Razlika između verzija stranice "Deisis (Aja Sofija)"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
No edit summary |
No edit summary |
||
Red 1:
[[Datoteka:Deesis mosaic Hagia Sophia.jpg|thumb|400px|desno|Deisis mozaik u Haja Sofiji]]
'''Deisis iz Haja Sofije''' je [[mozaik]] urađen 1261. godine i pripada razdoblju [[Bizantijska umjetnost za vrijeme vladavine dinastije Paleolog|bizantijske umjetnosti za vrijeme vladavine dinastije Paleolog]]. Nalazi se u zatvorenom carskom odjelu gornje galerije [[Aja Sofija|Haja Sofije]], nekadašnje glavne crkve [[Bizantijsko Carstvo|Bizantijskog Carstva]] u današnjem [[Istanbul]]u. Ovaj mozaik predstavlja jedno od remek djela paleološke renesanse u kojoj je ostvaren vrhunac bizantijske mozaičke umjetnosti.<ref name="HS">{{Cite web|url= https://smarthistory.org/deesis-christ-with-the-virgin-mary-and-john-the-baptist-hagia-sophia-istanbul/|title= Late Byzantine naturalism: Hagia Sophia’s Deësis mosaic|website= smarthistory.org|access-date= 31. 3. 2021}}</ref><ref name="AG">{{Cite web|url= https://www.approachguides.com/blog/hidden-gem-in-istanbul-the-deesis-in-hagia-sophia/|title= Deësis mosaic, Hagia Sophia, Istanbul|website= approachguides.com|access-date= 31. 3. 2021}}</ref>
== Historija ==
[[Datoteka:Michael VIII Palaiologos (head).jpg|thumb|150px|desno|Bizantijski car [[Mihael VIII Paleolog]] osnivač posljednje dinastije Paleolog, pod čijom vladavinom je došlo do posljednjeg procvata u bizantijskoj umjetnosti sve do samog pada carstva.]]
Građevina u kojoj se nalazi deisis mozaik iz druge polovine 13. vijeka izgrađena je između 532 - 537 godine, na samom početku bizantijskog razdoblja, što je neuobičajeno, jer građevine i njeni ukrasi u veċini slučajeva potječu iz istog razdoblja. To je najbolje uočljivo kada se uporede rani opsežni mozaici (iz vremena kada je Haja Sofija prvi put bila posvećena 537. godine), koji nisu bili figurativni sa prikazima Isusa i svetaca, nego su umjesto njih bili mozaici sa apstraktnim simbolima krstova i šara.
Godine 1204. za vrijeme [[Četvrti krstaški rat|Četvrtog krstaškog rata]], dok su krstaši išli prema [[Jerusalem]]u, zaustavili su se, a zatim napali i otpustošili bogati grad [[Konstantinopolj]]. Bio je to događaj praċen velikim nasiljem i pljačkom, koji je ostavio dugoročni ožiljak u odnosima između istočne i zapadne crkve.
Historičari gledaju na Četvrti krstaški rat kao na trenutak sa kojim je počela dugotrajna spirala opadanja moċi i utjecaja Konstantinopolja. Tokom 1260-ih nakon 57 godina pod latinskom kontrolom i vrlo burnog razdoblja u bizantijskoj historiji, Haja Sofija je ponovo postala središte istočno-[[Pravoslavlje|pravoslavne]] tradicije. Nakon što su Bizantinci povratili svoj grad, započeo je period pravog procvata bizantijske umjetnosti koji je trajao nekoliko vijekova. Ovaj mozaik je jedan od najkvalitetnijih umjetničkih izraza iz tog razdoblja.
[[Osmanlije]] predvođene sultanom [[Mehmed II|Mehmedom II]] zauzeli su Konstantinopolj 1453 godine, a deisis mozaik bio je prekriven [[gips]]om dug vremenski period, jer je Haja Sofija tada pretvorena u [[Džamija|džamiju]].<ref name="HS"/> Nakon što je postala džamija, svi njeni mozaici, [[Ikona|ikone]] i krstovi bili su uklonjeni, prefarbani ili prekriveni gipsom. Tek dolaskom na vlast [[Kemal Ataturk|Kemala Ataturka]] i uspostavljanja [[Sekularizam|sekularne]] [[Republika Turska|Republike Turske]], Haja Sofija je 1931. godine prvo prestala da bude [[džamija]] i bila je zatvorena za javnost sve do 1935. godine, kada je pretvorena u muzej.<ref>{{Cite web|url=https://www.hagiasophia.com/deesis/|title= Hagia Sophia: Deesis|website= hagiasophia.com|access-date= 31. 3. 2021}}</ref>
== Opis ==
| |||