Razlika između verzija stranice "Nacionalizam"
| [pregledana izmjena] | [nepregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Odbijena posljednja izmjena teksta korisnika 31.223.129.79 i vraćeno na izmjenu 2910088 korisnika Golden Bosnian Lily: nacionalizam nije isto što i nacizam |
No edit summary oznake: vizualno uređivanje mobilno uređivanje mobilno veb-uređivanje |
||
Red 1:
'''Nacionalizam''' je ideologija koja drži da je [[nacija]], [[etnička pripadnost]], ili nacionalni identitet osnovni dio ljudskog društva, i koja ima [[politika|političke]] implikacije utemeljene na ovom mišljenju; prije svega, tvrdnja da je nacija "jedina pravovaljna osnova za [[država|državu]]",<ref name=":10">{{Cite book|last=Hechter|first=Michael|url=https://books.google.com/books?id=O3jnCwAAQBAJ|title=Containing Nationalism|date=2000|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0198297420|pages=7|language=en}}</ref><ref name=":11">{{Cite book|last=Gellner|first=Ernest|url=https://books.google.com/books?id=XPHpUSUAsF0C|title=Nations and Nationalism|date=1983|publisher=Cornell University Press|isbn=978-0801475009|pages=1|language=en}}</ref> te da "svaka nacija zaslužuje svoju državu". Nacionalizam ima za cilj sticanja i održavanja [[Suverenitet|suvereniteta]] (samouprave) nacije nad svojom domovinom radi stvaranja nacije- države.<ref name="Smith1">[[Anthony D. Smith|Smith, Anthony]]. ''Nationalism: Theory, Ideology, History''. [[Polity (publisher)|Polity]], 2010. pp. 9, 25–30; {{cite book | last= James | first= Paul |author-link= Paul James (academic) | title= Nation Formation: Towards a Theory of Abstract Community | url= https://www.academia.edu/40353321 |publisher= Sage Publications | location= London |year= 1996}}</ref> U ovome obliku, nacionalizam je univerzalna ideologija; ali ovaj izraz također odnosi se na određene ideologije nacionalnih pokreta, koje imaju političke tvrdnje u ime pojedinih nacija.
Nacionalizam smatra da svaka [[nacija]] treba da upravlja sama sobom, bez spoljnog uplitanja ([[Samoopredjeljenje|samoopredjeljenja]]), da je nacija prirodna i idealna osnova za državu,<ref name="Finlayson">{{cite book|last=Finlayson|first=Alan|chapter=5. Nationalism|chapter-url=https://books.google.com/books?id=4PsjAwAAQBAJ&pg=PA99|editor1-last=Geoghegan|editor1-first=Vincent|editor2-last=Wilford|editor2-first=Rick|title=Political Ideologies: An Introduction|url=https://books.google.com/books?id=4PsjAwAAQBAJ|year=2014|publisher=Routledge|isbn=978-1317804338|pages=[https://books.google.com/books?id=4PsjAwAAQBAJ&pg=PA100 100–102]}}</ref> i da je nacija jedini pravi izvor [[Politička moć|političke moći]].<ref name="Smith1" /><ref>Yack, Bernard. ''Nationalism and the Moral Psychology of Community''. University of Chicago Press, 2012. str. 142</ref> Nadalje ima za cilj izgradnju i održavanje jedinstvenog nacionalnog identiteta, zasnovanog na kombinaciji zajedničkih društvenih karakteristika kao što su [[kultura]], [[etnička pripadnost]], geografska lokacija, [[jezik]], [[politika]] (ili vlada), [[religija]], [[tradicija]] i vjerovanje u zajedničkoj jedinstvenoj historiji,<ref name = Triandafyllidou>{{cite journal | last1 = Triandafyllidou | first1 = Anna | year = 1998 | title = National Identity and the Other | journal = Ethnic and Racial Studies | volume = 21 | issue = 4 | pages = 593–612 | doi=10.1080/014198798329784}}</ref><ref name = Smith>{{cite book | last1 = Smith | first1 = A.D. | year = 1981 | title = The Ethnic Revival in the Modern World | publisher = Cambridge University Press}}</ref> i promovirati nacionalno jedinstvo ili solidarnost<ref name="Smith1" />] Nacionalizam, dakle, nastoji da očuva i neguje tradicionalnu kulturu jedne nacije.<ref name="Smith - culture">[[Anthony D. Smith|Smith, Anthony]]. ''Nationalism: Theory, Ideology, History''. [[Polity (publisher)|Polity]], 2010. str. 6–7, 30–31, 37</ref> Postoje različite definicije "nacije", što dovodi do različitih tipova nacionalizma. Dva glavna različita oblika su etnički nacionalizam i građanski nacionalizam.
