Razlika između verzija stranice "Eksploziv"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
No edit summary |
No edit summary |
||
Red 1:
[[Datoteka:17. Експлозивни својства на три различни типови експлозиви.webm|thumb|right|280px|Demonstracija eksplozivnih svojstava tri različita eksploziva; demonstrirane su četiri eksplozije. Tri se izvode na čvrstoj mramornoj podlozi, a jedna se izvodi na ruci demonstratora; svaki je pokrenut užarenim drvenim štapom.]]
'''Eksploziv''' (ili eksplozivni meterijal) (lat: ''explodere'', "raspasti se") je reaktivna tvar koja sadrži veliku količinu potencijalne energije koja može proizvesti eksploziju ako se naglo oslobodi, obično praćenu proizvodnjom svjetlosti, topline, zvuka i pritiska. Eksplozivno punjenje je izmjerena količina eksplozivnog materijala, koja može biti sastavljena samo od jednog sastojka ili biti mješavina koja sadrži najmanje dvije supstance.
Line 20 ⟶ 21:
==Historija==
Rano termalno oružje, poput [[Grčka vatra|grčke vatre]], postoji od davnina. U svojim korijenima, historija hemijskih eksploziva leži u historiji baruta.<ref>{{Cite book |title=Weapons of Mass Destruction |last= Sastri |first=M.N. |publisher=APH Publishing Corporation |year=2004 |isbn=978-81-7648-742-9 |page=1}}</ref><ref>{{Cite book |title=Chemistry in Daily Life |last=Singh |first=Kirpal |publisher=Prentice-Hall |year=2010 |isbn=978-81-203-4617-8 |page=68}}</ref> Tokom [[Dinastija Tang|dinastije Tang]] u 9. vijeku, [[Taoizam|taoistički]] kineski alhemičari su nestrpljivo pokušavali da pronađu [[eliksir besmrtnosti]].<ref>{{Cite web |url=https://gbtimes.com/chinas-explosive-history-gunpowder-and-fireworks |title=China's explosive history of gunpowder and fireworks |last=Sigurðsson |first=Albert |date=17. 1. 2017 |website=GBTimes |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171201033748/https://gbtimes.com/chinas-explosive-history-gunpowder-and-fireworks |archive-date=1. 12. 2017 |df=dmy-all}}</ref> U tom procesu, naišli su na eksplozivni izum crnog [[Barut|baruta]] napravljenog od [[Ugalj|uglja]], [[Salitra|salitre]] i [[Sumpor|sumpora]] 1044. Barut je bio prvi oblik hemijskog eksploziva, a do 1161. Kinezi su prvi put koristili eksploziv u ratu.<ref>{{Cite web |url=http://afe.easia.columbia.edu/chinawh/web/s10/0781_sect10_timeline.pdf |title=China and Europe, 1500–2000 and Beyond: What is Modern? |last1=Pomeranz |first1=Ken |last2=Wong |first2=Bin |publisher=Columbia University Press |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161213050629/http://afe.easia.columbia.edu/chinawh/web/s10/0781_sect10_timeline.pdf |archive-date=13. 12. 2016 |df=dmy-all}}</ref><ref>{{Cite book |title=A Short History of China |last=Kerr |first=Gordon |publisher=No Exit Press |year=2013 |isbn=978-1-84243-968-5}}</ref><ref>{{Cite book |title=The Ancient World |last1=Takacs |first1=Sarolta Anna |last2=Cline |first2=Eric H. |publisher=Routledge |year=2008 |page=544}}</ref> Kinezi bi ugradili eksplozive koji se ispaljuju iz [[Bambus|bambusovih]] ili bronzanih cijevi poznatih kao bambusov vatromet. Kinezi su takođe ubacili žive pacove u vatromet od bambusa; kada su ispaljeni prema neprijatelju, plameni pacovi stvarali su velike psihološke posljedice – plašeći neprijateljske vojnike i izazivajući pometnju u konjičkim jedinicama.<ref>{{Cite book |last=Back |first=Fiona |year=2011 |isbn=978-1-86397-826-2 |page=55|title=Australian History Series: The ancient world }}</ref>
Prvi korisni eksploziv jači od crnog baruta bio je [[nitroglicerin]], razvijen 1847. Budući da je [[nitroglicerin]] tečan i vrlo nestabilan, zamijenjen je nitrocelulozom, [[TNT|trinitrotoluenom]] (TNT) 1863., bezdimnim prahom, [[Dinamit|dinamitom]] 1867. i [[Gelignit|gelignitom]] (posljednji sofisticirani stabilizirani preparati [[Nitroglicerin|nitroglicerina]] umjesto hemijskih alternativa, oboje je izumio [[Alfred Nobel]]). [[Prvi svjetski rat]] doveo je do usvajanja TNT-a u [[Artiljerija|artiljerijskim]] [[Granata|granatama]]. [[Drugi svjetski rat]] doveo je do śiroke upotrebe novih eksploziva.
Zauzvrat, oni su uglavnom zamijenjeni snažnijim eksplozivima kao što su [[C4]] i [[PETN]]. Međutim, C4 i PETN reagiraju s metalom i lako se zapale, ali za razliku od TNT-a, C-4 i PETN su vodootporni i savitljivi.<ref name=ankony1>Ankony, Robert C., ''Lurps: A Ranger's Diary of Tet, Khe Sanh, A Shau, and Quang Tri,'' revised ed., Rowman & Littlefield Publishing Group, Lanham, MD (2009), str.73.</ref>
== Također pogledajte ==
* [[Evropski simboli opasnosti]]
Line 31 ⟶ 33:
{{Refspisak}}
==Vanjski linkovi==
{{Commonscat|Explosives}}
* [https://web.archive.org/web/20190803013902/http://blasterexchange.com/ Blaster Exchange – Portal industrije eksploziva]
* [http://environmentalchemistry.com/yogi/hazmat/placards/class1.html Klasa 1 Hazmat]
* [http://www.explosivesacademy.org/ Akademija za eksplozive]
* [https://web.archive.org/web/20131012060546/http://www.explosives.org.au/ Informacije o eksplozivima]
* [http://www.tandf.co.uk/journals/titles/07370652.asp Časopis za energetske materijale]
* [https://fas.org/man/dod-101/navy/docs/fun/part12.htm Vojni eksplozivi]
* [https://www.youtube.com/watch?v=TjC4SvZIARY YouTube video koji prikazuje eksploziju talasa u usporenoj snimci]
{{Normativna kontrola}}
[[Kategorija:Eksplozivi]]
| |||