Razlika između verzija stranice "Vojska Republike Srpske"

'''Vojska Republike Srpske''' ('''VRS''') bila je paravojna organizacija [[Republika Srpska|Republike Srpske]] od [[1992]]. do [[2005]]. godine za vrijeme i poslije [[Rat u BiH|rata u BiH]]. Naslijedila je tadašnju [[JNA]] na teritoriji [[BiH]], kako u vojnom kadru, tako i u infrastrukturi i naoružanju. Finansirana je iz [[Beograd]]a, kako za vrijeme rata u BiH, tako i nakon [[Dejtonski sporazum|Dejtonskog sporazuma]]. Tek nakon jačeg angažmana međunarodne zajednice u BiH, finansiranje VRS-a iz Beograda je prestalo.

VRS zajedno sa ostalim srpskim snagama je bila jedna od strana u [[Rat u Bosni i Hercegovini|ratu u Bosni i Hercegovini]] od [[1992]]. do [[1995]]. godine. GotovoDio svoratnog ratno rukovodstvorukovodstva VRS-a je optuženo ili osuđeno pred [[MKSJ]] za najteže zločine po međunarodnom pravu, što uključuje etničko čišćenje, zločine protiv čovječnosti, ratne zločine, urbicid, kulturocid i genocid. VRS je jedina vojska u svijetu koja je osuđena za [[Genocid u Srebrenici|genocid]] pred Haškim tribunalom.

Krajem [[1991.]] godine bilo je sasvim izgledno da će se [[Bosna i Hercegovina]] ocijepiti od tadašnje [[SFRJ]]. Ovakva ideja nije bila prihvaćena od strane srpskih političara u [[BIH]], kao i od većine bosanskih Srba. Vojni vrh [[JNA]] na čelu s [[Veljko Kadijević|Veljkom Kadijevićem]] i [[Blagoje Adžić|Blagojem Adžićem]] je postepeno naoružavao vojna krila srpskih stranaka u BiH. Kako bi odvajanjem BiH od ostatka tadašnje Jugoslavije JNA postala suvišna i strana vojna sila, ona bi se morala povući s teritorije novopriznate i nezavisne države [[RBiH|Republike Bosne i Hercegovine]]. Kako su bosanski Srbi zapravo još vjerovali u ideju [[SFRJ]] i [[JNA]] kao njene vojne sile, nisu vjerovali u novu državu Bosnu i Hercegovinu na osnovu čega je iz dijelova JNA na području Bosne i Hercegovine 12. maja [[1992.]] formirana nova vojska poznata pod nazivom '''Vojska Republike Srpske''' odlukom Narodne skupštine Srpske Republike Bosne i Hercegovine. Štab bivšeg banjalučkog korpusa JNA je preimenovan u štab VRS-a. Sjedište štaba je bilo na [[Pale|Palama]].

Prve vojne operacija VRS je vršila u području Bosanske Posavine s ciljem zaposjedanja koridora i spajanje fizički odvojenih teritorija Republike Srpske. Ova operacija poznata je pod nazivom [[Operacija Koridor]] i trajala je od 7. juna do 26. juna [[1992.]] kada su srpske snage zauzele gradove [[Bosanski Brod]], [[Bosanski Šamac|Šamac]], [[Derventa|Derventu]], [[Brčko]], [[Odžak]] i [[Modriča|Modriču]]. Daljnje operacije VRS je vršila s ciljem zauzimanja glavnog grada RBIH [[Sarajevo|Sarajeva]], što je bilo bezuspješno, ali su grad okružili i vršili iscrpljujuće artiljerijske napade po gradu. Zauzimanjem teritorija i gradova po istočnoj Bosni, srpske snage vrše etnička čišćenja i masovna protjerivanja nesrpskog stanovništva s toga područja.<ref name="Arhivirana kopija">{{Cite web |url=http://www.camo.ch/teme/odbrana-rbih/ratna-hronika-92-95/ |title=Arhivirana kopija |access-date=28. 3. 2015 |archive-date=30. 3. 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150330031216/http://www.camo.ch/teme/odbrana-rbih/ratna-hronika-92-95/ |url-status=dead }}</ref> Tokom [[1992.]] godine snage VRS zaposjedaju veliku teritoriju na području istočne Bosne, istočne Hercegovine, banjalučke regije, Bosanske Posavine i zapadne Bosne, a gradove [[Sarajevo]], [[Goražde]], [[Srebrenica]], [[Žepa]], [[Bihać]] stavljaju pod opsadu.

