nema sažetka izmjene
| [nepregledana izmjena] | [nepregledana izmjena] |
No edit summary |
|||
|
==Pregled==
'''Hemijska formula''' je jedan od načina predstavljanja informacija o hemijskim proporcijama [[atom]]a koji čine određeni [[hemijski spoj]] ili molekulu, koristeći simbole [[hemijski element|hemijskih elemenata]], brojeve, a ponekad i druge simbole, poput umetanja, crtica, zagrada, zareza i znakova ''plus'' (+) i ''minus'' (–). Oni su ograničeni na jednu tipografsku liniju simbola, koja može uključivati indekse i natpise. Hemijska formula nije [[hemijska nomenklatura | hemijski naziv]] i ne sadrži riječi. Iako hemijska formula može podrazumijevati određene jednostavne hemijske strukture, to nije isto što i puna hemijska [[strukturna formula]]. Hemijske formule mogu u potpunosti odrediti strukturu samo najjednostavnijih [[molekula]] i [[hemijska supstanca|hemijskih supstanci]], i uglavnom su ograničenije snage hemijskih imena i strukturnih formula.▼
Najjednostavnije vrste hemijskih formula nazivaju se ''[[empirijske formule]]'', koje koriste slova i brojeve koji označavaju numeričke ''proporcije'' atoma svake vrste. '''Molekulske formule''' označavaju jednostavne brojeve svake vrste atoma u molekulu, bez podataka o strukturi. Naprimjer, empirijska formula za [[glukoza|glukozu]] je CH<sub>2</sub>O(dvostruko više atoma vodika od ugljika i kisika), dok je njegova molekulska formula.▼
'''Hemijska formula''' je zapis sastava [[hemijski spoj|hemijskog spoja]] pomoću [[hemija|hemijskih]] [[simbol]]a. Hemijska formula može biti:
* '''[[Empirijska formula]]''', koja navodi [[hemijski element|elemente]] spoja u njihovom međusobnom omjeru. Primjer: C<sub>n</sub>H<sub>2n</sub>; u spoju označava omjer [[vodonik]]a i [[ugljik]]a 1:2. Spojevi s takvim sastavom su obično veliki, npr. svi alkeni ili cikloalkani.
{{Glavni|Empirijska formula}}
* '''[[Strukturna formula]]''', koja uz omjer pojedinog spoja navodi [[valencija (hemija)|valenciju]] i razpored [[atom]]a u [[molekula|molekuli]].
*'''Molekulska formula''', koja navodi broj atoma elementa u pojedinom spoju. Primjer: [[butan (plin)|butan]] - C<sub>4</sub>H<sub>10</sub>
Tako npr. formula H<sub>2</sub>O označava molekulu vode, koja se sastoji od dvaju atoma vodika (H) i jednog atoma kisika (O).
{| class="wikitable"
|[[Metoksimetan]]||C<sub>2</sub>H<sub>6</sub>O||C<sub>2</sub>H<sub>6</sub>O||CH<sub>3</sub>-O-CH<sub>3</sub>||align="center"|[[slika:Dimethylether.PNG|100px]]||
|-
|[[
|-
|[[Glukoza]]||CH<sub>2</sub>O||C<sub>6</sub>H<sub>12</sub>O<sub>6</sub>||HOCH<sub>2</sub>-[CH(OH)]<sub>4</sub>-CHO||[[slika:D-glucose chain (Fischer).svg]]Fischerova||[[slika:Beta-D-Glucopyranose.svg]]
M(edds).png|Kompleks kationa [[metal]]a i [[EDTA]].
</gallery>
▲'''Hemijska formula''' je jedan od načina predstavljanja informacija o hemijskim proporcijama [[atom]]a koji čine određeni [[hemijski spoj]] ili molekulu, koristeći simbole [[hemijski element|hemijskih elemenata]], brojeve, a ponekad i druge simbole, poput umetanja, crtica, zagrada, zareza i znakova ''plus'' (+) i ''minus'' (–). Oni su ograničeni na jednu tipografsku liniju simbola, koja može uključivati indekse i natpise. Hemijska formula nije [[hemijska nomenklatura | hemijski naziv]] i ne sadrži riječi. Iako hemijska formula može podrazumijevati određene jednostavne hemijske strukture, to nije isto što i puna hemijska [[strukturna formula]]. Hemijske formule mogu u potpunosti odrediti strukturu samo najjednostavnijih [[molekula]] i [[hemijska supstanca|hemijskih supstanci]], i uglavnom su ograničenije snage hemijskih imena i strukturnih formula.
▲Najjednostavnije vrste hemijskih formula nazivaju se ''[[empirijske formule]]'', koje koriste slova i brojeve koji označavaju numeričke ''proporcije'' atoma svake vrste. '''Molekulske formule''' označavaju jednostavne brojeve svake vrste atoma u molekulu, bez podataka o strukturi. Naprimjer, empirijska formula za [[glukoza|glukozu]] je CH<sub>2</sub>O(dvostruko više atoma vodika od ugljika i kisika), dok je njegova molekulska formula.
==Tipovi hemijskih formula==
Hemijske formule razlikuju se prema informacijama koje pružaju.
*'''Formula elementarne tvari''' predočuje molekulu odnosno skup istovrsnih atoma koji se nalaze u molekuli [[elementarne tvari]] (H<sub>2</sub>, P<sub>4</sub>, S<sub>8</sub>)
*'''Empirijska formula''' pokazuje samo relativne omjere broja pojedinih atoma u jedinki, a određuje se na temelju masenih udjela pojedinih elemenata u spoju dobivenih elementarnom analizom.
*'''Molekulska formula''' pokazuje tačan broj atoma u spoju (molekuli), a određuje se iz empirijske formule i poznate molekulske mase.
*'''Strukturna formula''' prikazuje način povezivanja atoma u molekuli, a određuje se nakon identifikacije [[Funkcionalna
*'''Sažeta strukturna formula''' je strukturna formula napisana jednostavnije, često u jednom redu, prikazane su atomske grupe i atomi ali način njihovog povezivanja nije posve jasan.
*'''Stereohemijska formula''' prikazuje prostornu orijentaciju atoma u molekuli različitim tipovima projekcija koje uključuju mnoge dodatne konvencije. Prostorni raspored atoma izravno se određuje difrakcijskim metodima strukturne analize.
==Formulska jedinica==
[[Kategorija:Hemija]]
[[Kategorija:Opća hemija]]
[[Kategorija:Hemijska nomenklatura]]
| |||