Pantenol
Pantenol ili pantotenol je alkoholni analog pantotenske kiseline (vitamin B5) i kao takav provitamin vitamina B5. U organizmima se brzo oksidira u pantotenat (pantotensku kiselinu). Na sobnoj temperaturi, pantenol je visoko viskozna i prozirna tečnost, ali su soli pantotenske kiseline (naprimjer, natrij pantotenat) u vidu tipskog bijelog praha. Rastvorljiv je u vodi, alkoholima, propilen glikolu, dietil eteru i hloroformu, te blago rastvorljiv u glicerinu.[1][2][3]
| Pantenol | |
|---|---|
 | |
| Općenito | |
| Hemijski spoj | Pantenol |
| Druga imena | Bepanten; Dekspantenol IUPAC ime: 2,4-dihidroksi-N-(3-hidroksipropil)-3,3-dimetilbutanamid |
| Molekularna formula | C9H19NO4 |
| CAS registarski broj | 81-13-0&rn=1 16485-10-2 81-13-0 |
| SMILES | CC(C)(CO)C(O)c(:[o]):[nH]CCCO |
| InChI | 1S/C9H19NO4/c1-9(2,6-12)7(13) 8br(14)10-4-3-5-11/h7,11-13H, 3-6H2,1-2H3,(H,10,14) |
| Kratki opis | Bezbojna tečnost |
| Osobine1 | |
| Agregatno stanje | Tečno |
| Gustoća | 1,2 g mL−1 (na 20 °C) |
| Tačka topljenja | 66 do 69 |
| Rizičnost | |
| NFPA 704 |  0
0
0
|
| 1 Gdje god je moguće korištene su SI jedinice. Ako nije drugačije naznačeno, dati podaci vrijede pri standardnim uslovima. | |
Produžena hemijska formula pantenola je:
- HO-CH2-C(CH3)2-CH(OH)-CONH-CH2CH2CH2-OH.
Pantenol se javlja u obliku dva enantiomera, D i L. Samo je D-pantenol (dekspantenol) biološki aktivan, ali oba oblika imaju hidratantna svojstva. Za kozmetičku upotrebu, pantenol dolazi ili u D obliku ili kao racemska (razgranata) mješavina D i L (DL -pantenol).
Upotreba uredi
_mit_Verpackung_und_Beipackzettel_%E2%80%94_Deutschland.jpg)
U kozmetičkim preparatima za ličnu njegu, pantenol je humektant (ovlaživač), emolijent (ublaživač) i omekšivač. Pantenol izvlači vlagu iz atmosfere i lahko se veže za molekule vode. Kada se upotrebljava za kosu pantenol će pomoći da se vlaži, a daje joj glatkoću i sjaj. Zbog toga je postao vrlo popularan sastojak u šamponima i losionima.
U mastima, pantenol efikasno prodire u kožu. Ponekad se miješa sa alantoinom, u koncentracijama do 2-5%, a koristi se za liječenje opekotina, blagih ozljeda i manjih kožnih oboljenja. Poboljšava hidrataciju, smanjuje svrab i upalu kože, a ubrzava i povećava stopu liječenja epidermnih rana.[4]
Ako se proguta, pantenol se metabolizira u pantotensku kiselinu.
Sinonimi uredi
Ostala imena za pantenol su:
- Butanamid, 2,4-dihidroksi-N-(3-hidroksipropil)-3,3-dimetil-, (R)-
- Butiramid, 2,4-dihidroksi-N-(3-hidroksipropil)-3,3-dimetil-, D-(+)-
- Butanamid, 2,4-dihidroksi-N-(3-hidroksipropil)-3,3-dimetil-, (2R)-
- D-Panthenol
- Dekspantenol
- Dekspantenolum
- Propanolamin, N-pantoil-
- d-Pantotenil alkohol
- Bepanten
Također pogledajte uredi
Reference uredi
- ^ Alberts B.; et al. (2002). Molecular Biology of the Cell, 4th Ed. Garland Science. ISBN 0-8153-4072-9. Eksplicitna upotreba et al. u:
|author=(pomoć) - ^ Voet D., Voet J. G. Biochemistry, 3rd Ed.[publisher= Wiley. ISBN 978-0-471-19350-0.
- ^ Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Eds. (2005). Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB) Sarajevo. ISBN 9958-9344-1-8.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
- ^ Ebner F, Heller A, Rippke F, Tausch I (2002). "Topical Use of Dexpanthenol in Skin Disorders". American Journal of Clinical Dermatology. 3 (6): 427–433. doi:10.2165/00128071-200203060-00005. PMID 12113650.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)