Wikipedia

Univerzitet Al-Karaouine

Univerzitet Al–Karaouine (arapski: جامعة القرويين) je univerzitet je sa sjedištem u gradu Fesu, u Maroku. Prema UNESCO-u i Guinnessovoj knjizi rekorda[1][2] univerzitet je najstarija postojeća visokoobrazovna ustanova na svijetu, a naučnici je ponekad nazivaju i najstarijim univerzitetom na svijetu.[3] Osnovala ga je Fatima al-Fihri 859. godine s pridruženom medresom, koja je nakon toga postala jedno od vodećih duhovnih i obrazovnih središta islamskog svijeta. U moderni sistem univerziteta u Maroku inkorporiran je 1963. godine. Sama džamija, koja je dio kompleksa, također je značajan objekat marokanske i islamske arhitekture koji obuhvata elemente iz mnogih različitih razdoblja marokanske historije.

Univerzitet Al–Karaouine
(جامعة القرويين)
Osnovan859.
VrstaDržavni univerzitet od 1963.
Akademsko osoblje1.025
Admin. osoblje708
Studenti8.120 (2012)
LokacijaFes, Maroko
KampusUrbani
Bojebijela
Veb-sajt[1]

Sistem obrazovanja na univerzitetu Al–Karaouine koncentriran je na islamsku vjersku i pravnu nauku s velikim naglaskom na, klasičnu arapsku gramatiku i malikijski zakon, mada je studentima ponuđeno i nekoliko odsjeka za izučavanje drugih neislamskih predmeta poput francuskog i engleskog jezika. Nastava se izvodi tradicionalnom metodom u kojoj studenti sjede u polukrugu (halki) oko šeika, koji ih podučava određenoj nauci, postavlja im pitanja o određenim stvarima i općenito usvajanje znanja se odvija dijalogom. Studenti iz cijelog Maroka i islamske zapadne Afrike pohađaju Univerzitet, mada određeni broj studenata može poticati iz drugih dijelova islamskog svijeta kao što je Srednja Azija. Čak i španski konvertiti u islam se u većoj mjeri upisuju na ovaj univerzitet, privučeni islamskim stipendijama u Maroku i činjenicom da su šeici Univerzitet Al–Karaouine uopće nasljednici bogatog vjerskog i naučnog naslijeđa muslimana El-Andaluza.

Većina studenata na Univerzitetu je starosne dobi između 13 i 30 godina, a studiraju i stiču srednjoškolske i diplome univerzitetskog nivoa, mada muslimani s dovoljno visokim nivoom arapskog jezika također mogu neformalno pohađati predavačke kurseve, s obzirom na tradicionalnu kategoriju posjetitelja koji su u potrazi za znanjem. Osim što su muslimani, od potencijalnih polaznika traži se učenje hifsa tj. učenja Kur'ana napamet (hafizi i hafize) kao i nekoliko drugih kraćih srednjovjekovnih islamskih tekstova o gramatici i malikijskom zakonu, te općenito vrlo dobro poznavanje klasičnog arapskog jezika. Česta je zabluda da je univerzitet otvoren samo za muškarce što nije istinito jer univerzitet pohađaju i žene od 1940-ih.[4]

Naziv uredi

Naziv univerziteta na arapskom جَامِعَةُ الْقَرَوِيِّينَ znači Univerzitet naroda iz Kairouana iz kojeg potiče i porodica osnivača univerziteta Fatima al-Fihri.

