Flatulencija
Flatulencija (vulg. prdež) ili ispuštanje vjetrova je jedna od ljudskih aktivnosti probavnog sistema. Riječ je o ispuštanju gasova kroz anus.
Gasovi u probavni trakt uglavnom dolaze na tri načina. Prvi je gutanje vazduha kod jela i govora, drugi je rad bakterija u crijevima, a treći je difuzija gasova iz krvi. U želucu su dva glavna gasa dušik i kisik. Oni se izbacuju kada se podrigne ili prelaze u tanko crijevo sa ostalim sadržajem želuca. Ulazak u tanko crijevo apsorbira male količine ovih gasova. U toku dana u crijevu se nalazi 7 do 10 litara gasa, a izluči se svega pola litre. Ostatak se resorbuje. Osobe koje često i puno ispuštaju gasove nemaju mnogo veću bakterijsku aktivnost, nego im je peristaltika u području debelog crijeva snažnija i većina gasova ne stigne da se apsorbira.[1] Gasovi unutar probavnog sistema sastoje se uglavnom od bezmirisnih gasova kao što su kisik, dušik, ugljik-dioksid, vodik i metan. Manji dio gasova koji se ispuštaju kroz želudac i koji većini ljudi neprijatno mirišu čini sumpor, produkt bakterija koje normalno žive u debelom crijevu. Kada se vodik i metan pomiješaju nastaje eksplozivna smesa koja širi crijeva pa osoba osjeća nadutost, a nerijetko i bolove u stomaku. Ljudi koji nemaju nikakvih tegoba u području želuca i crijeva ispuste gas od 14 do 23 puta dnevno, što zavisi i od ishrane. Kao kuriozitet navodi se informacija da je flatulencija češća na većim nadmorskim visinama (iznad 3300 metara) zbog razlike u pritisku u crijevima i u okolnom zraku. Smatra se da ishrana osoba koje više ispuštaju gasove uključuje svježi hljeb, krastavce, kupus, crveni i bijeli luk, žitarice, grah, boraniju, grašak, soju, sočivo, jaja, masne mliječne proizvode poput šlaga i sladoleda, gazirani pića i vještačkih zaslađivača. Neke ličnosti smatraju da preko mjere ispuštaju gasove što nekad izaziva depresiju i druge psihičke tegobe i stres jer se u većini civilizacija flatulencija smatra gadnim i nepristojnim i izaziva prezir ličnosti koja je u blizini.
Prosječna flatulencija sastoji se od 59% dušika, 21% vodika, 9% ugljik-dioksida, 7% metana i 4% kisika. Manje od 1% uzrokuje većini ljudi neprijatan miris.[2] Temperatura gasova u nastajanju je 37 celzijusa. Gas je prosječno brz 30 metara u sekundi. Jednako flatuliraju i žene i muškarci. Gas je zapaljiv jer sadrži metan i vodik. U evropskoj tradiciji je uobičajeno kontrolisati i obuzdavati ispuštanje gasova u blizini drugih ljudi, jer su neprijatnog mirisa..[3]
U nekim zemljama drugih kulturnih krugova, naprimjer na Tajlandu, ispuštanje gasova na javnim mjestima, ili bilo gdje u kući i radnim prostorijama, smatra se sasvim normalnim i poželjnim, te je simbol otvorenosti i prisnosti u društvu. Pod uticajem Evropljana ova tajlandska tradicija polahko nestaje.[4]
Žene u evropskoj civilizaciji smatraju flatulenciju i podrigivanje jednom od 5 navika muškaraca koje im smetaju.[5] U američkoj saveznoj državi Virginiji formalno je kazna za ispuštanje gasova na poslu 25 godina robije.[6]
Reference uredi
- ^ psihijatar-crkvencic.hr Arhivirano 15. 6. 2013. na Wayback Machine, "ZAŠTO ISPUŠTAMO VJETROVE TJ. PRDIMO", pristupljeno 7. oktobra 2013.
- ^ www.tportal.hr, "ZNAŠ LI... Baš sve o ispuštanju vjetrova?" objavljeno 30. marta 2009., pristupljeno 7. oktobra 2013.
- ^ Parveen Kumar; Michael L. Clark, ured. (2005). Kumar & Clark Clinical Medicine (6th izd.). Edinburgh: Saunders. str. 266. ISBN 0702027634.
- ^ www.skole.hr[mrtav link], "Trebamo li zadržavati vjetrove?" objavljeno 14. aprila 2011., pristupljeno 7. oktobra 2013.
- ^ www.b92.net, "5 muških navika koje ženama idu na živce", objavljeno 24. septembra 2012., pristupljeno 7. oktobra 2013.
- ^ Fishlock, Diana (8. 6. 2011). "Penn State professor's essay on farting takes the prize". The Patriot-News. Harrisburg, Pennsylvania. Pristupljeno 28. 12. 2011.
Trevor Blank [...] found Pennsylvania boys playing "Safety," a farting game, the same as Blank had as a kid in Maryland, and the same game John Bourke documented in the 1890s, when it was called "Touch Wood." Basically, a boy who farts must say "Safety" or touch wood before his friends say another key phrase. If not, they're allowed to punch him. (It usually is boys who make farting a game or a weapon.)