Nurija Pozderac
Nurija Pozderac (Cazin, 15. januar 1892 – okolina Tjentišta, 12. juni 1943) bio je učitelj i političar, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i potpredsjednik Izvršnog odbora AVNOJ-a.
Biografija uredi
Rođen je 15. januara 1892. godine u Cazinu. Njegov otac Mustafa-aga Pozderac, bio je jedan od posljednjih aga Osmanlijsko carstva u Cazinskoj krajini.
Nurija je najprije bio učitelj, a kasnije se počeo baviti politikom. Bio je član Jugoslavenske muslimanske organizacije (JMO). Godine 1935. na listi udružene opozicije, izabran je za narodnog poslanika u skupštini Kraljevine Jugoslavije iz cazinskog sreza.
Poslije okupacije Jugoslavije i stvaranja Nezavisne države Hrvatske (NDH) 1941, nije se mirio s ustaškom politikom ubijanja i protjerivanja Srba i Jevreja u Bosni i Hercegovini [1]. Džafer-beg Kulenović, predsjednik JMO, ponudio mu je mjesto ministra u Vladi NDH, ali je to odbio. Tokom 1941. povezao se s partizanima i priključio se Narodnooslobodilačkom pokretu (NOP). Kao veoma utjecajna i poznata ličnost među narodom Cazinske krajine 1942. godine je bio izabran za predsjednika Narodnooslobodilačkog odbora (NOO) u Cazinu. Bio je učesnik i na Prvom zasjedanju Antifašističke skupštine narodnog oslobođenja Jugoslavije, održanom 26. i 27. novembra u Bihaću. Na ovom zasjedanju je izabran za potpredsjednika Izvršnog odbora AVNOJ-a.
Bio je učesnik Četvrte neprijateljske ofanzive poznate kao bitka na Neretvi, marta 1943. godine. Tokom Pete neprijateljske ofanzive poznate kao bitka na Sutjesci, 8. juna 1943. bio je ranjen prilikom bombardovanja u šumi kod katuna Duži na planinskoj visoravni Vučevo, iznad rijeke Sutjeske. Nekoliko dana kasnije, 12. juna 1943. od zadobijenih rana preminuo je na Dragoš-Sedlu, za vrijeme pokreta za Tjentište.
Ukazom Predsjedništva Antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ), 25. septembra 1944. posmrtno je za zasluge u ratu odlikovan Ordenom narodnog oslobođenja.
Njegov grob na Dragoš sedlu, koji se nalazi u okviru memorijalnog kompleksa „Dolina heroja“ u nacionalnom parku Sutjeska, bio je veoma posjećeno turističko mjesto, tokom postojanja SFRJ, koje su posjećivale brojne školske ekskurzije i drugi posjetioci. Njegova porodična kuća u Cazinu je marta 2009. godine proglašena za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.
Memorijalna ustanova za žrtve i heroje holokausta „Jad Vašem“ iz Izraela je 2012. godine Nuriji i njegovoj supruzi Devleti posthumno dodijelila nagradu medalju „Pravednik među narodima“ i Povelju časti[2] jer su 1941. godine spasili grupu Jevreja, koja je uspjela pobjeći iz transporta za koncentracioni logor Jasenovac.
Porodica uredi
Nurija i njegova supruga Devleta, imali su osmoro djece, četiri sina i četiri kćerke. Zajedno sa Nurijom u trenutku smrti, bio je njegov sin Sead, koji je tada bio partizanski borac, a kasnije ljekar. Unuk Nurijine kćerke Sadete je Vuk Jeremić, srbijanski političar i diplomata, bivši ministar vanjskih poslova Republike Srbije i bivši predsjednik Generalne skupštine OUN.[3] Također, iz brojne porodice Pozerac, potekli su i braća Hamdija i Hakija, koji su obavljali visoke državne i partijske funkcije u SFRJ i SR BiH. Oni su bili djeca Nurijinog brata Mehmeda (Mehe).
Reference uredi
- ^ Kecman, Vlado; 1987, Nurija Pozderac - Zivot i Djelo, YU ISBN 86-319-0024-9
- ^ Medalja pradedi i prababi Jeremića (B92, 11. novembar 2012), Pristupljeno 9. 4. 2013.
- ^ Nurija Pozderac bio je pradedo Vuka Jeremića Arhivirano 17. 2. 2013. na Wayback Machine, Pristupljeno 9. 4. 2013.