Sonja Šiljak-Yakovlev
Sonja Šiljak-Yakovlev, (Vršac, 8. septembar 1946.) je renomirana bosanskohercegovačka i svjetska naučnica iz oblasti evolucijske sistematike biljaka, profesor emeritus i naučni savjetnik Nacionalnog centra za naučna istraživanja Francuske (CNRS) Paris-Sud, počasni doktor nauka Univerziteta u Sarajevu. Njena taksonomska skraćenica je Šiljak-Yak. Vidi:Spisak botaničara po autorskim skraćenicama[1][2]
| Sonja Šiljak Yakovlev | |
|---|---|
| Rođenje | 8. septembar 1946. Vršac, Vojvodina, SR Srbija, DFJ |
| Državljanstvo | Bosna i Hercegovina i Francuska |
| Polje | Biologija, Biosistematika Genetika, Citogenetika Evolucijska historija biljaka, Genomika |
| Alma mater | Doktorat na Univerzitetu Paris-Sud (Faculté des Sciences d'Orsay), Paris VI |
Biografija uredi
Sonja Yakovlev rođena je 8. septembra 1946. godine u Vršcu, SR Srbija, (SAP Vojvodina); od drugog mjeseca života, ranu mladost, uključujući i početak naučne karijere, provela je u Sarajevu (Bosna i Hercegovina).
Prof. dr. Šiljak-Yakovlev je 1970. godine, nakon završetka dodiplomskog studija na Prirodno-matematičkom fakultetu Univerziteta u Sarajevu, svoj naučnoistraživački put započela petogodišnjim angažmanom na Biološkom institutu Univerziteta u Sarajevu (1971–1976). Nakon okončanja doktorskog studija 1986, na Univerzitetu Paris-Sud, i sticanja diplome doktora nauka iz oblasti evolucijske sistematike biljaka nastavlja graditi akademsku karijeru u realizaciji naučnih i nastavnih aktivnosti na Univerzitetu Paris-Sud (Faculté des Sciences d'Orsay), Paris VI (Pierre et Marie Curie) i Paris XIII (Bobigny).
Njena karijera primarno je obilježena dugogodišnjim istraživačkim radom i vođenjem istraživačkog tima "Evolucija i organizacija genoma" u okviru Laboratorije za evoluciju, ekologiju i sistematiku, kao i Odjela za Evoluciju skrivenosjemenjača na Faculté des Sciences d'Orsay. Naučni opus prof dr. Sonje Šiljak-Yakovlev je u osnovi fokusiran na oblasti koje istražuju evoluciju hromosoma i organizaciju genoma, citogenetiku i evoluciju biljaka, biodiverzitet, endemizam, te sistematiku i evoluciju biljaka. Njena istraživački pažnja je direktno vezan za evoluciju odabranih kompleksa viših biljaka sa citogenetičkim pristupom, kao i istraživanje nekoliko nivoa njihove intregracije: hromosomski, nuklearni, ćelijski, individualni, populacioni i specijski. Ova istraživanja su našla aplikaciju u različitim biološkim disciplinama (evolucijska sistematika, genetika, bioraznolikost), a bazirana su na studijama evolucije veličine genoma, broja hromosoma, molekulskee strukture hromosoma, heterohromatina i repetitivnih sekvenci, kao i organizaciji ribosomnih gena.
Iz navedenih oblasti publicirala je do sada preko 200 originalnih naučnih radova, te ostvarila preko 250 učešća na međunarodnim konferencijama. Objavila je u koautorstvu šest knjiga (te adaptirala i revidirala prevod s francuskog naučne knjige na bosanski jezik) i dvije naučne internet baze podataka. Stalni je član uredništva i recenzentskog sastava preko trideset referentnih naučnih časopisa. Prema društvenoj mreži naučne zajednice ResearchGate,[3][4] broj citiranja (10. novembra 2019.) joj je 4217; h-index = 38; i10-indeks = 99, po čemu je nakcitiraniji/ja botaničar/ka u Regionu.
Prof. dr. Sonja Šiljak-Yakovlev održala je brojna predavanja po pozivu iz oblasti citogenetike, kariosistematike i palinologije na Univerzitetima u: Alžiru (Univ. Constantin i Oran), Belgiji (Univ. Libre de Bruxel), Brazilu (Univ. Federal do Rio Grande do Sul, Porto Alegre), Grčkoj (Univ. Patras), Italiji (Univ. Djenova), Maroku (Univ. Raba), Španiji (Univ. Barcelona, Valencija i Vigo), Švicarskoj (Univ. Nechatel), Tunisu (Univ. Sfax), Ostrva Reunion i Tahitija i dr. Također, gotovo ustaljenja gostujuća predavanja iz oblasti "Organizacije genoma i njegove evolucije" održava na postdiplomskom studiju (DEA) Univerziteta Pierre et Marie Curie Paris VI, postdiplomskom i doktorskom studiju Prirodno-matematičkog fakulteta u Sarajevu i Beogradu, te Univerzitetu St. Joseph u Bejrutu (Liban).
