Carska džamija u Bileći

Careva džamija, ili Gradska, ili Obradovića džamija, nalazi se u centru Bileće, Bosna i Hercegovina. Proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.

Careva džamija u Bileći

Historija

Careva džamija izgrađena je 1895. godine, na temeljima stare džamije, novcem kojeg je dala Zemaljska vlada BiH (40 000 kuna) i domaće stanovništvo. Po tome je najmlađa džamija u Hercegovini.

Bilećki muslimani su se obratili caru Franji Josipu u Beč, sa predstavkom i zamolili da se džamija u Bileći izgradi od tesanog kamena kao i crkva, što im je i odobreno. Car je dao odobrenje i poklonio ćilim.

Munara Careve džamije je bila oštećena od udara groma 1925. godine, i to njen donji dio, kaca, koji je kasnije restauriran. Za vrijeme Drugog svjetskog rata, džamija je bila oštećena. Godine 1965. ova oštećenja su sanirana. Tada je izgrađena gasulhana i ograđen harem džamije.

Preko puta džamije nalazila se do 1941. godine zgrada mekteba, koja je sagrađena početkom stoljeća. Zgrada je u toku Drugog svjetskog rata jako oštećena, a nakon 1950. godine je srušena.

Careva džamija je minirana 1992. godine i tom prilikom su potpuno uništeni krov, munara i enterijer džamije, dok su zidovi znatno oštećeni. Ponovo je obnovljena 2011. godine.

Opis

Prema konceptu prostorne organizacije, Careva džamija pripada tipu jednoprostornih džamija dimentija 11,4x11,4 metara, sa kamenom munarom visine 23 metra. Kamene munare kvadratne osnove nalaze se jedino uz džamije u Hercegovini. Munare četvrtastog oblika imale su Telarevića džamija u Bjeljanima kod Stoca, džamije u okolini Bileće: Avdića džamija u Planoj, džamija u Kljunima, Kružnju i Svinjarini, džamije na području Nevesinja: Perkušića džamija u Nevesinju, Čelebića džamija u Donjoj Bijenji, džamija u Kruševljanima, zatim, džamija u Glavatičevu kod Konjica, Fatime kadune u Mostaru.

Centralni prostor džamije je natkriven unutrašnjom kupolom sa tjemenom na visini od cca 11 m od kote poda džamije. Kupola je pokrivena šesterostrešnim šatorastim krovom, drvene konstrukcije. Šatorasti krov je oslonjen na osmougaoni tambur. Prelaz iz kvadratne osnove u tambur ostvaren je preko četiri trompe.

U enterijeru je mihrab bez dekora, mimber od kamena i drveni mahfil.

Literatura

Hivzija Hasandedić, Muslimanska baština u istočnoj Hercegovini, El-Kalem, Sarajevo, 1990.

• Mehmed Mujezinović, Sarajevo publishing, 1998 -Islamska epigrafika u BiH, knjiga II,.

Vanjski linkovi

• Carev ćilim