Historija institucije uredi

Medresa uredi

 
Anaza na ulazu iz dvorišta džamije u središnju molitvenu prostoriju

Al-Karaouine je 859. godine, s pridruženom medresom,[5][6][7] osnovala Fatima Fatima al-Fihri, kćerka bogatog trgovca Mohammeda al-Fihrija. Porodica al-Fihri doselila se iz Kairouana (otuda i naziv ustanove) iz Tunisa, u Fes početkom 9. vijeka, pridruživši se zajednici drugih migranata iz Kairouana koji su se naselili u zapadnom dijelu grada. Fatima i njezina sestra Merjem, obje obje dobro obrazovane, naslijedile su veliku svotu novca od oca. Fatima je obećala da će čitavo nasljedstvo potrošiti na izgradnju džamije pogodne za njenu zajednicu. U to vrijeme grad Fes je bio glavni grad dinastije Idrizida, koja se smatra prvom marokanskom islamskom državom.[8]

U 10. vijeku, dinastija Idrizida pala je s vlasti i Fes je postao sporna teritorija između Fatimidskog halifata i emevijskog Kórdobskog halifata i njihovih saveznika. U tom periodu, Al-Karaouine je progresivno rastao po pitanju ugleda. U nekom je trenutku hutba (propovijed tokom džuma namaza petkom) prebačena iz džamije Shurafa u džamiju Al-Karaouine, čime joj je dodijeljen status glavne džamije zajednice. Ovaj transfer se dogodio ili 919/18. ili 933. godine, oba datuma koja odgovaraju kratkim periodima dominacije Fatimida nad gradom, što sugerira da je do prenosa možda došlo na inicijativu Fatimida. U svakom slučaju, džamija i njegova učilačka institucija nastavila je uživati ​​poštovanje političkih elita, a samu džamiju Almoravidi su značajno proširili i više puta ukrašavali tokom kasnijih dinastija. Uspostavljena je tradicija da su sve ostale džamije Fesa vrijeme ezana zasnovale na osnovu vremena ezana ove džamije.[9]

U Al-Karaouine se, unutar vlastite biblioteke sakupio veliki izbor rukopisa koji su se čuvali u biblioteci koju je osnovao marinidski sultan Abu Inan Faris 1349. Među najdragocjenijim rukopisima koji se trenutno nalaze u biblioteci nalaze se sveskovi iz čuvene zbirke hadisa El-Muvete autora Imama Malika koji su napisani na pergamentu gazele, Sirat Ibn Ishaq, primjerak Kur'ana kojeg je biblioteci 1602. poklonio sultan Ahmad al-Mansur, i originalni primjerak knjige Ibn-Halduna Al-'Ibar.[10] Među predmetima koje se izučavaju, uz Kur'an i fikh (islamsko pravo) su gramatika, retorika, logika, medicina, matematika i astronomija.

Za kartografa iz 12. vijeka, Muhameda El-Idrisija, čije su mape pomogle u evropskim geografskim otkrićima tokom renesanse, kaže se da je neko vrijeme živio u Fesu, što sugerira da je možda radio ili studirao na Al-Karaouineu. Medresa je proizvela brojne učenjake koji su snažno utjecali na intelektualnu i akademsku historiju muslimanskog svijeta. Među njima su Muhammed ibn Rušnajd (umro 1321.), Muhammed Ibn al-Hadž al-Abdari al-Fasi (umro 1336.), Abu Imran al-Fasi (umro 1015.), vodeći teoretičar malikijske pravne škole, Hasan ibn Muhammed el-Vazan el-Fasi (Lav od Afrike), poznati putnik i pisac. Pionirski učenjaci, kao što su Muhamed El-Idrisi, Ibn-Arabi (1165. – 1240), Ibn Haldun (1332. – 1395), Ibn al-Hatib, Nurudin al-Bitrudži Ibn Hirzihim i Hasan ibn Muhammed el-Vazan el-Fasi su bili povezani s medresom bilo kao studenti ili kao predavači. Među kršćanskim učenjacima koji su posjećivali Al-Karaouine bili su flamanski Nicolas Cleynaerts, holanđanin Golius[10] i papa Silvester II.[11]