Pod supervizijom dr. Sonje Šiljak-Yakovlev, kao mentora, odbranjene su brojne doktorske i magistarske disertacije (preko 25 doktorskih i 14 magistarskih). Doktorandi koje je mentorirala prof. Šiljak-Yakovlev su pored francuskih studenata, uglavnom dolazili sa matičnih Univerziteta širom Evrope, Latinske Amerike, frankofonskih zemalja Azije i Afrike, te područja bivše Jugoslavije.
Učesnik je i voditelj brojnih međunarodnih projekata (preko 50) koji su za primarni cilj imali edukaciju mladih naučnika i širenje spoznaja iz njenih primarnih istraživačkih oblasti. Osnovni pravci njenih istraživačkih, projektnih aktivnosti posljednju deceniju vezani su za multidisciplinarni projekat "Towards a genome size and chromosome number database of Balkan flora" u okviru kojeg je istražen veliki broj rodova viših biljaka. Paralelno, sličan projekat je realizirala sa naučnicima sa Univerziteta St. Joseph u Bejrutu koji je za cilj imao multidisciplinarna istraživanja flore Libanona. Krajnji rezultat dugogodišnjih istraživanja u sklopu ovog projekta pored niza naučnih radova je objavljena i danas izuzetno citirana internetska baza (www.lebanon-flora.org). Navedena dva projekta su danas dobila svoju punu afirmaciju kroz međunarodnu saradnju koja obuhvata zemlje Mediterana (Alžir, Bosnu i Hercegovinu, Hrvatsku, Francusku, Grčku, Italiju, Libanon, Maroko, Španiju, Tunis i dr.) i kroz koju se već nekoliko godina realiizira zajednički program proučavanja veličine genoma koji obuhvata najveći dio Mediterana.
Dr. Šiljak-Yakovlev je svojim zalaganjima izuzetno je doprinijela dugogodišnjoj promociji i razvoju Univerziteta u Sarajevu zbog čega je 15. decembra 2016. godine promovirana u počasnog doktora nauka Univerziteta u Sarajevu. Naime, njenim pionirskim i kontinuiranim djelovanjem, posljednje četiri decenije, dala je izuzetan doprinos širenju spoznaja u svjetskoj naučnoj javnosti o značaju, posebnosti i bogatstvu biljnog svijeta Bosne i Hercegovine i Balkana kao značajne komponente evropskog prirodnog naslijeđa. U velikom broju njenih objavljenih naučnih radova upravo su istraživani rijetki i endemični predstavnici rodova: Centaurea, Narcissus, Crepis, Reichardia, Picea, Pinus, Ramonda, Lilium i mnogi drugi. Pored samostalnog istraživačkog rada, veliki broj ovih radova objavljen je i u koautorstvu sa naučnim radnicima Univerziteta u Sarajevu i to sa Prirodno-matematičkog fakulteta (Odsjek za biologiju i Katedra za organsku hemiju i biohemiju Odsjeka za hemiju), Šumarskog fakulteta, kao i naučnim radnicima Odjeljenja za prirodne nauke Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine.
Također, dala je izniman doprinos u dugoročnom obrazovanju i napredovanju nastavnog i naučnog kadra Univerziteta u Sarajevu i to uposlenika Prirodno-matematičkog, Šumarskog fakulteta te Insituta za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB). Osnivač je Laboratorije za istraživanje i zaštitu endemskih resursa na Prirodno-matematičkom fakultetu u Sarajevu, te je bila direktno angažirana u opremanju laboratorija Šumarskog fakulteta, kao i laboratorija Instituta za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Također je pružila aktivnu podršku u razvoju Prirodnjačkog odjeljenja Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine. Voditelj je i učesnik brojnih naučnoistraživačkih projekta sa međunarodnim i lokalnim finansiranjem koji su direktno doprinijeli afirmaciji sarajevskog Univerziteta. Učesnica je organiziranja naučnih skupova u Bosni i Hercegovini te je pomagala učešće bh. istraživača na brojnim naučnim skupovima u drugim zemljama.
Također pogledajte uredi
Reference uredi
- ^ https://bs.wikipedia.org/wiki/Spisak_botani%C4%8Dara_po_autorskim_skra%C4%87enicama#%C5%A0
- ^ https://www.ipni.org/index.html
- ^ [1] pristupljeno 10. novembra 2019,
- ^ Google Scholar[2] Pristupljeno 10 novembra 2019
Vanjski linkovi uredi
- https://www.researchgate.net/profile/Sonja_Siljak-Yakovlev]Pristupljeno 10. novembra 2019, *https://scholar.google.co.uk/citations?user=rhyW6JEAAAAJ]Pristupljeno[mrtav link] 10 novembra 2019