Razlika između verzija stranice "ClpX"

'''ATP-ovisna Clp proteaza''', podjedinica mitohondrijke ATP-vezujućeg clpX-u sličnog proteina, je [[enzim]] koji je kod [[ljudi]] [[kodon|kodiran]] [[gen]]om '''CLPX'''. Ovaj protein je član porodice [[AAA proteini|AAA proteina]] (AAA + [[ATPaza]]) i treba da formira proteinski kompleks Clp proteaze ([[endopeptidaza Clp]]).

Dužina [[polipeptid]]nog lanca je 633 [[aminokiseline]], a [[molekularna masa|molekulska težina]] 69.224 [[dalton (jedinica)|Da]].<ref name="UniProt">{{cite web|url=http://www.uniprot.org/uniprot/O76031#sequences |title=UniProt, O76031 |accessdateaccess-date=13. 7. 2021-07-13}}</ref>.

Znanje o ljudskom proteinu ClpX uglavnom se temelji na istraživanjima o proteinu ''[[E. coli]]''. Monomer proteina ClpX u ''E. coli'' sadrži [[N-terminal]]ni domen i AAA + modul koji se sastoji od velikog i malog AAA + domena.<ref>{{cite journal | vauthors = Glynn SE, Nager AR, Baker TA, Sauer RT | title = Dynamic and static components power unfolding in topologically closed rings of a AAA+ proteolytic machine | journal = Nature Structural & Molecular Biology | volume = 19 | issue = 6 | pages = 616–22 | date = Maymaj 2012 | pmid = 22562135 | pmc = 3372766 | doi = 10.1038/nsmb.2288 }}</ref>

Tokom sastavljanja kompleksa proteaze Clp, podjedinice ClpX čine heksamernu prstenastu strukturu. Prema orijentaciji ClpX podjedinica unutar prstenaste strukture, mogu se svrstati u dvije klase: "učitavajuća" (L podjedinica) i "nučitavajuća" podjedinica (U podjedinica). U L podjedinici, veliki i mali AAA + domen čine pukotinu za vezivanje [[nukleotid]nog [[ATP]] ili [[ADP]]. Međutim, veliki i mali AAA + domeni u U podjedinici rotiraju se za ~80 °, što sprečava vezivanje nukleotida. Kada se okupe u heksamerni prsten, L i U podjedinice čine obrazac "L-L-U-L-L-U", koji ima maksimalan kapacitet da veže po četiri ATP ili ADP.<ref>{{cite journal | vauthors = Baker TA, Sauer RT | title = ClpXP, an ATP-powered unfolding and protein-degradation machine | journal = Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Molecular Cell Research | volume = 1823 | issue = 1 | pages = 15–28 | date = Januaryjanuar 2012 | pmid = 21736903 | pmc = 3209554 | doi = 10.1016/j.bbamcr.2011.06.007 }}</ref> Elektronsko-mikroskopske studije (EM) pokazale su da se strukture prstena ClpX slažu koaksijalno na obje strane ili na obje strane kompleksa tetradekamera ClpP, da bi stvorile komplekse proteaze ClpXP. ATP vezivanje može stabilizirati povezanost između struktura ClpX i ClpP prstena.

Kod [[mikobakterija]], ClpXP proteaza se sastoji od komponente [[ATPaza]] (ClpX) i dva proteina ClpP (ClpP1 i ClpP2).<ref>{{cite journal | vauthors = Akopian T, Kandror O, Raju RM, Unnikrishnan M, Rubin EJ, Goldberg AL | title = The active ClpP protease from M. tuberculosis is a complex composed of a heptameric ClpP1 and a ClpP2 ring | journal = The EMBO Journal | volume = 31 | issue = 6 | pages = 1529–41 | date = Marchmart 2012 | pmid = 22286948 | pmc = 3321190 | doi = 10.1038/emboj.2012.5 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Schmitz KR, Carney DW, Sello JK, Sauer RT | title = Crystal structure of Mycobacterium tuberculosis ClpP1P2 suggests a model for peptidase activation by AAA+ partner binding and substrate delivery | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 111 | issue = 43 | pages = E4587-95 | date = Octoberoktobar 2014 | pmid = 25267638 | pmc = 4217457 | doi = 10.1073/pnas.1417120111 | bibcode = 2014PNAS..111E4587S }}</ref> Zanimljivo je da, za razliku od ''E. coli'', u kojoj je poznato da se ATPazna komponenta veže za bilo koju stranu komponente peptidaze u obliku bačve, mikobakterijska komponent ATPase (ClpX) pristaje na asimetričan način, vežući se samo za jedno stranu kompleksa ClpP1P2 - tj. ClpP2.<ref>{{cite journal | vauthors = Leodolter J, Warweg J, Weber-Ban E | title = The Mycobacterium tuberculosis ClpP1P2 Protease Interacts Asymmetrically with Its ATPase Partners ClpX and ClpC1 | journal = PLOS ONE | volume = 10 | issue = 5 | pages = e0125345 | date = 1. 5. 2015-05-01 | pmid = 25933022 | pmc = 4416901 | doi = 10.1371/journal.pone.0125345 | bibcode = 2015PLoSO..1025345L | veditors = Zeth K }}</ref> <ref>{{cite journal | vauthors = Nagpal J, Paxman JJ, Zammit JE, Alhuwaider A, Truscott KN, Heras B, Dougan DA | title = Molecular and structural insights into an asymmetric proteolytic complex (ClpP1P2) from Mycobacterium smegmatis | journal = Scientific Reports | volume = 9 | issue = 1 | pages = 18019 | date = Decemberdecembar 2019 | pmid = 31792243 | pmc = 6889138 | doi = 10.1038/s41598-019-53736-8 | bibcode = 2019NatSR...918019N }}</ref>

Kod sisara, ClpXP proteaza ima ključni doprinos u kontroli kvaliteta mitohondrijskog proteina. Kompromitovana funkcija ClpXP obično dovodi do akumulacije oštećenih proteina i mitohondrijskih disfunkcija, što je vjerovatno potencijalni uzrok neurodegenerativnih bolesti i starenja.<ref>{{cite journal | vauthors = Hamon MP, Bulteau AL, Friguet B | title = Mitochondrial proteases and protein quality control in ageing and longevity | journal = Ageing Research Reviews | volume = 23 | issue = Pt A | pages = 56–66 | date = Septemberseptembar 2015 | pmid = 25578288 | doi = 10.1016/j.arr.2014.12.010 | s2cid = 205667759 }}</ref>

[[Kategorija: Geni na hromosomu 15]]

[[Kategorija: Ljudski proteini]]