Razlika između verzija stranice "Mustafa Kemal Atatürk"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
mNo edit summary |
No edit summary |
||
Red 126:
Republika Turska proglašena je 29. oktobra 1923.<ref>{{cite web |url=https://www.britannica.com/place/Turkey/Declaration-of-the-Turkish-republic |title=Declaration of the Turkish republic |publisher=Encyclopedia Britannica}}</ref> Od tada se taj [[Dan Republike (Turska)|dan]] u Turskoj proslavlja kao državni praznik.<ref>{{cite web |url=https://www.timeanddate.com/holidays/turkey/republic-day |title=Republic Day in Turkey |publisher=timeanddate.com}}</ref>
== Predsjedništvo ==
S nastankom Republike počeli su napori za modernizaciju zemlje. Nova vlast analizirala je institucije i ustave država poput Francuske, [[Švedska|Švedske]], Italije i [[Švicarska|Švicarske]], te ih je prilagođavala potrebama turskog naroda. Glavni Atatürkovi saradnici iz ovog perioda bili su İsmet İnönü, [[Kâzım Özalp]] i [[Fevzi Çakmak]]. Iskoristivši svoj ugled, Atatürk je sve do svoje smrti sprovodio političke, ekonomske i društvene reforme, koje su Tursku pretvorile u savremenu, demokratsku i sekularnu nacionalnu državu.
=== Unutrašnja politika ===
[[Datoteka:Mustafa Kemal Pasha Time magazine Vol. I No. 4 Mar. 24, 1923.jpg|mini|lijevo|Atatürk na naslovnici izdanja časopisa ''[[Time (časopis)|Time]]'' od 24. marta 1923.]]
Atatürkovo osnovno načelo bilo je potpuna nezavisnost države:{{sfn|Mango|2002|p=367}}<ref>Nonneman, Gerd (2005). ''Analyzing Middle East foreign policies and the relationship with Europe''. Routledge, str. 204.</ref>
{{citat|...pod potpunom nezavisnošću, mislimo naravno na potpunu ekonomsku, finansijsku, sudsku, vojnu, kulturnu nezavisnost i slobodu u svim pitanjima. Biti lišen nezavisnosti u bilo kojem od ovih pitanja jednako je tome da su narod i država lišeni sve svoje nezavisnosti.}}
[[Datoteka:Atatürk Samsun-Çarşamba demiryolu temel atma töreni konuşması.jpg|mini|desno|Atatürk drži govor na ceremoniji početka radova na izgradnji pruge Samsun - [[Çarşamba]] 1924. Jedna od njegovih politika bila je i izgradnja saobraćajne mreže širom države.]]
Atatürk je svojim reformama stvorio okosnicu izvršnim, sudskim i ekonomskim strukturama novoformirane Republike. Mnoge od njegovih ideja bile su rasprostranjene među osmanlijskim intelektualnim krugovima već krajem 20. vijeka, a otvorenije su isticane nakon Mladoturske revolucije.{{sfn|Hanioğlu|2011|p=55}}
[[Kemalizam]], osnivačka ideologija države, baziran je na Atatürkovoj koncepciji [[Politički realizam|realizma]] i [[Pragmatizam|pragmatizma]].{{sfn|Webster|1973|p=245}} Među osnove kemalizma spadaju nacionalizam, populizam i etatizam. Ove osnove nisu bile nove u svjetskoj politici, pa čak ni među turskom elitom, ali ih je jedinstvenim učinilo to što su izričito formulisane za potrebe Turske i turskog naroda (npr. Atatürkova se Turska u primjeni sekularizma znatno razlikuje od [[Kršćanstvo|kršćanskih]] država [[Zapadni svijet|Zapada]]).
== Napomene ==
| |||