Nacionalizam se razvio krajem 18. vijeka, posebno s [[Francuska revolucija|Francuskom revolucijom]] i širenjem principa narodnog suvereniteta (ideja da "narod" treba da vlada).<ref name="oxford_dict">{{cite book |last1=Adeney |first1=Katharine |editor1-last=Iain |editor1-first=McLean |editor2-last=McMillan |editor2-first=Alistair |title=The Concise Oxford Dictionary of Politics |date=2009 |publisher=Oxford University Press |location=Oxford |isbn=9780191727191 |edition=3rd |chapter=Nationalism}}</ref> Tri glavne teorije su korištene da se objasni njegov nastanak. [[Primordijalizam]] (perenijalizam) se razvijao zajedno sa nacionalizmom tokom romantične ere i smatrao je da su nacije uvijek postojale. Ovo gledište je od tada odbačeno od strane naučnika,<ref>{{cite journal |last1=Coakley |first1=John |title='Primordialism' in nationalism studies: theory or ideology?: 'Primordialism' in nationalism studies |journal=Nations and Nationalism |date=April 2018 |volume=24 |issue=2 |pages=327–347 |doi=10.1111/nana.12349|s2cid=149288553 |url=https://pure.qub.ac.uk/en/publications/primordialism-in-nationalism-studies-theory-or-ideology(28e99592-2d86-421f-9fd3-2c4517aa7278).html }}</ref> a nacije se sada posmatraju kao društveno konstruisane i historijski uslovljene.<ref name="Mylonas">{{cite journal|last1=Mylonas|first1=Harris|last2=Tudor|first2=Maya|date=2021|title=Nationalism: What We Know and What We Still Need to Know|journal=Annual Review of Political Science|volume=24|issue=1|pages=109–132|doi=10.1146/annurev-polisci-041719-101841|doi-access=free}}</ref> Teorija modernizacije, trenutno najčešće prihvaćena teorija nacionalizma,<ref>{{cite journal |last1=Woods |first1=Eric Taylor |last2=Schertzer |first2=Robert |last3=Kaufmann |first3=Eric |title=Ethno-national conflict and its management |journal=Commonwealth & Comparative Politics |date=2011 |volume=49 |issue=2 |page=154 |doi=10.1080/14662043.2011.564469|s2cid=154796642 }}</ref> usvaja [[Konstruktivizam|konstruktivistički]] pristup i predlaže da je nacionalizam nastao kao rezultat procesa modernizacije, kao što su [[industrijalizacija]], [[urbanizacija]] i masovno [[obrazovanje]], koji su omogućili nacionalnu svijest.<ref name="Mylonas" /><ref name="Deanna Smith">{{cite book|last1=Smith|first1=Deanna|year=2007|title=Nationalism|edition=2nd|publisher=polity|location=Cambridge|isbn=978-0745651286}}</ref> Zagovornici ove teorije opisuju nacije kao "zamišljene zajednice", a nacionalizam kao "izmišljenu [[Tradicija|tradiciju]]" u kojoj zajednički osjećaji pružaju oblik kolektivnog identiteta i povezuju pojedince u političku solidarnost.<ref name="Mylonas" /> <ref name="Anderson"/><ref>{{cite book |last1=Hobsbawm |first1=E. |last2=Ranger |first2=T. |title=The Invention of Tradition |date=1983 |publisher=Cambridge Univ. Press |location=Cambridge, UK}}</ref> Treća teorija, etnosimbolizam objašnjava nacionalizam kao proizvod simbola, mitova i tradicija, kao što je povezano s radom [[Anthony D. Smith|Anthonyja D. Smitha]]. Osim toga, širenje nacionalističkih pokreta tokom dekolonizacije navelo je mnoge teoretičare da ispitaju ulogu elita u mobilizaciji zajednica kako bi održale svoju moć.<ref name="oxford_dict" />
Moralna vrijednost nacionalizma, odnos između nacionalizma i [[Patriotizam|patriotizma]], te kompatibilnost nacionalizma i [[Kosmopolitizam|kosmopolitizma]] su predmeti filozofske rasprave.<ref name="Mylonas" /> Nacionalizam se može kombinovati sa različitim političkim ciljevima i ideologijama kao što su [[konzervativizam]] (nacionalni konzervativizam i desničarski [[populizam]]) ili socijalizam (ljevičarski nacionalizam).<ref name="Finlayson" /> <ref>{{Cite journal|last=Bunce|first=Valerie|date=2000|title=Comparative Democratization: Big and Bounded Generalizations|url=https://doi.org/10.1177/001041400003300602|journal=Comparative Political Studies|language=en|volume=33|issue=6–7|pages=703–734|doi=10.1177/001041400003300602|s2cid=153875363|issn=0010-4140}}</ref><ref>{{Cite journal|last1=Kocher|first1=Matthew Adam|last2=Lawrence|first2=Adria K.|last3=Monteiro|first3=Nuno P.|date=2018|title=Nationalism, Collaboration, and Resistance: France under Nazi Occupation|url=https://muse.jhu.edu/article/709436|journal=International Security|volume=43|issue=2|pages=117–150|doi=10.1162/isec_a_00329|s2cid=57561272|issn=1531-4804|doi-access=free}}</ref> U praksi, nacionalizam se vidi kao pozitivan ili negativan u zavisnosti od njegove ideologije i ishoda. Nacionalizam je bio odlika pokreta za slobodu i pravdu, povezivan je sa kulturnim preporodom<ref name="Smith1" /> i podstiče ponos na nacionalna dostignuća.<ref>{{cite book | last1= Nairn | first1= Tom | last2= James | first2= Paul | author-link= Paul James (academic)| title= Global Matrix: Nationalism, Globalism and State-Terrorism | url= https://www.academia.edu/1642325 | year= 2005 | publisher= Pluto Press | location= London and New York}}</ref> Također se koristi za legitimizaciju rasnih, etničkih i vjerskih podjela, potiskivanje ili napad na manjine i podrivanje ljudskih prava i demokratskih tradicija.<ref name="Mylonas" /> Radikalni nacionalizam u kombinaciji s rasnom mržnjom bio je ključni faktor u [[Holokaust|holokaustu]] koji je počinila nacistička Njemačka,<ref>{{cite book|author=Pierre James|title=The Murderous Paradise: German Nationalism and the Holocaust|url=https://books.google.com/books?id=drTL9BQtdFcC|year=2001|publisher=Greenwood|isbn=978-0275972424}}</ref> te [[Genocid u Srebrenici|genocida u Srebrenici]] koji je počinila srpska vojska.
== Vanjski linkovi ==
| |||