Razlika između verzija stranice "Fernando Sor"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m →Reference: +def |
No edit summary |
||
Red 6:
|slika = Fernando Sor.jpg
|datum_rođenja = Tačan datum rođenja nepoznat, kršten 14. februara 1778.
|mjesto_rođenja = [[Barcelona]], [[Španija]]
|datum_smrti = 10. juli 1839.
|mjesto_smrti = Pariz, Francuska
|značajna_djela = "[[Tema i varijacije na Mozartovu temu op. 9]]", balet "Cendrillion"
|period = [[Romantizam]]
}}
'''Josep Ferran Sorts i Muntades''' (kršten 14 februara [[1778]]. u [[Barcelona|Barceloni]] - umro 10. jula [[1839]]. u [[Pariz|Parizu]]), bio je [[Španija|španski]] gitarista i [[kompozitor]]. Najpoznatiji je po svojim gitarskim kompozicijama, ali je komponovao i muziku za [[Opera
Tokom svoje duge koncertne karijere Fernando Sor je svirao koncerte širom [[Evropa|Evrope]]
Fernando Sor je možda više nego bilo ko drugi uspio da uvede gitaru od pratećeg muzičkog instrumenta španskih guslara (minstrela) i italijanskih serenatista do samostalnog koncertnog instrumenta [[Klasična muzika|klasične muzike]]. <ref name="encyclopedia">{{Cite web|url= http://www.encyclopedia.com/topic/Fernando_Sor.aspx|naslov= Fernando Sor|website= encyclopedia.com|pristupdatum= 26. 3. 2021}}</ref>
== Biografija ==
Red 30:
Godine [[1808]]. na vrhuncu [[Napoléon Bonaparte|Napoleonove]] vladavine, francuska vojska je napala Španiju.
Ovo je
Nekoliko godina kasnije, španska vojska je konačno porazila francusku vojsku i otjerala ih iz Španije. Sor je bio primoran da napusti svoju domovinu, kao i mnogi drugi španski umjetnici i aristokrate koji su se sprijateljili sa [[Francuzi|Francuzima]]. Nakon ovog odlaska on se više nikada nije vratio u Španiju. <ref name="classiccat"/>
=== Pariz ===
Nakon napuštanja Španije [[1813]]. godine, Sor se vratio u Pariz. Tu je komponovao veći dio svojih gitarskih radova, a više od stotinu se zna da postoje. U Parizu, Sor je bio nepoznati stranac usred muzičke tradicije vezane za lokalnu opersku scenu koja se protezala blizu 150 godina unazad. Postoje praznine u historijskom zapisu aktivnosti Fernanda Sora između [[1813]]. i [[1815]]. godine. Izgleda da je bio u braku, iako ime njegove supruge nije poznato. Imao je kćer po imenu Catherine ili Julia koja je bila rođena u to vrijeme. Ono što je sigurno je da je bio frustriran nedostatkom muzičkih mogućnosti koje su mu bile dostupne, pa je zato napustio Pariz 1815. godine da okuša sreću u Londonu, Engleska. <ref name="encyclopedia"/>
Osim što je bio izvrstan kompozitor Sor je bio i izvođač najvišeg kalibra i tehničke sposobnosti. Njegov talent je bio toliko tražen te je zbog toga putovao po cijeloj [[Evropa|Evropi]] gdje je svirao za neke od pripadnika najvišeg [[Plemstvo|plemstva]] u to vrijeme. Putovao je u [[Rusija|Rusiju]] i neke njene susjedne zemlje svirajući u St. Petersburgu, Moskvi, Berlinu i Varšavi. U Moskvi je premijerno prikazan njegov balet "Cendrillion" koji je ostvario uspjeh kod javnosti i kritičara. <ref name="classicalguitar">{{Cite web|url=http://www.classicalguitar.net/artists/sor/|naslov= Fernando Sor, His Life and His Music|website= classicalguitar.net|pristupdatum= 26. 3. 2021}}</ref>
=== London i Moskva ===
Red 45:
Tokom putovanja u Rusiju održali su veliku muzičku turneju po Evropi, gdje je Sor svirao niz koncerata. Bilo je produženih zaustavljanja u Parizu, Berlinu i Varšavi. U njemačkom glavnom gradu, Sor je upoznao muzičkog izdavača Simrocka, koji je objavio mnoga djela od Beethovena. Tu su se složili da objave seriju od 21-og gitarskog djela.
