Razlika između verzija stranice "Rune"

{{Abeceda}}

'''Rune''' (''futark'') je naziv za postavku pismenih znakova koji su najvjerovatnije među Gotima nastali u prvom st. po Kristu i bili su izvorno u praktičnoj upotrebi kod germanskih i anglosaksonskih naroda. Najstariji sačuvan predmet sa urezanim runama potiče iz vremena seobe naroda (3 st.). U nordijskim zemljama su rune potisnute tek kasnijim pokrštavanjem stanovništva tokom 10 i 11 st. i postepenim uvođenjem latinskog pisma, a tragovi lokalne upotrebe su se održali sve do 18 st. Svi poznati pisani ''runski oblici'', kako nordijskog, tako i ostalog evropskog kontinentalnog porijekla sabrani su u jedinstvenu bazu podataka (''Samnordisk runtextdatabas''). Tragovi korištenja runskog pisma mogu se pratiti na potezima od Skandinavije do Južne Evrope na kulturnim ostavštinama ranije saeobe naroda evroazijskim prostorima, ali i na kasnijim pohodima Vikinga. Pored ostalih, poznat je i gotski ''futark'' sa mramornog stuba pronađen u Bosni (Breza). Runama slični simboli su poznati i kod nekih uralskih naroda, od kojih su samo mađarski svrstani u runske znakove (Szekely Rovasiras), gdje su od crkvenih krugova oko 10 st. uništavani kao paganski simboli, ali su se u Transilvaniji održali sve do 19 st. Pored ostalih, poznate su i rune turskog porijekla (Orkhon). Porijeklo runskih simbola veže se za klinasto pismo naroda Mezopotamije i njegove ranije verzije feničanskog, grčkog i latinskog alfabeta, što je uostalom još uvijek predmet naučnih rasprava.

 

[[Slika:Vaksalastenen.jpg|mini|200p|lijevo|Stjena sa isklesanim runama]]