasnostite od namerno ostetuvanje i unistuvanje, ilegalni iskopuvanja, krazbi, prisvojuvanje, prikrivanje, nedozvolena trgovija, kriumcarenje, izmama i drugi nezakonski dejstvija, od den vo den, stanuvaat se porealni i se pogolemi. Zaradi steknuvawe na imotna korist, neretko i zaradi prestiz ili steknuvanje ugled vo opredeleni neformalni grupi, dobro organizirani poedinci i grupi planiraat, podgotvuvaat, naracuvaat ili izvrsuvaat krivicni dela, prisvojuvajki na toj nacin vredni eksponati.

kompjuterski kriminal Kompjuterskiot kriminal moze da opfati sirok repertoar na kriminalni prestapi, aktivnosti ili temi, narusuvanje na informaciskata sigurnost i privatnost. Tuka spagaat nelegalni vleguvanja vo mrezite na telefonskite kompanii, kompjuterskite virusi, spionaza, krazbi, izmami itn.Kompjuterskoto zlostorstvo sodrzi kriminalni aktivnosti slicno kako tradicionalnite kako sto se krazba, izmama, ucena kade sekade vo svetot pretstavuvaat predmeti na kriminalni sankcii. Lugeto koi izvrsuvaat kompjutersko zlostorstvo moze da bidat: studenti, amateri, teroristi i clenovi na organizirani kriminalni grupi. Organiziranite kompjuterski kriminalni grupi sostaveni od clenovi od celiot svet pocnuvaat da se pojavuvaat i so toa doaga do zgolemuvanje na kooperativnosta na kompjuterskite napadi. Samo so edno pritisnuvanje na tastaturata na kompjuterot, parite moze vednas da se prefrlat na tajni bankarski smetki, ili vo zemjite so niski danoci. Ovoj vid na prefrluvanje na pari drzavata tesko moze da go otkrie.

kriminal na "belite jaki" Kriminalot na “belite jaki” e profesionalen kriminalitet koj go pravat pripadnicite na povisokite, vladejackite delovni krugovi, koristejki gi vlijanijata i vrskite vo opstestvoto za vrsenje na krivicni dela koi im nosat ogromna materijalna korist, a na graganite i na opstestvoto im nosat ogromna steta. Ovoj vid na kriminalitet se srekava recisi vo site zemji i za nego e karakteristicno deka se pravi prikrieno od strana na najvisokite opstestveni sloevi so beskompromisni izmami i manipulacii vo oblasta na delovnite transakcii. Osnovnite karakteristiki na ovoj vid na kriminalitet se nenasilno vrsenje na krivicni dela vo stopanskiot zivot od strana na lica so visok socijalen status, koi mozat da go iskoristat svoeto vlijanie za prekrsuvawe na pravnite propisi so cel da se zdobijat so materijalna korist, a da ja izbegnat pravdata (odnosno da ja odbegnat krivicnata odgovornost). Vakviot kriminalitet najcesto se izrazuva vo stopanskoto rabotenje koga lazno se prikazuva finansiskata sostojba, se pravat mahinacii vo vrska so kupuvanjeto na akcii, se dava potkup na delovni luge i na drzavni sluzbenici, lazno se reklamiraat stoki, se pravat proneveri, nenamensko trosenje sredstva, danocni zatajuvanja, lazni bankrotstva itn. Kako izvrsiteli na vakvi dela se javuvaat mnogu mokni luge koi zazemaat visoki opstestveni pozicii vo politikata, administracijata, policijata, sudstvoto i sl. Ovoj kriminalitet e mnogu slicen so organiziraniot kriminal spored silata, mokta, politickoto vlijanie, spored pripadnosta na vladejackata klasa i sloj, spored imunitetot na politickoto i sudskoto gonenje.

