Razlika između verzija stranice "Bizantijska umjetnost"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
mNo edit summary oznaka: uređivanje izvornog kôda (2017) |
No edit summary |
||
Red 138:
[[Datoteka:Nea Moni 01.jpg| mini|lijevo|Mozaici iz 11. vijeka u manastiru Nea Moni na ostrvu Hios.]]
[[Datoteka:Relieftafel 40 Märtyrer von Sebaste Bodemuseum.jpg|mini|desno|[[Četrdeset mučenika u Sebasteji]] predstavlja primjer umjetničkog rada u bjelokosti iz makedonskog perioda, Konstantinopolj. Danas se čuva u [[Muzej Bode|Muzeju Bode]], [[Berlin]].]]
Odluke sa Ikonoborskog sabora u Hijeriji promijenene su na novom crkvenom saboru 843. godine, koji se do danas u Istočnoj pravoslavnoj crkvi slavio kao "Trijumf pravoslavlja". 867. godine postavljanje novog mozaika na apsidi u Haja Sofiji s prikazom
U 9. i 10. stoljeću vojna situacija u Bizantijskom Carstvu se poboljšala, a pokroviteljstvo umjetnosti i arhitekture povećalo se. Naručena je izgradnja novih crkvi, a standardni arhitektonski oblik ("[[grčki križ]]") i dekorativna shema crkvi iz srednjeg bizantijskog perioda standardizirani su. Glavni sačuvani primjeri su [[Hosios Loukas]] u [[Beotija|Boeotiji]], [[manastir Dafni]] kod [[Atina|Atine]] i [[Nea Moni]] na ostrvu [[Hios]]u.
Red 151:
Druga polovina 11. vijeka predstavlja razdoblje kraja vladavine makedonske dinastije u Bizantijskom Carstvu tokom kojeg je nakratko došlo do ograničenja u razvoju umjetnosti. Dolaskom dinastije Komnena na vlast zaustavljen je pad carstva, a umjetnost i arhitektura ponovo su našli svoju primjenu. Izgrađene su slikovite kuće i palate koje su ukrašene ukrasima od opeke i detaljima s emajlom. Geometrija se povećala i zomorfni elementi se gube. U arhitekturi je korištena takozvana grčka škola pri izgradnji hramova u Atini i na ostrvima. Nakon privremenog gubitka većine Anadolije, izrada umjetničkih djela bila je sve više orijentirana na evropski dio carstva. Međutim, lokalni radovi počinju objedinjavati i lokalne umjetničke stilove.
Kod mozaika iz tog vremena uočljiva je linearnost oblika i hladnoća boja. Najvažniji spomenici iz tog doba mogu se naći posebno u brojnim manastirima. Vjerovatno najpoznatiji mozaici iz ovog perioda nalaze se u manastiru Dafni kod Atine. Dvanaesto stoljeće bilo je doba kada se bizantijska umjetnost iz ovog perioda širila se izvan granica carstva, u mjeri koja nikada nije bila nadmašena prije ili poslije. U to vrijeme mogli su se naći bizantijski umjetnički predmeti širom zapadne Evrope kao i u svim istočnoevropskim zemljama. Bizantijski umjetnici bili su pozivani da uljepšavaju građevine [[Normani|Normana]] i u [[Kijev]]u. Upravo u [[Katedrala Monreal|
Tokom vladavine dinastije Komnen, velikih pokrovitelja umjetnosti, djelomično se promijenio i stil umjetnosti. Osim duhovnosti, ističe se i ljepota. Slike su svjetlije, potezi su mekši a zlato i srebro široko se koriste. Solun, Atos postaju nova središta umjetnosti, a od starijih Jerusalem i Sinaj oživljavaju. U [[Kaligrafija|kaligrafiji]] umjetnost samo ponavlja svoj vrhunac. Nova djela se više ne stvaraju samo u radionicama, već i u samostanima (do tada bizantijski samostani nisu imali sličan obrazovni i umjetnički karakter kao na Zapadu). Smanjuje se i broj ilustracija u knjigama. Među važnija djela su Evanđelje iz Parme, Madridski zakonik, Hronike [[Jovan Skilica|Jovana Skilice]] ili Evanđelje Firencija Laureantiana. Značajno djelo iz tog razdoblja je sicilijanski prikaz Ljetopisa Jovana Skilice, poznatog kao Madridski rukopis, koji sadrži približno 600 slika iz historije Bizantije.
Red 162:
Obnova Bizantijskog Carstva 1261. za vrijeme vladavine [[Paleolog (loza bizantijskih careva)|Paleologa]] donijela je nova iskustva u bizantijsku umjetnost, koja su preuzeta od privremenih osvajača i drugih naroda bizantijskog kulturnog kruga. Važnost regionalnih naselja jača u poređenju sa Konstantinopoljem, Solunom, [[Trabzon]]om i gradovima na [[Peloponez]]u (među njima posebno [[Mistras|Mistrom]]) postaju važna arhitektonska naselja. U duhovnom okruženju razvija se i trijumfuje molitvena tradicija u pravoslavlju, koju upražnjavaju monasi ([[isihazam]]), a s tim se širi i pojava stilskih manastira na visokim stijenama ([[Meteora]]). U njima se osnivaju manastiri, kojih je sve više na [[Sveta gora|Svetoj gori]] (Atos). Bizantijska umjetnost nastavlja se širiti Rusijom, Venecijom i Balkanom, dok istovremeno nema vojnog odgovora Turcima, koji su poduzimali osvajačke pohode na Bizantijsko Carstvo.
Najznačajniji preporod doživljavaju mozaici i freske, koji se očituje dinamičnošću i narativnošću, a slike stvaraju zamršene tapiserije. Boje i veličina detalja se također mijenjaju i smanjuju. Značajni mozaici sačuvani su u [[Crkva Hora|Crkvi Hora]] (Konstantinopolj) ili u [[Manastir Pammakaristos|Manastiru Pammakaristos]]. Veliki broj naslikanih ikona sa drvenom pozadinom također je sačuvan iz ovog perioda, a njihov kvalitet varira u zavisnosti od radionice gdje su urađene. Radionice u Konstantinopolju održale su relativno pristojan nivo.
U umjetnosti izrade malih predmeta također je primjetan pad u odnosu na starija razdoblja. Gubitak istočnih teritorija značio je nedostatak skupljih materijala, posebno slonovače i plemenitih metala. Proizvodnja je bila uglavnom usmjerena na drvo, a [[keramika]] se više koristila u ovom periodu. Težina radova također se smanjuje, a filigran postaje popularan. Više pažnje počelo se poklanjati zaštiti ikona. Stvoreni su metalni okviri i pločice sa ikonama. Umjetnost izrade tkanina i vezova doživjela je značajan razvoj.<ref name="HOA">History of Art, Horst Waldemar Janson, izdavač Harry N. Abrams u New York City, prvo izdanje objavljeno 1962. godine, {{ISBN|0-13-389270-0}}, str 157-183</ref>
| |||