Razlika između verzija stranice "Bizantijska umjetnost za vrijeme vladavine dinastije Paleolog"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
No edit summary |
No edit summary |
||
Red 32:
== Izrada mozaika ==
{{Proširiti sekciju}}▼
[[Datoteka:Deesis mosaic Hagia Sophia.jpg|thumb|300px|desno|[[Deisis (Haja Sofija)|Deisis mozaik]], smješten u zatvorenom carskom dijelu gornjih galerija u Haja Sofiji, predstavlja jedan od najboljih primjera paleološke renesanse.]]
Pljačka Konstantinopolja koju su izvršili krstaši 1204. godine dovela je do pada upotrebe mozaičke umjetnosti tokom sljedećih pola vijeka. Nakon bizantijskog oslobađanja grada 1261. godine, Haja Sofija je obnovljena, a bizantijski umjetnici uradili su monumentalni [[Deisis (Haja Sofija)|deisis mozaik]] koji je urađen u svrhu obilježavanja oslobađanja od latinske okupacije. Na ovom mozaiku prikazan je Hristos uz kojeg su Bogorodica i sveti Ivan Krstitelj približno dva i po puta veći od prirodne veličine. Veličina ove tri figure odražava njihov značaj u bizantijskoj kulturi. Tema u deisis mozaiku u kojem Bogorodica i sveti Jovan Krstitelj imaju ulogu posrednika kod Hrista u ime čovječanstva česta je u umjetnosti u raznim medijima od srednjobizantijskog razdoblja pa nadalje, gdje se često upotrebljavala [[Kompozicija (likovna)|kompozicija]] slična ovoj iz Haja Sofije. Također, ilustrirano je šire stremljenje ka [[Naturalizam|naturalizmu]] (oponašanje vidljivog svijeta) u kasnoj bizantijskoj umjetnosti. Smatra se jednim od najfinijih i najpoznatijih mozaika u Haja Sofiji zbog mehkoće njegovih karakteristika, intenzivnih emotivnih izraza humanosti i tonova, te spretnosti umjetnika prilikom njegove izade. Umjetnički stil blizak je stilu italijanskih slikara s kraja 13. i početka 14. vijeka, poput [[Duccio|Duccia]] i predstavlja najavu promjena u ranom [[Italijansko renesansno slikarstvo|italijanskom renesansnom slikarstvu]], a ujedno je jedan od najboljih primjera paleološke renesanse.<ref name="BFP"/><ref>{{Cite web|url= https://smarthistory.org/deesis-christ-with-the-virgin-mary-and-john-the-baptist-hagia-sophia-istanbul/|title= Late Byzantine naturalism: Hagia Sophia’s Deësis mosaic|website= smarthistory.org|access-date= 26. 3. 2021}}</ref>
Line 47 ⟶ 46:
Prepoznatljiva osobina pri dizajniranju ovih scena je upotreba [[Perspektiva (likovna umjetnost)|perspektive]] za stvaranje slikovitog prostora u kojem se priča odvija, ali bizantijski pronalasci u raščišćavanjima razlikuju se od kasnijih [[Renesansa|renesansnih]] konstrukcija prema jednoj tački nestajanja (osnova kasnijeg fresko ciklusa u paraklezijumu ove crkve). Umjesto toga, linije zgrade ukrštaju se na figurama u prvom planu i ističu radnju i priču.
U ukrašavanju se također poklanja pažnja upotrebom bogatih i raznolikih ukrasa i obruba. Mozaici i zidne slike u crkvi Hora uvode nove ideje i dizajne u bizantijsku monumentalnu umjetnost, od kojih su neke proizašle iz poznavanja međunarodnih ideja tog doba.<ref name="RC"/>
Postoji još određeni broj sačuvanih mozaika iz nekadašnjih konstantinopoljskih manastira koji su nakon osmanlijskog osvajanja grada preinačeni u džamije. Također, tu su i mnogobrojni minijaturni mozaici iz Mistrasa na Peloponezu.<ref name="BAEA">''Byzantine art, a European art. Zappeion Exhibition Hall, Athens, 1964.'', izdavač: Greece Council of Europe, str. 213-215</ref>
== Slikarstvo ==
Usljed nastavljanja gubitka teritorija i slabljenja carstva, posljednji period bizantijske umjetnosti prepoznatljiv je po preovladavajuċoj zastupljenosti zidnog slikarstva, koje je bilo jeftinije u odnosu na izradu mozaika i luksuznih predmeta od dragih metala i [[slonovača|slonovače]].
