Razlika između verzija stranice "Michel Foucault"

'''Michel Foucault''' (''Mišel Fuko''; [[15. oktobar]] [[1926]]., [[Poitiers]], [[Francuska]] - [[25. juni]]. [[1984]]., [[Pariz]], [[Francuska]]), [[Francuska|francuski]] [[Filozofija|filozof]], [[sociologija|sociolog]] i [[Historija|historičar]]. Vodio je katedru "Historija sistema misli" na [[Koledž Francuske|Koledžu Francuske]] ([[francuski jezik|fr]]: Collège de France), a predavao je i na [[KalifornijskiUniversity univerzitetof uCalifornia, BerkleyjuBarkeley|Kalifornijskom univerzitetu u BerkleyjuBerkeleyju]].

Foucault je najpoznatiji po svojim [[Kritička teorija|kritičkim studijama]] društvenih institucija, ponajprije psihijatrije, medicine, [[Nauke o čovjeku|nauka o čovjeku]] (ili: [[antropološke naukeAntropologija|antropoloških nauka]]) i [[Zatvor|zatvorskog]] sistema, kao i po svom radu na [[Historija ljudske seksualnosti|historiji ljudske seksualnosti]]. O Foucaultovim teorijama o moći i odnosima između moći, [[Znanje|znanja]] i diskursa naširoko se raspravljalo. U 1960-im Foucault je često povezivan s [[Strukturalizam|strukturalističkim]] pokretom, da bi se kasnije sam Foucault distancirao od strukturalizma. Iako se obično Foucault opisuje kao poststrukturalist i postmodernist, on sam je odbacio [[Postmodernizam|postmodernističke]] i [[Poststrukturalizam|poststrukturalističke]] oznake, preferirajući klasificiranje svojih teorija kao kritičke historije [[Modernitet|moderniteta]] zasnovanog u Kantu.<ref>[http://www.michel-foucault.com/concepts/index.html link]</ref>

Foucault, punim imenom Paul-Michel Foucault, rođen je u [[Poitiers]]u 15. oktobra 1926. u uglednoj provincijskoj porodici. Njegovo rano obrazovanje bilo je mješavina uspjeha i mediokriteta, sve dok nije počeo pohađati [[Isusovci|jezuitski]] koledž Saint-Stanislas, gdje je briljirao.<ref>{{cite book | last = Smart | first = Barry | title = Michel Foucault | publisher = Routledge | location = New York | year = 1994 | isbn = 0415088879 |page=19}}</ref><ref>{{cite book | last = Dosse | first = François | title = History of Structuralism | publisher = University of Minnesota Press | location = Minneapolis | year = 1997 | isbn = 0816622418 |page=148}}</ref> Nakon [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]], tokom kojeg je [[Poitiers]] bio pod njemačkom okupacijom, Foucault se upisuje u prestižnu školu École Normale Supérieure (rue d'Ulm), koja je predstavljala tradicionalnu odskočnu dasku za [[Akademija|akademsku]] [[karijera|karijeru]] u [[Humanističke naukeHumanizam|humanističkim naukama]] u [[Francuska|Francuskoj]].

Foucault je počeo više svog vremena provoditi u [[Sjedinjene Američke Države|Sjedinjenim Američkim Državama]] na [[Univerzitet u Buffalu|Univerzitetu u Buffalu]] (gdje je predavao tokom svoje prve posjete [[Sjedinjene Američke Države|SAD-u]]) te naročito na [[KalifornijskiUniversity univerzitetof uCalifornia, BerkleyjuBarkeley|Kalifornijskom univerzitetu u BerkleyjuBerkeleyju]]. U [[Zabriskie Point]]u u Nacionalnom parku [[Dolina smrti]] koristio je [[LSD]], što je poslije nazvao najboljim iskustvom u svom životu.<ref>{{cite book|title=The Lives of Michel Foucault: A Biography|author=David Macey|year=1995|publisher=Vintage|isbn=0679757929}}</ref>

Foucaultova knjiga ''Riječi i stvari. Arheologija naukānauka o čovjeku'' ([[francuski jezik|fr]]: Les Mots et les choses. Une archéologie des sciences humaines) je objavljena 1966. godine. Foucault je ovo djelo prvobitno htio nasloviti "Red riječi" ("L'Ordre des Choses"), ali je promijenio naslov budući da je već postojala knjiga s tim naslovom. Knjiga započinje širokom raspravom o slici [[Diego Velázquez|Diega Velázqueza]] ''Las Meninas'' i njenom složenom rasporedu linija gledišta, skrivenosti i izgleda.<ref name="Gresle">Gresle, Yvette. "[http://www.thefreelibrary.com/Foucault's+Las+Meninas+and+art-historical+methods.-a0165730968 Foucault's 'Las Meninas' and art-historical methods]". ''Journal of Literary Studies'', retrieved 01 December 2008.</ref> Potom se razvija centralna tvrdnja u knjizi: da su svi periodi historije posjedovali specifične inherentne uslove istine koji su kreirali šta je prihvatljivo, naprimjer, [[Nauka|naučni]] diskurs. Foucault tvrdi da su se ovi uslovi diskursa mijenjali tokom vremena i to u velikim i iznenadnim pomacima, iz [[Epistema|episteme]] jednog perioda u drugu.<ref>{{cite book | last = Holub | first = Robert | title = Crossing Borders | publisher = University of Wisconsin Press | location = Madison | year = 1992 | isbn = 0299132749 |page=57}}</ref> Foucaultova [[Friedrich Nietzsche|ničeanska]] kritika vrijednosti [[Prosvjetiteljstvo|prosvjetiteljstva]] u ''Riječima i stvarima'' imala je ogroman utjecaj na historiju kulture.<ref>{{cite book | last = Chambon | first = Adrienne | title = Reading Foucault for Social Work | publisher = Columbia University Press | location = New York | year = 1999 | isbn = 023110717X |pages=36–37}}</ref> Foucaultove slavne tvrdnje da je čovjek "tek noviji izum" i da je "kraj čovjeka" blizu se nalaze u ovoj knjizi.<ref>{{cite book | last = Hutcheon | first = Linda | title = Irony's Edge | publisher = Routledge | location = New York | year = 1995 | isbn = 0415054532 |page=123}}</ref> Ova knjiga je od Foucaulta stvorila prominentnu intelektualnu ličnost u Francuskoj.<ref>{{cite book | last = Booker | first = Keith | title = A Practical Introduction to Literary Theory and Criticism | publisher = Longman | location = New York | year = 1996 | isbn = 0801317657 |page=122}}</ref>