Nakon dolaska u Rusiji, Sor je tamo ostao do [[1826]]. ili 1827. godine, objavljujući mnoštvo novih radova za gitaru. Tamo je doživio uspjeh u ruskom baletnom svijetu, gdje su tri njegova baleta odigrana u Moskvi. <ref name="encyclopedia"/>
=== Povratak u Pariz ===
Red 53:
Također, u tom periodu Sor je komponovao (što se i danas smatra) najkompletniju i najpraktičniju knjigu učenja sviranja gitare. Godine [[1830]]. Sor objavljuje ovu knjigu pod nazivom "''Metoda učenja sviranja gitare''" ([[Francuski jezik|franc.]] "Metoda pour la Guitare") koju kritičar Grunfeld naziva njegovim {{Citat|"... krunskim dostignućem ... najupečatljivijom knjigom o tehnici sviranja gitare ikada napisanom."}}
U ovom remek djelu Sor objedinjuje osjećaj za sviranje gitare kroz položaj obje ruke, upotrebu noktiju desne ruke, pravilan rad desne ruke, svirački položaj i ispravan način držanja gitare kako bi se povećala kontrola i snaga, a smanjila napetost pri sviranju.
[[Datoteka:Sépulture de Fernando SOR (Joseph Fernando SORS) - Cimetière Montmartre 02.JPG|200px|thumb|desno|Grobnica Fernanda Sora na groblju Montmartre u Parizu]]
Sor je često nastupao u javnosti u tom periodu, ali baš kao i njegovo komponovanje i sviranje je sve više bilo ograničeno samo na gitaru koja je uvijek bila njegov omiljeni instrument od djetinjstva. Sor je volio gitaru toliko da je proveo posljednje godine svog života prenoseći svoje znanje sviranja ovog muzičkog instrumenta, ne samo na generacije koje dolaze sa svojom knjigom o učenju sviranja gitare, nego i lično kroz privatne časove. Po dolasku u Pariz sa svojim gitarskim muziciranjem gotovo preko noći je postigao uspjeh, a ljudi u gradu su bili zainteresovani za njegovo muziciranje. Po trajnom povratku u Pariz Sor je bio veoma tražen kao nastavnik gitare. Imao je mnogo studenata, pogotovo u Parizu, ali zbog nedostatka pisanih dokumenata koji su se izgubili s vremenom nema se mnogo podataka o njegovim studentima.
Posljednje dvije godine života bile su veoma tužno razdoblje za njega nakon iznenadne
smrti njegove kćerke u ljeto 1837. godine. Napisao je posljednje veliko [[Simfonija|simfonijsko]] djelo, [[Misa|misu]] u njenu čast.
Smrt njegove kćerke [[1837]]. godine ga je teško pogodila, kao i neuspjela molba koju je poslao španskom kralju u kojoj je tražio da mu dozvoli da se vrati kući u Kataloniju da proživi svoje zadnje godine. Umjesto toga, Sor je ostao kao profesor gitare u Parizu do kraja svog života. Patio je nekoliko godina od bolesti grla i umro je u šezdesetoj godini života u Parizu 10. jula 1839. godine.
Ostavio je iza sebe muzičko naslijeđe koje je trajalo gotovo 200 godina. <ref name="classicalguitar"/>
== Muzička baština ==
Red 65:
Iako je Sor napisao mnogobrojna djela za različite oblike muzičkog izvođenja poput onih za klavir, operu i balet, ostao je najbolje upamćen po studijama za gitaru i ostalim gitarskim radovima. Oni čine sastavni dio današnjih studija za gitaru i za nastupe na koncertnom nivou.