organiziran kriminal Organiziraniot kriminal se odnesuva na aktivnostite sto imaat privid na normalno odnesuvanje, megutoa se nezakonski. Kako negova krakteristika se pripisuva i toa deka e trajno zdruzenie na poveke lica, odnosno deka prestavuva solidarna, profitno organizirana interesna zaednica, organizirana zaednica so krut stil na rakovodenje i disciplina na clenovite. Organiziraniot kriminal ne znae za granici. Kriminalnite organizacii nastojuvat da se vgradat vo postojaniot sistem. Tie vlijaat preku svoi luge vo drzavnite organi, preku davanje dozvoli za krupni zdelki, a se korumpiraat i vazni vladini funkcioneri. Tocni podatoci za nego tesko se pribiraat, no ocigledno e deka vakvi pojavi ima vo site zemji, pa i vo nasata, a se koristat raznovidni sredstva, od onie koi se na granica na legalnosta, do otvoreni uceni,surovost, bezobzirnost, potkup i sl. Poradi imunitetot tie mnogu tesko se otkrivaat od organite na progonot i ne se zapisuvaat vo kriminalnata statistika. Megu delata koi najcesto imaat takov karakter spagaat: trgovijata so opojni drogi, svercot so oruzje, iznuduvanje na pari za zastita koja ne e barana (reket), podveduvanje na prostitucija, trgovija so belo robje, korupcija, iskoristuvanje na danocni i carinski benificii, sverc so zlato, nakit, cigari, alkohol, avtomobili, perenjeto pari, ubistvata po poracka, teroristicki akcii itn. Vo sovremeni uslovi zagrozenosta od ovoj izrazito opasen kriminalitet e na mosne visoko nivo vo site sferi na opstestveniot zivot i recisi nema zemja koja ne e inficirana od negovite raznovidni pojavni oblici. Prisustvoto i postojaniot porast na organiziraniot kriminal, perenjeto pari i korupcijata, vo nivnite opasni formi i mezunarodni dimenzii, denes vo svetot prestavuva seriozna zakana so destabiliziracko vlijanie vrz fundamentalnite opstestveni, ekonomski i politicki institucii, kako i opasnost za suverenitetot na drzavite, a osobeno na onie vo tranzicija megu koi spaga i R. Makedonija. korupcija Korupcijata e fenomen sto dobiva planetarni dimenzii, zasto nema drzava i ekonomija, sto e imuna na razlicnite oblici na potkupuvanje, "trguvanje so vlijanie" i drugi oblici na zloupotreba na posebnata polozba sto ja imaat poedinci, politicki partii i javni i privatni korporacii. Koga nekoj ja zloupotrebuva vlasta sto mu e doverena, ili rabotnoto mesto za licen interes, togas velime deka toj covek e korumpiran.Cesto korupcijata e megunarodna, a toa gi zgolemuva teskotiite za borba protiv nea.Korupcijata e simptom na edna teska bolest na opstestvoto, cija sto vistinska dijagnoza upatuva na maligni procesi sto brzo se razvivaat vo pravec na: koncentracija na funkciite, bogatstvoto i prestizot,potisnuvanje na demokratijata i jaknenje na nedemokratskite i avtokratskite rezimi, totalna erozija na naceloto na zakonitost i drugite onovni postulati na pravnata drzava. Poradi toa sto vo megunarodnata korupcija se igra so ogromni iznosi, mnogu opasna rabota e gonenjeto na ovie kriminalci. Mnogu sudii, novinari, i istrazuvaci se pod zakana, a nekolku od niv platile so zivotot, zatoa sto sobrale ili objavile informacii za niv.

trgovija so lugje Trgovija so luge znaci regrutiranje, transportiranje, transfer,zasolnuvanje ili prifakanje na lica, po pat na zakana ili so upotreba na sila ili drugi formi na prinuda, kidnapiranje, izmama, zalazuvanje ili so zloupotreba na mok ili na sostojba na nemok, so davanje ili primanje na pari ili korist, zaradi postignuvanje na soglasnost na nekoe lice koe ima kontrola nad drugo lice, zaradi potrebite na eksploatacija. Eksploatacijata ja opfaka eksploatacijata na prostitucijata na drugi lica ili drugi formi na seksualna eksploatacija, prinudna rabota ili prinudni uslugi, ropstvo ili praksi slicni na ropstvoto, sluguvanje ili vadenje na organi.Kriminalnite grupi regrutiraat i transportiraat zrtvi od edna preku druga drzava (zemja na poteklo i zemja na tranzit) i niv gi prodavaat vo lokalni bordeli i krugovi na prostitucija vo nekoja treta drzava (zemja na krajna destinacija).