Početkom [[1993.]] godine VRS vrši intenzivirane napade na području istočne Bosne i Posavine. U martu [[1993.]] VRS pokreće ofenzivu s oklopnim snagama kod mjesta Karuše, s ciljem ovladavanja komunikacije Teslić-Doboj. Ova operacija nosila je kodni naziv "Posljednja šansa", te je urodila velikim porazom. Tokom [[1993.]] dolazi do sukoba između Hrvata i Bošnjaka u Hercegovini, u vrijeme čega srpske snage zauzimaju općinu [[Trnovo]] i probijaju linije Armije RBIH na području [[Igman]]a tokom operacije Lukavac 93. 15. novembra VRS pokreće ofanzivu prema Olovu što je završilo bezuspješno.<ref name="Arhivirana kopija"/>

[[1994.]] VRS je vršile velike i intenzivne napade na enklave Bihać i Goražde. Bihać je VRS napadala tokom februarske ofanzive sa brda Grabež, kasnije zajedno sa snagama AP ZB iz pravca Velike Kladuše. Goražde su srpske snage napadale tokom aprila, te su gotovo napredovale do centra grada, ali je njihov proboj kasnije zaustavljen. Prilikom kršenja zone zabrane leta, srpskim snagama su oborena 4 borbena aviona od strane [[NATO]]-a.

Početak [[1995.]] godine je bio obilježen velikim vojnim operacijama usmjerenim protiv VRS-a. 23. marta [[Armija Republike Bosne i Hercegovine|Armija RBIH]] u [[Operacija Vlašić '95|Operaciji ''Vlašić'']] zauzima planinu [[Vlašić]]. Uslijed vojnih gubitaka VRS vrši artiljerijske napade na zaštićene zone čime strada veliki broj civila, što je izazvalo zračne udare [[NATO]]-a. Dana 2. juna [[1995.]] srpska PVO je oborila jedan američki lovac [[F-16]]. VRS zajedno sa snagama [[SVK]] i [[Fikret Abdić|Abdićevih]] pobunjenika 15. juna pokreće [[Operacija "Pauk"|operaciju "Pauk"]] na Bihaćki okrug.<ref>http://www.hkv.hr/hrvatski-tjednik/15662-hrvatski-tjednik-oluja-nakon-18-godina-prvi-put-cijela-istina.html</ref> Nakon zauzimanja [[Srebrenica|Srebrenice]] 11. jula pripadnici VRS i drugih paravojnih formacija počinile su [[Genocid u Srebrenici|genocid nad stanovništvom]] i ratnim zarobljenicima ubivši oko 8372 osoba.<ref>http://www.historija.ba/d/11-godisnjica-genocida-u-srebrenici/</ref> Dana 25. jula snage VRS zauzimaju [[Žepa|Žepu]]. Napredovanjem snaga Armije RBIH, HVO i HV, srpske snage gube teritoriju u [[Bosanska krajina|Bosanskoj krajini]] i sjeverozapadnoj [[Hercegovina|Hercegovini]] uključujući gradove [[Bosanska Krupa|Bosansku Krupu]], [[Bosanski Petrovac]], [[Drvar]], [[Bosansko Grahovo]], [[Glamoč]], [[Donji Vakuf]], [[Ključ]], [[Sanski Most]], [[Mrkonjić Grad]].