Razlika između verzija stranice "Rimska književnost"
| [nepregledana izmjena] | [nepregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
No edit summary |
No edit summary |
||
Red 33:
Treći uz Andronika i Nevija koji je stvarao u više književnih rodova bio je [[Kvint Enije]] (''Quintus Ennius'', 239―169. p.n.e.), rodom iz Rudija u Kalabriji. Pisao je tragedije, komedije, satire, epigrame i prozu, ali je najpoznatiji kao epičar. U epu ''Anali'' (''Annāles'', 18 knjiga) opisao je historiju Rima od Eneje do savremenih događaja. On je odbacio stari saturnijski stih i uveo grčki heksametar, koji će se otada učvrstiti u mnogim pjesničkim formama rimske književnosti. Zbog svog sadržaja, kojem je glavna tema uspon Rima, i zbog umjetničkog jezika obogaćenog mnogim stilskim figurama, ''Anali'' su do pojave Vergilijeve ''Eneide'' bili smatrani rimskim nacionalnim epom. Uz dvije palijate, u dvadesetak tragedija prvenstveno obrađuje teme iz trojanskog ciklusa ugledajući se na velikog grčkog tragičara Euripida. Enije je u rimsku književnost uveo satiru (''satūra''), koja još nema satirično obilježje, već je to zbirka pjesama različitog sadržaja u različitim metrima. Napisao je i didaktičko-filozofski ep ''Epiharm'' (''Epicharmus'') i prozno djelo u kojem racionalistički i antropološki tumači porijeklo bogova pod naslovom ''Euhemer ili sveta historija'' (''Euchemĕrus sive sacra historia'').
U ovom je razdoblju rimska dramska književnost doživela svoj najveći procvat. To se prvenstveno odnosi na komediju, i to palijatu. Najistaknutiji komediografi čija su nam djela sačuvana bili su Plaut i Terencije. [[Plaut|Tit Makcije Plaut]] (''Titus Maccius Plautus'', 254/251. ― 184. p.n.e.), najveći rimski komediograf, bio je rodom iz Sarsine u Umbriji. Od oko 130 komedija sačuvano je 20 cijelih i jedna fragmentarna. Među najpoznatijima su: ''Blizanci'' (''Menaechmi''), u kojoj iz sličnosti dvojice blizanaca proizilaze raznovrsne peripetije; u ''Hvalisavom vojniku'' (''Miles gloriōsus'') nadutog oficira nasamario je njegov rob; ''Ćup'' (''Aulularia'') obrađuje lik škrtog starca koji ljubomorno čuva ćup s novcem. Od ostalih se ističu: ''Amfitrion'', ''Lažljivac'', ''Zarobljenici'', ''Avet'' i dr. Plaut je tematiku i likove preuzimao uglavnom iz nove atičke komedije, čiji je glavni predstavnik Menandar, ali ih je prilagođavao rimskoj publici i obogaćivao elementima italske lakrdije i narodne farse. Glavna Plautova snaga je u stvaranju tzv. komedije intrige, u kojoj se komični efekti postižu verbalnim nesporazumima i nepredvidivim situacijama. Živahan humor, izražen narodnim govorom umjetnički dotjeranim bogatim stilskim figurama, učinio je Plauta ljubimcem rimske publike čija su djela i kasnije imala ogroman uticaj na razvoj [[Evropa|
Drugi velikan rimske palijate, [[Publije Terencije Afer]] (''Publius Terentius Afer'', oko 195 ― 159. p.n.e.), bio je rodom iz Kartagine. U početku rob, kasnije oslobođen, pripadao je književnom krugu Scipiona Afričkog Mlađeg, u kojem se posebno njegovala naklonost prema grčkoj kulturi. Sačuvano je svih njegovih šest komedija. Posebno se ističu dvije: ''Evnuh'' (''Eunŭchus'') i ''Braća'' (''Adelphoe''). U prvoj zaljubljeni mladić uspjeva da dođe do djevojke prerušen u evnuha, a u drugoj je prikazana suprotnost dva brata, od kojih je jedan vaspitan u liberalnom duhu, a drugi u konzervativnom. Terencije se mnogo čvršće od Plauta drži grčkih originala, ali nema onu Plautovu komičnu snagu, već su mu komedije ozbiljnije, obojene moralizmom, sentimentalnošću i helenističkom uglađenošću.
Red 106:
''»Kalendar'' (''Fasti'') obrađivao je rimsku mitologiju i predaju, i u njemu su opisani obredi i nacionalni vjerski praznici. Djelo je bilo zamišljeno u 12 knjiga, za svaki mjesec po jedna, ali je Ovidije završio samo šest, jer ga je August 8. godine n. e. iz nama nedovoljno poznatih razloga prognao u Tome (danas Konstanca) na Crnom moru. Ne vrativši se više nikad u Rim, Ovidije je u progonstvu napisao dvije zbirke elegija: ''Tužaljke'' (''Tristia'', u 9 knjiga) i ''Pisma s Crnoga mora'' (''Epistŭlae ex Ponto'', u 4 knjige). U njima opisuje tegobe života u progonstvu, oplakuje svoju sudbinu i moli prijatelje da se zauzmu za njegov povratak.
Ovidije u rimskom pjesništvu prednjači u nekoliko stvari. On je najplodniji rimski pjesnik, za života najčitaniji, i umjetnik koji je stvorio metrički najsavršenije stihove. Uz Vergilija i Horacija imao je najveći uticaj na razvoj
Prozno stvaralaštvo nije ni izdaleka dostiglo onaj stepen koji je imalo u Ciceronovo doba. Političke prilike u ranom [[Rimsko Carstvo|Rimskom Carstvu]] uslovile su povlačenje govorništva s foruma u retorske škole, u kojima se njeguju tzv. deklamacije (''declamatiōnes'') ― jezički i stilski dotjerane vježbe o izmišljenim predmetima i pravnim slučajevima. Od stručne književnosti zanimljivo je djelo [[Vitruvije Polion]] (''Vitruvius Pollio'') ''O građevinarstvu'' (''De architectūra'', u 10 knjiga), jedino takve vrste iz antike koje nam se sačuvalo.
| |||