Ledopad

Ledopad je dio lednika koji karakteriziraju relativno brz tok i površina puna pukotina, a nastaje djelomično pod utjecajem gravitacije. Termin ledopad analogija je prema vodopadu.

Tok leda uredi

Možda najprimjetnija posljedica toka lednika, ledopadi nastaju ondje gdje korito lednika postaje strmije i/ili gdje se sužava. Većina leda u lednicima kreće se nekoliko stotina metara godišnje ili manje. Međutim, tok leda u ledopadima može se mjeriti kilometrima godišnje. Led se ne može prilagoditi takvom brzom toku plastičnom deformacijom. Umjesto toga on se lomi i nastaju pukotine. One koje se sijeku formiraju ledene stubove ili serake. Ovi procesi većinom su neprimjetni; ipak, serak se može srušiti iznenada i bez upozorenja. To je često najveći rizik za alpiniste koji se penju uz ledopad.

Ispod ledopada korito lednika postaje ravnije i širi se, pa led teče sporije. Pukotine se zatvaraju i površina lednika postaje mnogo glatkija i lakša za prelazak.^[1]

Primjeri uredi

Ledopadi dosta variraju kad je riječ o visini. Onaj na ledniku Roosevelt, na sjevernoj strani Mount Bakera (Kaskadske planine, Sjedinjene Američke Države), visok je približno 730 m. Ledena litica na lijevoj strani tog ledopada visoka je 20 do 40 m. Tipično za planinske lednike, ovaj ledopad nastaje jer led teče iz zone akumulacije na većoj visini u zonu ablacije na manjoj visini. Mnogo veći ledopadi mogu se pronaći u rukavcima lednika kontinentalnih ledenih štitova. Ledopad koji ledom opskrbljuje lednik Lambert na Antarktiku širok je sedam, a dug 14 km čak iako je visinska razlika samo 400 m, malo više od polovine one kod ledopada na ledniku Roosevelt.

Ljudi se penju uz ledopade zbog njihove ljepote i izazova koji predstavljaju. U nekim slučajevima ledopad može biti jedina izvodljiva ili najlakša ruta uz jednu stranu planine. Primjer je ledopad Khumbu na nepalskoj strani Mount Everesta, koji opisuju kao "varljiv" i "opasan", a smješten je na približno 5.500 m nadmorske visine.

Ledopad koji "hrani" lednik Lambert

Ledopad Khumbu na Mount Everestu

Mali ledopad na istočnom ogranku novog lednika Crater na Mount St. Helensu

Također pogledajte uredi

Glacijalni proces

Reference uredi

^ Austin Post; Edward R. LaChapelle (maj 2000) [1971]. Glacier Ice (revidirano izd.). Seattle: Štamparija Univerziteta Washingtona. str. 18–21. ISBN 0-295-97910-0. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)

Vanjski linkovi uredi

Commons ima datoteke na temu: Ledopad

Itinerari za penjanje po ledu na PlanetMountain.com (en) (it)

[1] Austin Post; Edward R. LaChapelle (maj 2000) [1971]. Glacier Ice (revidirano izd.). Seattle: Štamparija Univerziteta Washingtona. str. 18–21. ISBN 0-295-97910-0. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)

[1]