Razlika između verzija stranice "Bizantijski iluminirani rukopisi"

Nisu svi bizantijski iluminirani rukopisi bili vjerski tekstovi. Također, pisani su rukopisi na svjetovne teme koje su predstavljene u bizantijskoj carskoj hronici (npr. [[Madridski Skilica]]), medicinskim tekstovima kao što su [[Bečki dioskuridi]] i nekim rukopisima [[Antička Grčka|grčke]] verzije romana o [[Aleksandar Veliki|Aleksandru Velikom]]. Pored većine rukopisa, na [[grčki jezik|grčkom jeziku]], postoje i rukopisi iz [[Sirijsko hrićanstvo|Sirijske crkve]], kao što su [[Rabbula evanđelje]], kao i [[Armenija|armenski]] iluminirani rukopisi koji su bili pod velikim utjecajem bizantijske tradicije.

 

[[Bizantijski ikonoklazam]] zaustavio je proizvodnju figuralne umjetnosti u iluminiranim rukopisima na mnogo desetljeća, što je rezultiralo uništenjem ili oštećivanjem mnogih postojećih primjera.

Sve zajedno, poznato je da postoji približno 40.000 bizantijskih iluminiranih rukopisa kao i onih koji nisu iluminirani.<ref name="BI"/>

Tokom ikonoklazma određeni broj umjetničkih djela, a posebno rukopisa sa prikazima Isusa, Bogorodice i svetaca uništen je. Zbog toga je došlo do velikog pada broja izrađenih iluminiranih knjiga. Unatoč tome, nekoliko rukopisa je još uvijek nastalo u periodu od 7. do sredine 9. vijeka, posebno u perifernim područjima carstva, kao što su [[Palestina (pokrajina)|Palestina]] i [[Italija]]. U potonjoj je nastala knjiga pod nazivom "''Sacra Parallela''" Jovana Damaskena koja sadrži više od 1600 ilustracija smještenih na marginama rukopisa. Stil je veoma daleko od antičkog modela, sa debelom crnom linijom i upotrebom zlatne pozadine. Ali upravo je u Carigradu, u monaškoj pisarnici [[skriptorij]]u, sredinom 9. vijeka naslikan [[Hludovski psaltir]], koji je sadržavao i brojne figurativne ukrase na marginama, među kojima je i prikaz poznate scene uništenja ikona.<ref name="SB">''The Glory of Byzantium: Art and Culture of the Middle Byzantine Era, A.D. 843 - 1261'', Metropolitan muzej, prvo izdanje 1997. godine, {{ISBN|0-87099-777-7}}, str. 283, 131-181</ref><ref name="DD">De Durand, Jannic. ''Byzantine Art''. [s.l.] : Pierre Terrail, 1999. ISBN 978-2702825839. str. 150 – 183</ref> U umjetnosti tokom ovog perioda veoma su uočljivi orijentalni, perzijski i arapski utjecaji, koji se pojavljuju ne samo kod ukrasnih ćilima, nego su korišteni u arhitektonskoj [[Keramika|keramici]] i ukrašavanju rukopisa. Time je čak i u vrijeme ikonoklazma nastavljena velika bizantijska tradicija, koja potječe još iz šestog vijeka.<ref name="AOBE"/>

Ikonoklazam je ostavio vidljive posljedice na bizantijsku umjetnost jer je stvorio ograničenja u pogledu onoga što umjetnici mogu predstavljati i kako ti subjekti mogu biti predstavljeni.<ref>{{Cite web|url=

 

== Bizantijska iluminacija za vrijeme vladavine Makedonske dinastije ==

 

Za vrijeme latinske vladavine urađena je samo mala grupa rukopisa u kojima su pomiješani latinski i bizantijski elementi. Jedno od njih je nedovršeno grčko-latinsko dvojezično evanđelje (danas se čuva u Nacionalnoj biblioteci Francuske), koje je vjerovatno bilo namijenjeno klijenteli latinskih krstaša.<ref name="DD"/>

 

== Bizantijska iluminacija za vrijeme vladavine dinastije Paleolog ==

Kopiji spisa prvog [[Atina|atinskog]] nadbiskupa iz 1. vijeka n. e. [[Dionisije Aeropagit|Dionisija Aeropagita]], koju je izradio carski bilježnik Mihail Klostomalles 1380-ih, dodata su poglavlja za cara [[Manuel II Paleolog|Manuela II Paleologa]], a koju je njegov legat Manuel Chrysoloras poklonio opatiji Saint Denis kraj [[Pariz]]a 1408. godine. Da bi bio dostojan carski poklon, rukopisu su dodana poglavlja sa autorovim portretom sveca i slikom carske porodice. Rukopis je značajan po portretima cara Manuela II.

Ostale vrste pokroviteljstva ukazuju na obrazac veoma promjenljivih troškova prilikom iluminacije rukopisa, na koji ukazuje kvalitet materijala i njegove izrade.

 

Većina iluminiranih knjiga za vrijeme vladavine dinastije Paleolog proizvedena je vjerovatno naprečac (ad hoc) od strane pojedinaca, u saradnji ili samostalno, eventualno monaha, sveštenika ili laika. Umjetnici koji su slikali slike za umetanje u takve knjige povremeno su bili i pisari, a radili su kao ikonopisci, te sezonski, kao i slikari, kao što je u pisanim izvorima naveden primjer [[Teofan Grk|Teofana Grka]], [[mural]] i ikonopisac aktivan u to vrijeme u Rusiji. Čest rezultat tradicije rada na visoko uglačanim površinama od veluma bilo je djelomično ljuštenje slika. Ovo propadanje je počelo već u bizantijsko doba. Zbog toga su pripadnici carske dinastije Paleolog s vremena na vrijeme naručivali restauriranje starih knjiga, kao naprimjer, prvih osam knjiga [[Biblija|Biblije]] ("Octateuch"), koje se danas čuvaju u [[Vatikanska biblioteka|Vatikanskoj biblioteci]]. Nakon 1261. godine bizantijski iluminatori usredsredili su se na evanđelje prema zahtjevima mecena koji su naručivali puni tekst knjiga evanđelja, obilježena i indeksirana za liturgijska čitanja. Nekoliko iluminiranih knjiga evanđelja koje imaju opsežne narativne cikluse privuklo je veliku pažnju historičara umjetnosti. Razlog tome je mogućnost da su tokom posljednjih nekoliko decenija 13. vijeka [[Firenca|firentinski]] i [[Siena|sienski]] umjetnici konsultovati knjige poput ovih za njihovu ikonografiju bizantijskog evanđelja i glatko izvedenog stila draperije i slikanja dijelova golog tijela. Osim evanđelja, rađene su nove verzije već postojećih rukopisa. Ova kombinacija koegzistiranja tradicije i inovacije određena je pravoslavnim stavom o religioznim slikama: upotreba slika je bila opravdana autoritetom tradicije koja potječe iz apostolskih vremena, ali je novotarija sama po sebi (grčki: "kainotomija") osuđena kao heretička. Ovo se odnosi i na većinu bizantijske umjetnosti koja je rađena prema vrlo zahtjevnim parametrima.<ref name="BFP">''Byzantium: Faith and Power (1261 - 1557)'', The Metropolitan Museum of Art, New York, Yale University Press, New Haven and London, Prvo izdanje 2004. godine, str. 259 - 266 {{ISBN|1-58839-113-2}}</ref>

 

<gallery mode="packed" heights="150" caption="Galerija iluminacije">