Muški reproduktivni sistem
Muški reproduktivni sisstemsastoji se od niza spolnih organa koji imaju ulogu u procesu reprodukcije čovjeka. Ti su organi na vanjskoj strani tijela i unutar karlične šupljine.
| Muški reproduktivni sistem | |
|---|---|
 Muški reproduktivni sistem | |
| Detalji | |
| Latinski | Systema genitale masculinum |
| Prekurzor | Genutalna kvržica |
| Sistem | Muški reproduktivni sistem |
| Identifikatori | |
| TA | A09.0.00.002 |
| FMA | 45664 |
| Anatomska terminologija | |
Glavni spolni organi muškarca su penis i testisi, a ovum u ženskom tijelu; oplođena jajašca (zigoti) razvijaju se u fetus, koji se kasnije rađa kao novorođenče. Odgovarajući sistem kod žena je ženski reproduktivni sistem.
Razvoj uredi
Embrionski i prenatalni razvoj muškog reproduktivnog sistema proces je kojim reproduktivni organi rastu, sazrijevaju i uspostavljaju se. Počinju jednim oplođenim jajetom, a kulminira 38 sedmica kasnije rođenjem muškog djeteta. Dio je faze seksualne diferencijacije. Razvoj muškog reproduktivnog sistemaa podudara se s razvojem mokraćnog sistema. Njihov razvoj može se opisati i kao razvoj mokraćnih i reproduktivnih organa.
Determinacija spola uredi
Seksualni identitet određuje se pri oplodnji, kada se genetički spol zigota pokreću ćelije sperme, koji sadrže ili X ili Y kromosom. Ako ovaspermatozoid sadrži hromosom X, on će se podudarati s X hromosomom iz ovuma i razvit će se žensko dijete. Iz spermatozoida koji nosi Y hromosom nastaje XY kombinacija i razviti će se muško dijete.[1]
Genetički spol određuje hoće li spolne žlijezde biti testisi ili jajnici. U embrionu u razvoju ako su testisi razvijeni, on će proizvoditi i lučiti muške spolne hormone tokom kasnog embrionskog razvoja i uzrokovati razvoj sekundarnih spolnih organa muškarca.[2]
Ostale embrionske reproduktivne strukture uredi
Strukture koje se maskuliniziraju sekrecijom testisa:
- urogenitalni sinus[3]
- genitalna kvržica
- urogenitalni nabori
- kloakalna membrana
- labioskrotalni nabori
- urogenitalni sinus[4]
Muški reproduktivni sistem je sistem organa koji je smješten u zdjelici i izvan nje, a služi za razmnožavanje. Čine ga sljedeći organi:
- testisi (lat. testis)
- pasjemenik (lat. epididymis)
- sjemenovod (lat. ductus deferens)
- sjemeni mjehurići (lat. vesiculae seminales)
- mlaznični vod (lat. ductus ejaculatorius)
- prostata (lat. prostata)
- gomoljno-crijevne žlijezde (lat. glandulae bulbo-urethrales)
- penis (lat. penis)
Testisi, pasjemenici, sjemenovodi, sjemenski mjehurići, mlaznični vodovi i bulbouretralne žlijezde su parni organi. Dio spolnog sistema su i mokraćna cijev (koja je i dio mokraćnog sistema) i skrotum.
Razvoj uredi
Razvoj spolnih organa kod čovjeka zavisi o nasljednoj osnovi. Spolni hromosom određuju spol zametka. Ženski zametak ima kariotip 46,XX, a muški zametak kariotip 46,XY. Prisustvo Y hromosoma, tj. "određujući faktor testisa" (engl. "testis determinating factor" TDF) koji je proizvod transkripcije gena iz posebne regije Y hromosoma (engl. SYR - Sex-determining Region Y), određuje da će se spolne žlijezde zametka razviti u sjemenike. Ako nema "određujućeg faktora testisa", spolne žlijezde razvijaju se u jajnike. Postoje i slučajevi kada se SYR regija Y hromosoma, hromosomskom translacijom prenese u ćelije koje imaju kariotip 46,XX ili slučajevi kada ćelije kariotipa 46, XY izgube svoju SYR regiju ili ona mutacijom postane neaktivna. Tada dolazi do poremećaja razvoja spola u odnosu prema kariotipu. Testisi se razvijaju iz prabubrega i u početku su smješteni retroperitonealno. U posljednja dva mjeseca intrauterinog života dolazi do spuštanja testisa (lat. descensus testis) kroz ingvinalni kanal u kožnu vreću skrotum (mošnje).