Status državnog univerziteta uredi

1912. godine, kada je Maroko postao francuski protektorat, počelo je opadanje važnosti Al-Karaouineu kao vjerskom obrazovnom centru.[12] Međutim, univerzitet je zadržao određeni značaj kao mjesto obrazovanja za sultanovu upravu.[12] Studentsko tijelo kruto je podijeljeno na društvenim slojevima, prema etničkoj pripadnosti (Arapi i Berberi), socijalnom statusu, ličnom bogatstvou i porijeklu studenta te su se prema tim kriterijima studenti razdvajali ne samo u internatu već i na nastavi.[12] Kako bi dodatno smanjila uticaj institucije, Francuska administracija provela je niz strukturnih reformi između 1914. i 1947. ali nije modernizirala sadržaje nastave već su i dalje dominirali sadržaji prema tradicionalnim svjetonazorima uleme.[12] Istovremeno, broj studenata Al-Karaouinea smanjio se 1922. godine na ukupno 300, nakon što je marokanska elita počela slati svoju djecu na novoosnovane fakultete i institute zapadnog stila po drugim gradovima države.[12]

Al-Karaouine je 1947. integriran u državni obrazovni sistem,[13] ali je tek kraljevskim dekretom nakon nezavisnosti 1963. godine medresa konačno transformirana u univerzitet pod nadzorom ministarstva obrazovanja.[12][14][15] Stara medresa je zatvorena, a novi kampus osnovan je u bivšoj kasarni francuske vojske.[12] Dok je dekan imao sjedište u Fesu, osnovana su još četiri fakulteta u gradu i izvan njega: Fakultet islamskog prava u Fezu, Fakultet arapskih studija u Marakešu i Teološki fakultet u Tétouanu, kao i još jedan takav fakultet u blizini Agadira 1979. godine. Uvedeni su novi nastavni programi i udžbenici i poboljšana kvalifikacija nastavnog osoblja.[12][16] Nakon reformi, Al-Karaouine je 1965. godine zvanično preimenovan u naziv koji nosi i danas, Univerzitet Al-Karaouine.[12]

1975. godine Opće studije prebačene su na novoosnovani Univerzitet Sidi Mohamed Ben Abdellah dok su se na Al-Karaouineu zadržali studiji iz islamske i teološke oblasti.

1988. godine, nakon gotovo tri desetljeća pauze, kralj Hasan II ponovo je otvorio medresu u Al-Karaouineu, što je protumačeno kao potez ka jačanju konzervativne podrške monarhiji.[12]

Vanjski linkovi uredi

Reference uredi

  1. ^ Oldest University
  2. ^ "Medina of Fez". UNESCO World Heritage Centre. UNESCO. Pristupljeno 23. 4. 2020.
  3. ^ Verger, Jacques: "Patterns", in: Ridder-Symoens, Hilde de (ed.): A History of the University in Europe. Vol. I: Universities in the Middle Ages, Cambridge University Press, 2003, ISBN 978-0-521-54113-8, pp. 35–76 (35)
  4. ^ Ahmed, Sumayya (2016). "Learned Women: Three Generations of Female Islamic Scholarship in Morocco". The Journal of North African Studies. 21 (3): 470–484. doi:10.1080/13629387.2016.1158110.
  5. ^ Meri, Josef W. (ed.): Medieval Islamic Civilization: An Encyclopedia, Vol. 1, A–K, Routledge, ISBN 978-0-415-96691-7, p. 257 (entry "Fez")
  6. ^ Lulat, Y. G.-M.: A History Of African Higher Education From Antiquity To The Present: A Critical Synthesis Studies in Higher Education, Greenwood Publishing Group, 2005, ISBN 978-0-313-32061-3, p. 70:

    As for the nature of its curriculum, it was typical of other major madrasahs such as al-Azhar and Al Quaraouiyine, though many of the texts used at the institution came from Muslim Spain...Al Quaraouiyine began its life as a small mosque constructed in 859 C.E. by means of an endowment bequeathed by a wealthy woman of much piety, Fatima bint Muhammed al-Fahri.