Za razliku od svojih savremenika, [[Dionisio Aguado|Dionisia Aguada]] iz Španije, i [[Fernando Carulli|Fernanda Carullija]] iz Italije, Sor je pisao muziku koja je bila u prvom planu, dok je razvoj gitarske tehnike bila u drugom planu. Oba kompozitora Aguado i Carulli napisali su mnoga djela za gitaru. Njihovi gitarski radovi su bili uglavnom za izgradnju tehničke sviračke sposobnosti i muzički nisu bili dovoljno kvalitetni poput muzike Fernanda Sora. S druge strane njegove studije i [[Etida|etide]] za gitaru ne samo da su pružale tehničku vrijednost, nego su imale taj muzički kvalitet. Kao kompozitor Fernando Sor je također imao nevjerovatan dar za sastavljanje nezaboravnih melodija, onako kako su to činili muzički majstori poput [[Ludwig van Beethoven|Ludwiga van Beethovena]] i [[Franz Schubert|Franza Schuberta]]. U stvari, Sor se smatra "Beethovenom" gitare u Španiji. <ref name="classicalguitar"
Veći dio njegovog ugleda temelji se na stalnoj upotrebi njegovog udžbenika “Gitarske metode” od strane nastavnika i studenata klasične gitare. <ref name="allmusic">{{Cite web|url= http://www.allmusic.com/artist/fernando-sor-mn0001175780/biography|naslov= Artist Biography: Fernando Sor|website= allmusic.com|pristupdatum= 26. 3. 2021}}</ref>
Ovaj gitarski nastavni metod predstavlja važan dio gitarskog repertoara Fernanda Sora.
Bila je prevedena na engleski jezik [[1832]]. godine pod nazivom “Metoda za Špansku gitaru.”
Red 72:
Sor je napisao svoje djelo “Souvenir de Russie Op. 63” ([[Bosanski jezik|bos]]. "Ruski suvenir") kao uspomenu na njegove ruske avanture, koje je posvećeno gitariskom kompozitoru [[Napoléon Coste|Napoléonu Coste]]. Coste je bio njegov student u Parizu, a kasnije su zajedno nastupali u ovom gradu.
Melodija izvedena iz opere "Čarobna frula" [[Wolfgang Amadeus Mozart|Wolfganga Amadeusa Mozarta]], je bila osnova jednog od najpopularnijih radova Fernanda Sora "Uvod i varijacije na Mozartovu temu
<ref>{{Cite web|url= http://www.maestros-of-the-guitar.com/fernandosor.html|naslov=
Fernando Sor (1778-1839)|website= maestrosoftheguitar.com|pristupdatum= 26. 3. 2021}}</ref>
Ideja nacionalizma u muzici je bila još decenijama u budućnosti tokom godina kompozitorske aktivnosti Fernanda Sora, a njegova djela za gitaru danas ne zvuče poput španske muzike. Ona spadaju u široku kategoriju klasične muzike koja je slijedila graciozne primjere Wolfganga Amadeusa Mozarta, a posebno Josepha Haydna.
Njegov muzički stil je bio uglavnom pod utjecajem ovih germanskih majstora s kraja [[18. vijek|18. vijeka]]. Kako je bivao stariji, sve više je bio usmjeren na gitaru, njegov omiljeni instrument koji ga je povezivao sa Španijom.
Nakon što je shvatio da su njegove šanse da se vrati u svoju domovinu ravne nuli, počeo je da se usredsređuje na izrazito španske melodije u svom muzičkom izrazu.
Iako njegova muzika nije imala [[Flamenco|flamenco]] akcente povezane s nacionalističkim španskim gitarskim stilom, za gitariste je ona neiscrpno privlačna i tehnički nenadmašna.
<ref name="encyclopedia"
Njegova gitarska muzika sa njenim nezavisnim glasovima i povremenim [[Polifonija|polifonijskim]] teksturama, pokazuje tendenciju udaljavanja od uglavnom akordskih tekstura koje su bile uobičajene u to vrijeme. <ref name="allmusic"/>
Fernando Sor je vjerovatno najpoznatiji gitarista iz vremena tzv. "Prvog zlatnog doba gitare". Putovao je dosta širom Evrope i svuda gdje je otišao, popularnost gitare se širila kao požar. Nakon njegove smrti gitara je opet pala u zaborav gotovo dvije generacije, a on je bio gotovo zaboravljen.
Moderni majstor gitare, [[Andrés Segovia]] je objavio 20 etida od Fernanda Sora [[1945]]. godine. Ovo izdanje je ostalo široko dostupno i mlađim gitaristima kao što su [[Christopher Parkening]] koji je također tonski zabilježio radove Fernanda Sora.
Bio je jedan od najplodnijih kompozitora i promotera gitare kao "koncertnog" instrumenta u zadnjih 200 godina.
<ref name="encyclopedia"/>
Svijet klasične gitare mnogo duguje Fernandu Soru, jer je izveo gitaru do novih neslućenih umjetničkih visina. <ref name="classicalguitar"/>
== Također pogledajte ==
Line 94 ⟶ 95:
== Reference ==
{{refspisak}}
{{DEFAULTSORT:Sor, Fernando}}
| |||