Unutrašnji spolni organi uredi
Testisi uredi
Testis je parna muška spolna žlijezda. Oba su smještena u kožnoj vrećici koja se naziva skrotum ili mošnja. testis se sastoji od vezivnog tkiva i sistema kanalića, a sadrži i zametne epitelne ćelije iz kojih se razvijaju spermiji i Leydigove ćelije koje izlučuju muške spolne hormone.
Pasjemenici uredi
Pasjemenik nastaje združivanjem odvodnih vodova koji izlaze iz testisa i nastavlja se kao jedna kanal u sjemenovod. Kanal pasjemenika dug je 3-4 metra, ali je ispresavijan tako da čini malu tvorbu uz gornji pol testisa.
Sjemenovodi uredi
Sjemenovodi se nastavljaju na pasjemenike, izlaze iz mošnje, zajedno sa krvnim i limfnim žilama čine sjemensku vrpcu (lat. funiculus spermaticus) sve do spajanja sa izvodnim kanalićima sjemenih mjehurića, od kuda počinje mlaznični vod. Sjemenovod je dug oko 50 cm.
Sjemenski mjehurići uredi
Sjemenski mjehurići su žlijezde koje izlučuju svoj sekret kroz izvodne kanale, koji se sa sjemenovodima spajaju i čine mlaznične vodove.
Mlaznični vod uredi
Mlaznični vod je kratki vod koji nastaje spajanjem izvodnih kanala sjemenih mjehurića i sjemenovod, i vodi sve do ušća u mokraćnu cijev, u predstojnoj žlijezdi. Razlikujemo desni i lijevi mlaznični vod.
Gomoljno-crijevne žlijezde uredi
Gomoljno-crijevne žlijezde (Cowperove žlijezde) su žlijezde veličine graška, koje izlučuju lužnatu izlučevinu koja poništava kiselost mokraće neposredno prije izbacivanja sjemena.
Prostata uredi
Žlijezda izgleda kestena, a sastoji se od 30-50 razgranjenih tubuloalveolarnih žlijezda, njihovih odvodnih kanala koji se otvaraju u mokraćnu cijev, vezivnog tkiva i glatkih mišićnih niti.
Vanjski spolni organi uredi
Penis uredi
Penis je muški kopulacijski organ.
Skrotum (lat. scrotum) uredi
Mošnja je kožna vreća smještena među bedrima, čiji su glavni sadržaj testisi i pasjemenici.
Sjeme, sperma uredi
Sperma se sastoji od spermija i izlučevina iz žlijezda muškog spolnog sistema. Te izlučevine su iz pasjemenika, sjemenovoda (ampularnog dijela), sjemenskih mjehurića, prostate i bulbouretralnih žlijezda. U spermi je i mali broj leukocita, i limfocita. Izlučevine bulbouretralnih žlijezda imaju ulogu zaglađivanja površine mokraćne cijevi, neutralizaciju kiselosti vagine i izlučuju se pri ukrućivanju (erekcija) spolnog uda, dok se ostali sekreti izlučuju redom jedan iza drugoga.
Također pogledajte uredi
Reference uredi
- ^ Fauci et al. 2008, str. 2339–2346.
- ^ Van de Graaff i Fox 1989, str. 927.
- ^ "Differentiation of the urogenital sinus in males". www.embryology.ch. Arhivirano s originala, 15. 2. 2018. Pristupljeno 31. 7. 2020.
- ^ "The external genitalia, indifferent stage". Human Embryology: Organogenesis. Arhivirano s originala, 1. 8. 2017. Pristupljeno 3. 3. 2015.
Vanjski linkovi uredi
| Commons ima datoteke na temu: Muški reproduktivni sistem |