  7. ^ Esposito, John (2003). The Oxford Dictionary of Islam. Oxford University Press. str. 328. ISBN 978-0-1951-2559-7. Referenca sadrži prazan nepoznati parametar: |month= (pomoć)CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
  8. ^ Abun-Nasr, Jamil (1987). A history of the Maghrib in the Islamic period. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0521337674.
  9. ^ Gaudio, Attilio (1982). Fès: Joyau de la civilisation islamique. Paris: Les Presse de l'UNESCO: Nouvelles Éditions Latines. ISBN 2723301591.
  10. ^ a b see R. Saoud article on http://muslimheritage.com/topics/default.cfm?ArticleID=447 Arhivirano 15. 1. 2009. na Wayback Machine,
  11. ^ Crowe, Felicity; Goddard, Jolyon; Hollingum, Ben; MacEachern, Sally; Russell, Henry, ured. (2011). Modern Muslim Societies. Muslim World. New York, NY: Marshall Cavendish Reference. str. 93. ISBN 978-0-7614-7927-7. Pristupljeno 24. 11. 2015.
  12. ^ a b c d e f g h i j Lulat, Y. G.-M.: A History Of African Higher Education From Antiquity To The Present: A Critical Synthesis, Greenwood Publishing Group, 2005, ISBN 978-0-313-32061-3, pp. 154–157
  13. ^ Shillington, Kevin: Encyclopedia of African History, Vol. 2, Fitzroy Dearborn, 2005, ISBN 978-1-57958-245-6, p. 1025:

    Higher education has always been an integral part of Morocco, going back to the ninth century when the Karaouine Mosque was established. The madrasa, known today as Al Qayrawaniyan University, became part of the state university system in 1947.

  14. ^ Belhachmi, Zakia: "Gender, Education, and Feminist Knowledge in al-Maghrib (North Africa) – 1950–70", Journal of Middle Eastern and North African Intellectual and Cultural Studies, Vol. 2–3, 2003, pp. 55–82 (65):

    The Adjustments of Original Institutions of the Higher Learning: the Madrasah. Significantly, the institutional adjustments of the madrasahs affected both the structure and the content of these institutions. In terms of structure, the adjustments were twofold: the reorganization of the available original madaris and the creation of new institutions. This resulted in two different types of Islamic teaching institutions in al-Maghrib. The first type was derived from the fusion of old madaris with new universities. For example, Morocco transformed Al-Qarawiyin (859 A.D.) into a university under the supervision of the ministry of education in 1963.

  15. ^ Park, Thomas K.; Boum, Aomar: Historical Dictionary of Morocco, 2nd ed., Scarecrow Press, 2006, ISBN 978-0-8108-5341-6, p. 348

    al-qarawiyin is the oldest university in Morocco. It was founded as a mosque in Fès in the middle of the ninth century. It has been a destination for students and scholars of Islamic sciences and Arabic studies throughout the history of Morocco. There were also other religious schools like the madras of ibn yusuf and other schools in the sus. This system of basic education called al-ta'lim al-aSil was funded by the sultans of Morocco and many famous traditional families. After independence, al-qarawiyin maintained its reputation, but it seemed important to transform it into a university that would prepare graduates for a modern country while maintaining an emphasis on Islamic studies. Hence, al-qarawiyin university was founded in February 1963 and, while the dean's residence was kept in Fès, the new university initially had four colleges located in major regions of the country known for their religious influences and madrasas. These colleges were kuliyat al-shari's in Fès, kuliyat uSul al-din in Tétouan, kuliyat al-lugha al-'arabiya in Marrakech (all founded in 1963), and kuliyat al-shari'a in Ait Melloul near Agadir, which was founded in 1979.

  16. ^ Park, Thomas K.; Boum, Aomar: Historical Dictionary of Morocco, 2nd ed., Scarecrow Press, 2006, ISBN 978-0-8108-5341-6, p. 348
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Univerzitet_Al-Karaouine&oldid=3542208"