Tokom posljednjeg razdoblja bizantijske umjetnosti, slikarstvo se nastavilo i ubrzano je davalo sve veći zamah novim stilovima što otkriva određenu težnju za obnovom. Jedan od najprepoznatljivijih stilova na zidnim slikama je onaj koji se obično naziva "Makedonski".
Ovaj stil je izvanredan po svojoj tendenciji da prikaže ljudsku dramu i da je naglasi svim sredstvima koja ima na raspolaganju: uznemireni pokreti, dinamični stavovi, živahne geste, kontrasti u boji, uvećani prostori. Ljudske figure, često izvanredni [[portret]]i dobijaju težinu i volumen, pri čemu su široke draperije prožete posebnim izražajnim značajem, [[Kompozicija (likovna)|kompozicija]] postaje šira i postiže epsku veličinu. Čini se da ova tendencija ka revolucionarnijem izrazu svijeta nije trajala više od dvije ili tri decenije počevši od kraja 13. pa sve do početka 14. vijeka.
Bizantijski umjetnici za vrijeme vladavine dinastije Paleolog razvili su novo zanimanje za pejzaž i pastoralnu scenu, postepeno otvarajući put detaljnim narativnim freskama. O tome najbolje svjedoči velika grupa umjetničkih djela pronađenih u manastirima u Mistrasu na Peloponezu. Najveći dio ovog razdoblja protekao je u znaku zidnog slikarstva, koje se očituje dinamičnošću i narativnošću, gdje slike stvaraju složene tapiserije. Boje i veličina detalja se također mijenjaju i smanjuju. Pažnja se posvećuje arhitektonskim detaljima građevina i prirodi koji se nalaze u pozadini slike, pri čemu se napušta hijerarhijska frontalna krutost. Figuralna umjetnost, a posebno religiozno slikarstvo, doživjeli su dugotrajni posljednji prosperitetni period. Uprkos političkim poteškoćama koje su najavljivale predstojeći kraj Bizantijskog Carstva, rad grčkih mozaičara, slikara i vajara i dalje je bio veoma tražen, uglavnom od članova značajnih plemićkih porodica iz Konstantinopolja i provincija, kao i od bugarskih i srpskih knezova koji su slijedili umjetničke primjere Bizantinaca. Nekoliko drugih dovoljno prosperitetnih središta bili su u stanju održavati lokalnu tradiciju u arhitekturi i ukrašavanju sakralnih objekata tokom dužeg vremenskog perioda. Većina umjetničkih djela iz paleološkog razdoblja nalazi se u drugom najvažnijem gradu carstva u to vrijeme - Mistrasu. [36] Korak unazad bila je umjetnost hesihizma iz druge polovine 14. vijeka, u čijim je djelima izostala elegancija iz prethodnog vremena.<ref name="BAEA"/>
=== Ikone ===
=== Freske ===
Između 1290-ih i 1420-ih grad Mistras na jugu [[Grčka|Grčke]] bio je glavno administrativno središte na [[Peloponez]]u kada je izgrađen i ukrašen veliki broj crkava i manastira. Još značajnije od bilo kojeg grčkog kopnenog umjetničkog središta iz ovog perioda bilo je ostrvo [[Kreta]], gdje je saćuvano više od 600 crkava ukrašenih vrijednim freskama. Iako male velicinom, ogromna vecina crkava na ostrvu Kreta ukrašene su u 14. i 15. vijeku, što potvrđuje procvat slikarstva. Uz pomoć natpisa moguće je, naprimjer, pratiti dugu karijeru slikara po imenu [[Joannis Pagomenos]].
Bio je jedan je od najvažnijih slikara na ostrvu jer je stvorio okvir za poznatu [[Kretska škola|Kretsku školu]] fresko slikarstva, čiji je rad dokumentiran u osam sačuvanih crkava na zapadu Krete. Budući da je njegova slikarska karijera trajala između 1313. i 1347. godine, slikao je vjerovatno još mnogo drugih freski u crkvama na ostrvu. Tokom ovog dugog razdoblja prosperiteta i umjetničkih aktivnosti, Kreta nije bila dio Bizantijskog Carstva.<ref name="BAEA"/>
=== Iluminacija ===
== Skulptura ==
Line 57 ⟶ 66:
== Reference ==
{{refspisak}}
{{Bizantijska umjetnost}}
| |||