Toše Proeski
Todor Toše Proeski (Prilep, 25. januara 1981.[1] - Nova Gradiška, 16. oktobra 2007.) bio je makedonski[2] pjevač pop-muzike i muzička zvijezda u cijelom regionu Jugoistočne Evrope.
| Toše Proeski | |
|---|---|
 Toše Proeski na Eurosongu 2004. | |
| Osnovne informacije | |
| Ime po rođenju | Todor Proeski |
| Pseudonimi | Toše |
| Rođenje | 25. januar 1981. Prilep, SFR Jugoslavija |
| Porijeklo |  Makedonija |
| Smrt | Nova Gradiška, Hrvatska |
| Žanrovi | pop, makedonska narodna muzika |
| Zanimanje | kantautor |
| Instrumenti | gitara, klavir |
| Karijera | 1996–2007. |
| Izdavači | Hayat Production (BiH) |
| Povezani umjetnici | Antonija Šola, Toni Cetinski |
Jedan od njegovih prvih nastupa bio je na jednom dječjem festivalu 1996. Godine 1998. po prvi put nastupa na makedonskom izboru za Pjesmu Eurovizije sa pjesmom "Ostani do kraja", te 2000. godine s pjesmom "Solzi pravat zlaten prsten", da bi 2004. bio i predstavnik Makedonije na Eurosongu u Istanbulu. Otprilike u isto vrijeme s prvim nastupima na nacionalnim izborima za Euroviziju započinje i uspješnu saradnju s kompozitorom Grigorom Koprovim i stvara prvi veliki hit ("Rane na usnama"). Tokom svoje kratke i naročito uspješne muzičke karijere sarađivao je s muzičkim imenima kao što su: Esma Redžepova, Željko Joksimović, Tony Cetinski, Anja Rupel, Karolina Gočeva, Antonija Šola, Miro Buljan, Bora Čorba, Goca Tržan, Leontina, Phoebus, Jeff Beck i drugi. Velika popularnost, ne samo kod brojne publike u cijeloj regiji, nego i kod svojih kolega muzičara rezultirala je s nekoliko snimljenih dueta. Svoj treći studijski album "Ako me pogledneš vo oči" snimio je u Grčkoj i objavio ga 2003. Pjesma "Čija si" s tog albuma postala je jedan od njegovih najvećih hitova, a album je promovirao u Bosni i Hercegovini, Sjevernoj Makedoniji, Srbiji i Bugarskoj, poslije čega je zaradio epitet "kralja pirata". Njegovi su nosači zvuka, naime, u ogromnim tiražima prodavani su širom bivše Jugoslavije, ali on i njegova izdavačka kuća nikad na njima nisu zaradili, s obzirom na to da su bili djelo pirata i preprodavaca.
Proeski je bio pred diplomom solo pjevanja na Muzičkoj akademiji u Skopju kao jedan od najboljih studenata svoje generacije. Bio je jedan je od rijetkih školovanih pop muzičaru na prostoru cijele bivše Jugoslavije. Svoj osebujni vokal nastavio je usavršavati u New Yorku, kod poznatog profesora pjevanja Williama Raya, koji je podučavao i Luciana Pavarottija.
Godine 2004. imenovan je za regionalnog ambasadora dobre volje UNICEF-a, a tim povodom snimio je pjesmu "Za ovoj svet" (makedonsku verziju) i "This World" (englesku verziju). Dobitnik je i Humanitarne nagrade majke Tereze.
Smrt
Poginuo je u saobraćajnoj nesreći 16. oktobra u 6:25 h u 26. godini života, kad se njegovo vozilo sudarilo sa kamionom na autoputu Lipovac-Zagreb kod Nove Gradiške. Toše je, u snu, poginuo na licu mjesta, nalazeći se na mjestu suvozača.[3]
Tokom dana 16.10.2007. Proeski je prebačen u Makedoniju, gdje je dan poslije toga uz sve vojne i državne počasti sahranjen u svome rodnom gradu Kruševu. Makedonska vlada je pri tome proglasila 17.10 praznikom za dan žalosti Tošeta Proeskog.
Albumi
- 1999: Nekade vo noḱta (makedonski: Некаде во ноќта, Negdje U Noći)
- 2000: Sinot božji (makedonski: Синот божји, Sin Božiji)
- 2002: Ako me pogledneš vo oči (makedonski: Ако ме погледнеш во очи, Ako me pogledaš u oči)
- 2004: Den za nas (makedonski: Ден за нас, Dan za nas); Life, na Eurovision[4]
- 2005: Po tebe (makedonski: По тебе, Pratim te)
- 2006: Božilak (makedonski: Божилак, Duga)
- 2007: Igri bez granici (makedonski: Игри без граници, Igra bez granica)
- 2009: The Hardest Thing (posthumno izdanje albuma na engleskom jeziku)
- 2010: Još uvijek sanjam da smo zajedno (posthumno izdanje albuma na jezicima naroda EX-YU)
- 2011: So ljubav ot Toše (posthumno izdanje albuma na engleskom jeziku)
Reference
- ^ "Tose Proeski official website". web.archive.org. 18. 10. 2007. Arhivirano s originala 18. 10. 2007. Pristupljeno 6. 7. 2022.CS1 održavanje: bot: nepoznat status originalnog URL-a (link)
- ^ Llc, Books (septembar 2010). Aromanian People: Kaliopi, Gigi Becali, ToSe Proeski, Neagu Djuvara, List of Aromanians, Alchiviad Diamandi Di Samarina, Ion Caramitru, Lena Constante, Theodore Kavalliotis, Jovan Sterija Popovic, Branislav NuSic, Elena Gheorghe, Andrei Saguna (jezik: engleski). General Books. ISBN 978-1-156-11246-5.
- ^ Staff writer, Macedonia's government declares day of mourning over singer death Arhivirano 24. 9. 2013. na Wayback Machine. FOCUS News Agency. Pristupljeno 17. 10. 2007.
- ^ Martijn. "Toše Proeski". Eurovision Universe (jezik: engleski). Arhivirano s originala, 6. 7. 2022. Pristupljeno 6. 7. 2022.
Vanjski linkovi
| Commons ima datoteke na temu: Toše Proeski |
Oficijalni sajt Tošeta Proeskog
- Stari oficijalni sajt Tošeta Proeskog Arhivirano 4. 3. 2009. na Wayback Machine