Razlika između verzija stranice "Bakterija"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
No edit summary |
|||
Red 30:
}}
'''Bakterija''' je [[Prokarioti|prokariotski]] [[mikroorganizam]] dužine nekoliko [[Mikrometar|mikrometara]]. Bila je među prvim oblicima života koji su se pojavili na [[Zemlja (planeta)|Zemlji]] i prisutna je u većini njenih [[Stanište|staništa]]. Bakterije naseljavaju [[tlo]], [[Voda|vodu]], [[termalna vrela]], [[radioaktivni otpad]] i [[Duboka biosfera|duboku biosferu]] [[Zemljina kora|zemljine kore]]. Bakterije također žive u [[Simbioza|simbioznim]] i [[Parazitizam|parazitskim]] odnosima s biljkama i životinjama. Većina bakterija nije karakterizirana jer se samo 27 posto [[Bakterijska vrsta|bakterijskih vrsta]] mogu uzgajati u laboratoriji. Proučavanje bakterija poznato je pod nazivom [[bakteriologija]] kao grana [[Mikrobiologija|mikrobiologije]].
Gotovo sav životinjski život zavisi od bakterija jer samo bakterije i neke [[Archaea|arheje]] posjeduju gene i enzime potrebne za sintezu [[Vitamin B12|vitamina B12]] koji vrši opskrbu kroz prehrambeni lanac. Vitamin B12 kao vodotopljivi [[Vitamini|vitamin]] je uključen u [[metabolizam]] svake [[Ćelija (biologija)|ćelije]] ljudskog tijela kao [[Koenzim|kofaktor]] sinteze [[DNK]] i [[Metabolizam masnih kiselina|metabolizma masnih kiselina]] i [[Proteinski metabolizam|aminokiselina]]. Naročito je važan u normalnom funkcionisanju [[Nervni sistem|nervnog sistema]] zbog njegove uloge u [[Mijelinogeneza|sintezi mijelina]]. U jednom gramu zemlje se obično nalazi 40 miliona bakterijskih ćelija, a u mililitru slatke vode milion bakterijskih ćelija. Na Zemlji postoji približno 10<sup>30</sup> bakterija koje čine [[Biomasa|biomasu]] koja premašuje biomasu svih biljaka i životinja. Bakterije su od vitalnog značaja za mnoge faze [[Hranjivi ciklus|hranjivog ciklusa]] zbog recikliranja hranjivih sastojaka kao što je [[fiksacija dušika]] iz [[Zemljina atmosfera|atmosfere]]. Hranjivi ciklus uključuje i [[Razgradnja|razgradnju]] [[Mrtvac|mrtvih tijela]]; bakterije su odgovorne za fazu [[Truljenje|truljenja]] u ovom procesu. U biološkim zajednicama koje okružuju [[Hidrotermalni otvori|hidrotermalne otvore]] i [[Hladni odušak|hladne ispuste]], [[Ekstremofili|ekstremofilne bakterije]] pružaju hranjive sastojke potrebne za održavanje života pretvarajući otopljene spojeve, poput [[Vodik-sulfid|vodik-sulfida]] i [[Metan|metana]], u energiju.
Kod ljudi i većine životinja najveći broj bakterija se nalazi u [[Crijevna flora|crijevima]] i na [[Koža|koži]]. Većina bakterija u tijelu je bezopasna zbog zaštitnih učinaka [[Imunološki sistem|imunološkog sistema]]. Međutim, nekoliko vrsta bakterija su [[Patogene bakterije|patogene]] i uzrokuju [[Zarazna bolest|zarazne bolesti]] poput [[Kolera|kolere]], [[Sifilis|sifilisa]], [[Antraks|antraksa]], [[Lepra|lepre]] i [[Bubonska kuga|bubonske kuge]]. Najčešće fatalne bakterijske bolesti su [[Infekcija respiratornog trakta|respiratorne infekcije]]. Samo od [[Tuberkuloza|tuberkuloze]] godišnje umre oko 2 miliona ljudi, uglavnom u [[Supsaharska Afrika|supsaharskoj Africi]], pa se [[Antibiotik|antibiotici]] koriste za liječenje [[Infekcija|bakterijskih infekcija]]. U industriji bakterije imaju važnu ulogu u [[Prečišćavanje kanalizacije|prečišćavanju kanalizacije]] i razgradnje prilikom [[Izlivanje nafte|izlivanja nafte]], proizvodnje [[Sir|sira]] i [[Fermentacija|fermentacije]] [[Jogurt|jogurta]], obnavljanja [[Zlato|zlata]], [[Paladij|paladija]], [[Bakar|bakra]] i drugih metala u rudarskom sektoru, u [[Biotehnologija|biotehnologiji]] i proizvodnji antibiotika i drugih hemikalija.
Nekad smatrane [[Biljke|biljkama]] koje su činile klasu fisionih gljiva, danas su bakterije klasificirane kao [[prokarioti]]. Za razliku od ćelija životinja i ostalih [[Eukarioti|eukariota]], bakterijske ćelije ne sadrže [[ćelijsko jedro]] već [[Organela|organele]] koje su vezane za [[Ćelijska membrana|ćelijsku membranu]]. Iako je pojam bakterija tradicionalno obuhvaćao sve prokariote, [[Naučna klasifikacija (biologija)|naučna klasifikacija]] se promijenila nakon otkrića da se prokarioti sastoje od dvije vrlo različite skupine organizama koji su [[Evolucija|evoluirali]] od [[Zadnji univerzalni zajednički predak|zadnjeg zajedničkog pretka]]. Te [[Domen (biologija)|evolucijske domene]] se nazivaju bakterijama i arhejama.
== Građa i hemijski sastav ==
| |||